Page 158 - J Trad Med 21-1-2566
P. 158
138 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 21 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2566
โรคเรื้อน หรือกุฏฐัง เป็นโรคติดต่อเรื้อรังชนิดหนึ่ง ใช้ ตุ่มแดง ตุ่มน�้าใส และต�าแหน่งที่พบบ่อย ได้แก่ ซอก
ระยะเวลาในการดูแลรักษานานและเกิดพยาธิสภาพที่ นิ้วมือ ซอกนิ้วเท้า ข้อมือ ข้อศอก รักแร้ก้น สะดือ เต้า
ผิวหนังชัดเจน มีความรุนแรงของโรคส่งผลต่อสุขภาพ นม และอวัยวะเพศ ใน เด็กเล็กมักเป็นทั่วตัว และอาจ
ร่างกายหลายระบบ ระยะลุกลาม ท�าให้เกิดความ พบที่ใบหน้า ศีรษะ และฝ่ามือ ฝ่าเท้า [16]
พิการ มือเท้าหงิกและกุด จมูกยุบ ใบหูหนาบิดผิด จากคัมภีร์วรโยคสาร คัมภีร์ทางด้านการแพทย์
[15]
รูป เป็นต้น ท�าให้ผู้ที่เป็นโรคนี้อยู่ในภาวะที่ทรมาน แผนไทย กล่าวถึงสรรพคุณของสมุนไพรที่ใช้รักษา
ทั้งด้านร่างกายและจิตใจ เป็นที่หวาดกลัวของสังคม โรคหิด ได้แก่ มรกฏ สังข์ ฟองน�้าทะเล, ตุ๊กต�่า โคริกา
ถือว่าเป็นโรคติดต่อที่มีพยาธิสภาพรุนแรงโรคหนึ่งใน กระท�าให้ผอมระงับโรคกัณฑุโรคหิด คัณฑุ (ฝี) โรคฝี
สมัยโบราณ ระงับโรคเกิดเพราะกิมิชาติ ระงับเสมหะระงับพิศม์ [17]
และคัมภีร์ธาตุวิวรณ์ ระบุลักษณะอาการ หิด ฝี ความ
4. ลักษณะของโรคและอ�ก�รที่ปร�กฏในจ�รึก ว่า “...อาโปธาตุวิปราศ อันธการ์ ยังชนผู้โรคา ย่อม
คำ�อธิษฐ�น พรุนเปื้อยเป็นหิดฝีบางที่เป็นเม็ดคัน ทั่วกายนั้นก็ย่อม
ชื่อโรคและอาการเจ็บป่วย แบ่งได้เป็น 3 กลุ่ม มี นำ้าเหลืองย่อมไหลปรี่กอบด้วยกลิ่นเหม็นเน่าร้ายดัง
[17]
โรค ได้แก่ งูปูติมุกข์อันขบตอดคนทั้งหลาย...’’ ข้อความนี้ได้
1. กลุ่มโรคและอาการทางผิวหนัง ที่ปรากฏ กล่าวถึงลักษณะของอาโปธาตุพิการ คือ กระท�าให้มี
ในจารึกทราบความหมาย ทั้งหมด 5 โรค รายละเอียด แผลเปื่อย บางที่เป็นเม็ดคัน ทั่วร่างกาย ซึ่งเป็นอาการ
ของโรคผิวหนังที่ปรากฏในจารึกค�าอธิฐานมีดังนี้ ของหิด คือ มีผื่นเม็ดเล็กขึ้นที่บริเวณร่างกายและคัน
1.1 หิด (scabies) เป็นโรคผิวหนังที่เกิด จากลักษณะการเกิดพยาธิสภาพที่ผิวหนัง มีตุ่มและมี
จากการติดเชื้อ ปรสิต พบได้ทั่วโลก ทุกเชื้อชาติพบ อาการคัน เกา มีแผลและสะเก็ด นูน
บ่อยในเด็ก โดยเฉพาะใน ชุมชนหรือสถานที่ที่อยู่ การรักษา ปรากฏพบการรักษาโรคหิด ในคัมภีร์
[16]
อาศัยกันอย่างแออัด เกิดจากตัวไร Sarcoptes สรรพคุณยา ใช้สมุนไพร 2 ชนิด ที่มีสรรพคุณรักษา
scabiei var hominis ซึ่งเป็นปรสิตที่ต้องอาศัยอยู่ หิด คือ 1.ต้นชุมเห็ดเทศ นั้นใบฆ่าพยาธิอันเดินตาม
กับคน โดยอาศัยอยู่บนผิวหนัง ของคนและกินเซลล์ ผิวหนัง ดอกกระท�าให้ผิวหนังบริบูรณ์งามดีมีสีมีใย
ผิวหนังเป็นอาหาร หิดตัวเมียจะไชลงไป ในผิวหนัง ผลแก้พยาธิในท้องให้ท�าลายต้นแก้คชราชและเกลื้อน
ชั้นหนังก�าพร้า (stratum corneum) ขุดเป็นอุโมงค์ กลากทั้งปวง รากแก้หิดแลสิวอันบังเกิดในผิวหนัง [17]
(burrow) และวางไข่ ไข่จะใช้เวลาในการฟักตัว 2-3 และ2.ต้นพลูแก ใบ ดอก รากทั้ง 4 นี้ระคนกันต้มให้
วัน กลายตัวอ่อน และเติบโตจนเป็นตัวเต็มวัยโดยใช้ กินแก้โรคเรื้อนใหญ่หรือน้อยแก้คชราช มะเร็ง กลาก
เวลาทั้งหมด ประมาณ 2 สัปดาห์ สามารถติดต่อได้ง่าย เกลื้อน หิด สิวอันบังเกิดขึ้นนั้นหาย ในคัมภีร์วร
[17]
โดยการสัมผัสใกล้ชิดกับคนที่เป็นโรค และยังสามารถ โยคสาร ต�ารับยาแก้หิด คือ แฝกหอม 1 ราชพฤกษ์
ติดต่อได้โดยการใช้สิ่งของร่วมกัน อาการส�าคัญ คือ 1 จันทน์ 1 เมล็ดพรรณผักกาด 1 แห้วหมู 1สะเดา 1
อาการคัน ซึ่งมักเป็นทั่วตัวเป็นมากตอนกลางคืน ซึ่ง โมก 1 ชะเอม 1 สะตือ 1 เทียนสัตตบุษย์ 1 ยาหมู่นี้
อาจรุนแรงจนรบกวนการนอน ผื่นผิวหนัง มีลักษณะ แก้ฝีทั้งปวงแก้หิดทั้งปวง(17) และต�ารับยาในคัมภีร์
