Page 211 - Acrobat J Trad-21-3-2566

694 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 21 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2566

ใน extractor สูงขึ้นจนถึง overflow level จะเกิด (7) การดูดซับด้วยไขมัน (enfleurage)
กาลักน�้า [การไซฟอน (siphon)] สารละลายที่สกัด ส�าหรับการสกัดสมุนไพรที่บอบบาง เช่น กลีบดอกมะลิ
ได้ที่อยู่ใน extractor ไหลลงสู่ภาชนะด้านล่าง สาร ดอกกุหลาบ ท�าได้โดยใช้ไขสัตว์ เช่น ไขวัว ไขแกะ ฉาบ

สกัดที่ได้จะได้รับความร้อนอยู่ตลอดเวลา และเมื่อ บนแผ่นกระจกใส แล้ววางกลีบดอกไม้แผ่ไว้บนชั้นไข
ความร้อนถึงจุดเดือดของตัวท�าละลาย ตัวท�าละลาย สัตว์ น�้ามันระเหยง่ายหรือกลิ่นของดอกไม้จะถูกดูด
จะระเหยเป็นไอลอยขึ้นไปกระทบส่วนควบแน่นด้าน ซับ จากนั้นจึงน�าไขสัตว์ไปแยกเอาน�้ามันระเหยง่าย

บนเป็นแบบนี้วนเวียนตลอดเวลาจนกระทั่งการสกัด หรือกลิ่นอีกครั้ง ปัจจุบันไม่ค่อยพบการใช้วิธีนี้แล้ว
เกิดขึ้นอย่างสมบูรณ์ ทิศทางการระเหยของไอตัว เนื่องจากต้องใช้ระยะเวลาและแรงงานในการสกัด แต่
[7]
ท�าละลายและสารที่สกัดได้ (Figure 3) วิธี soxhlet อุตสาหกรรมน�้าหอมในต่างประเทศยังมีการใช้วิธีนี้อยู่

extraction เป็นวิธีหนึ่งที่นิยมใช้มากที่สุด แต่มีข้อ (8) การกลั่นด้วยน�้า (hydrodistillation)
ด้อยคือ สารที่สกัดได้จะถูกความร้อนเป็นเวลานาน สมุนไพรจะแช่อยู่ในน�้าบรรจุในภาชนะ เมื่อให้ความ
(ตัวท�าละลายต้องถึงจุดเดือด) อาจเกิดการสลายตัว ใช้ ร้อนจนเดือด ไอน�้าจะพาน�้ามันระเหยง่ายลอยสูงขึ้นไป
ระยะเวลาในการสกัดนาน และใช้ตัวท�าละลายปริมาณ กระทบความเย็นที่ส่วนควบแน่น ก็จะกลั่นตัวเปลี่ยน

มากในการสกัดส่งผลให้เกิดของเสียเคมีปริมาณมาก สถานะกลับเป็นของเหลวไหลลงสู่ graduated tube
ความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีท�าให้มีการดัดแปลงวิธี เมื่ออุณหภูมิของของเหลวเย็นลง น�้าและน�้ามันระเหย
soxhlet extraction ให้มีประสิทธิภาพสูงขึ้นอีก เช่น ง่ายจะแยกชั้นออกจากกัน น�้ามันระเหยง่ายมีความ
[8]
automated soxhlet extraction, microwave- หนาแน่นน้อยกว่าน�้าจะอยู่ชั้นบน ท�าการไขแยกน�้าซึ่งอยู่
assisted soxhlet extraction, ultrasound-assist- ชั้นล่างออกก่อน แล้วจึงไขเก็บน�้ามันระเหยง่าย อุปกรณ์
ed soxhlet extraction ที่ใช้ในการสกัดวิธีนี้ เรียกว่า clevenger apparatus

(Figure 4) แต่อาจจะมีน�้ามันระเหยยากบางชนิดที่มี
ความหนาแน่นมากกว่าน�้า เช่น น�้ามันจากดอกกานพลู
ก็สามารถใช้ชุดกลั่นน�้ามันระเหยง่ายที่หนักกว่าน�้าได้

Figure 3 Soxhlet extraction and flow diagram of sol- Figure 4 Clevenger apparatus for hydrodistillation
vent vapor and extract [7] (Available from: http://www.bettersyndicate.com)