Page 218 - Acrobat J Trad-21-3-2566

J Thai Trad Alt Med Vol. 21 No. 3 Sep-Dec 2023 701

ถึงการพิจารณาต้นทุนและความเป็นมิตรต่อสิ่ง สมุนไพรที่มีความหลากหลายและมีคุณภาพ แต่
แวดล้อม เลือกวิธีสกัดที่มีประสิทธิภาพ สามารถสกัด การผลิตสารสกัดจากสมุนไพรยังไม่เพียงพอต่อ

สารที่ต้องการได้ในปริมาณมาก เวลาสกัดสั้น การ ความต้องการ มูลค่าการน�าเข้าของสารสกัดสมุนไพร
ปรับพารามิเตอร์ที่เหมาะสมส�าหรับการสกัดสมุนไพร สามารถพิจารณาจากข้อมูลของกรมการส่งเสริมการ
แต่ละชนิดหรือแม้กระทั่งสมุนไพรชนิดเดียวกันแต่ ค้าระหว่างประเทศ (https://tradereport.moc.

ต้องการสกัดสารออกฤทธิ์ต่างชนิดกัน นอกจากนี้เมื่อ go.th) โดยพิจารณาจากพิกัดศุลกากร (Harmo-
ได้สารสกัดออกมาแล้วยังต้องมีการจัดการที่เหมาะสม nized Code; HS) ที่เกี่ยวข้อง เช่น HS 1302 กลุ่ม
ส�าหรับสารสกัดแต่ละชนิด เช่น การเก็บในอุณหภูมิที่ น�้าเลี้ยงและสิ่งสกัดจากพืช มีการน�าเข้าในช่วงปี พ.ศ.

ไม่สูงจนมีผลต่อความคงสภาพของสารสกัด การเก็บ 2560-2564 ปริมาณ 9.61, 10.22, 11.95, 11.94 และ
ให้พ้นจากแสง ผู้ผลิตสารสกัดสมุนไพรยังต้องค�านึง 14.43 ล้านกิโลกรัม ตามล�าดับ คิดเป็นมูลค่า 3,279.5
ถึงความแตกต่างระหว่างแต่ละครั้งที่ผลิตสารสกัด 3,513.5 3,668.8 3,806.2 และ 4,669.7 ล้านบาท

เพื่อให้ได้สารสกัดที่มีคุณภาพและมีความสม�่าเสมอ ตามล�าดับ HS 3301 กลุ่มน�้ามันระเหยง่าย รวมถึง
ในทุกรุ่นการผลิต เรซิน โอลิโอเรซิน มีการน�าเข้าในช่วงปี พ.ศ. 2560-

เทคโนโลยีการสกัดสารจากสมุนไพรมีการ 2564 ปริมาณ 1.25, 1.54, 1.55, 1.64 และ 1.58 ล้าน
พัฒนาอย่างต่อเนื่อง วิธีสกัดแบบสมัยใหม่มี กิโลกรัม ตามล�าดับ คิดเป็นมูลค่า 999.5, 1,159.8,
ประสิทธิภาพสูงขึ้น ใช้เวลาการสกัดลดลง ตระหนัก 1,081.9, 955.3 และ 1,595.3 ล้านบาท ซึ่งมูลค่าการน�า

ในเรื่องความเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ดังตัวอย่างการ เข้าดังกล่าวไม่สามารถแยกชนิดของสารสกัดที่น�า
สกัดใบของ Rosmarinus officinalis น�้าหนัก 50 เข้าได้อย่างชัดเจนว่ามาจากสมุนไพรชนิดใดหรือรูป

กรัม ด้วยเอทานอล 70% ปริมาตร 150 มิลลิลิตร พบ แบบใด แต่สามารถแสดงให้เห็นทิศทางหรือแนวโน้ม
ว่า การสกัดด้วยวิธี MAE ได้สารสกัดปริมาณมาก การน�าเข้าของประเทศไทยได้ นอกจากนี้ การก�าหนด
ที่สุด คิดเป็นร้อยละ 7.67 เป็นวิธีสกัดแบบสมัยใหม่ที่ มาตรฐานสารสกัดสมุนไพรในประเทศไทยยังมีไม่

มีประสิทธิภาพสูงสุดส�าหรับสมุนไพรชนิดนี้ ในขณะที่ มากนักจึงเป็นสิ่งที่ต้องมีการพัฒนาต่อไป ซึ่งจะช่วย
การแช่หมักเป็นเวลา 7 วัน และ 15 วัน การรีฟลักซ์ 1 ลดการน�าเข้าสารสกัดของผู้ประกอบการลงได้ อีกทั้ง
ชั่วโมง การสกัดด้วยซอกห์เลต 2 ชั่วโมง ได้สารสกัด เพิ่มศักยภาพการส่งออกสารสกัดจากสมุนไพรของ

คิดเป็นร้อยละผลผลิตเท่ากับ 5.3, 5, 5.53 และ 5.47 ไทย
[25]
ตามล�าดับ อย่างไรก็ตาม เครื่องสกัดก็มีราคาสูงตาม
ไปด้วย ซึ่งเป็นปัจจัยส�าคัญในการเลือกวิธีสกัดโดย บทสรุป

เฉพาะส�าหรับผู้ประกอบการรายย่อย กระบวนการสกัดสารจากสมุนไพรเป็นกระบวน
ปัญหาส�าคัญประการหนึ่งของผู้ผลิตผลิตภัณฑ์ การที่ให้ได้มาซึ่งสารที่ต้องการหรือเป็นการก�าจัดสาร

สมุนไพรของประเทศไทยคือ ต้องน�าเข้าสารสกัด ที่ไม่ต้องการจากวัตถุดิบสมุนไพรตั้งต้น ปัจจัยพื้น
สมุนไพรจากต่างประเทศ ทั้งที่ ๆ ประเทศไทยมี ฐานที่ส่งผลต่อคุณภาพของสารสกัด ได้แก่ วัตถุดิบ