Page 213 - Acrobat J Trad-21-3-2566

696 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 21 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2566

นิยมน�ามาใช้ในการสกัดสารจากสมุนไพร ดังนี้ สารเป้าหมายที่ต้องการและสารอื่น ๆ ออกมาได้เช่น
(1) การสกัดด้วยคลื่นไมโครเวฟ (mi- กัน ตัวท�าละลายที่มีขั้วจะมีความสามารถในการดูด

crowave-assisted extraction; MAE) ไมโครเวฟ ซับพลังงานไมโครเวฟได้ดีจะท�าให้สกัดได้เร็วกว่าตัว
เป็นคลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าความถี่สูง โดยมีความถี่ใน ท�าละลายไม่มีขั้ว นอกจากนี้ตัวท�าละลายที่ใช้สกัดจะ
ช่วง 300 MHz ถึง 300 GHz คลื่นแม่เหล็กไฟฟ้าดัง ถูกดูดซึมเข้าสู่เซลล์สมุนไพรโดยการแพร่ผ่าน (dif-

กล่าวส่งผลต่อการเปลี่ยนแปลงโครงสร้างของเซลล์ fusion) สารจากสมุนไพรจะละลายในตัวท�าละลายจน
สมุนไพร ความร้อนที่เกิดจากไมโครเวฟจะถ่ายทอดสู่ กระทั่งสารละลายอิ่มตัวและแพร่ออกมาอยู่บริเวณผิว
[10]
สมุนไพรผ่านตัวท�าละลายที่ใช้สกัด ความร้อนที่สะสม ของสมุนไพร พื้นที่ผิวของสมุนไพรที่สัมผัสกับตัวท�า
มากขึ้นจะแผ่เข้าสู่เซลล์ท�าให้น�้าหรือของเหลวในเซลล์ ละลาย และปริมาณน�้าในสมุนไพรจึงมีผลต่อการสกัด
สมุนไพรระเหยและเกิดความดันไอสูงขึ้นจนท�าให้ผนัง ด้วยวิธี MAE เครื่องสกัดสารด้วยวิธีนี้ (Figure 6)
เซลล์แตก สารจะถูกปล่อยออกจากเซลล์ ซึ่งจะมีทั้ง

Figure 6 Microwave-assisted extraction [8]

(2) การสกัดด้วยคลื่นอัลตราซาวด์ (ul- ในทิศทางเดียวกับการเคลื่อนที่ของพลังงานท�าให้เกิด

trasound-assisted extraction; UAE) เป็นการสั่น การสั่นสะเทือน เกิดส่วนอัด (compression) และส่วน
ด้วยคลื่นอัลตราซาวด์หรือคลื่นเหนือเสียงท�าให้สาร ขยาย (expansion) สลับไปมาในตัวกลาง โมเลกุลของ
ถูกปล่อยออกมาจากสมุนไพร คลื่นอัลตราซาวด์ที่ใช้ ตัวกลางจะถูกอัดเข้าหากันสลับกับการแยกตัวจากกัน

ในการสกัดเป็นคลื่นอัลตราซาวด์ช่วงความถี่ต�่า (20- เกิดฟองอากาศในตัวกลางของเหลว เกิดปรากฏการณ์
100 kHz) ในขณะที่การตรวจวินิจฉัยทางการแพทย์ “คาวิเทชัน’’ (cavitation) โดยเมื่อฟองอากาศขนาด

จะใช้ช่วงความถี่สูง (1-10 MHz) คลื่นอัลตราซาวด์ เล็กจ�านวนมาก เกิดการหดและขยายตัวบริเวณผิว
จะเคลื่อนที่โดยอาศัยตัวกลางในการถ่ายเทพลังงาน ผนังเซลล์ของสมุนไพร ท�าให้ฟองอากาศมีขนาดใหญ่
อนุภาคตัวกลางจะเกิดการสั่นหรือย้ายต�าแหน่งไปมา ขึ้นและหดตัวเล็กลงสลับกัน เกิดลักษณะคล้ายการ