Page 142 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

PP60G0041 ตําราแผนนวด: การถายทอดและวิเคราะหความเชื่อมโยงตําราราษฎร

ตําราหลวง

ธวัชชัย นาใจคง
งานแพทยแผนไทย โรงพยาบาลนาแหว จังหวัดเลย

หลักการและเหตุผล ตําราแผนนวด เปนเอกสารลายลักษณที่บันทึกแบบแผน จุด และเสนที่ใชในการนวดใน
สมัยโบราณ กระจายอยูในภูมิภาคตางๆ ของประเทศไทย สวนมากพบในภาคกลาง นิยมบันทึกในสมุดไทยขาว

ดวยหมึกดํา แสดงภาพจุด และขอความอธิบายที่เกี่ยวของ ตําราแผนนวดที่พิพิธภัณฑ กม. 61 ตําบลตนยวน
อําเภอพนม จังหวัดสุราษฎรธานี เปนหนึ่งในตําราแผนนวดที่หลับใหลอยูในชุมชน ถูกบันทึกไวในหนังสือบุด

ขาว ดวยภาษาไทยถิ่นใต ยังไมไดรับการปริวรรตถายถอดเปนภาษาปจจุบันที่เขาใจงาย และวิเคราะหถึงองค
ความรู และความเชื่อมโยงในกับตําราแผนนวดในสมัยเดียวกัน

วัตถุประสงค เพื่อปริวรรตตําราแผนนวดที่สํารวจพบ ณ พิพิธภัณฑ กม. 61 ใหเปนภาษาไทยปจจุบัน

และศึกษาความเชื่อมโยงระหวางตําราแผนนวดในยุคเดียวกัน

วิธีดําเนินการ : วิจัยนี้เปนวิจัยเชิงคุณภาพแบบ Case study approach ดําเนินการโดยใชวิธีการถายถอด

ตามแบบแผนการปริวรรตเอกสารโบราณ เทียบเคียงเนื้อหาที่ปรากฏ และวิเคราะหความเชื่อมโยงของตํารา
จากเอกสารทุติยภูมิทางดานประวัติศาสตรและการแพทยแผนไทย

ผลการศึกษา จากการศึกษาพบวาตําราแผนนวดที่สํารวจพบ เจาของปจจุบันคือนายรังสรรค รักบํารุง มี

ทั้งหมด 5 หนาสมุดไทย ลักษณะเปนสมุดไทยขาว (บุดขาว) ตัวเลมไมสมบูรณ บันทึกดวยหมึกสีดํา อักขระวิธี
เขียนตามสําเนียงภาษาพูด โดยใชคําภาษาถิ่นใต เมื่อเทียบลักษณะอักษร พบวาสามารถอนุมานอายุเอกสารอยู

ในชวงพุทธศักราช 2380 – 2459 ตรงกับตรงรัชสมัยสมเด็จพระนั่งเกลาเจาอยูหัว เรื่อยไปถึงชวงปลายรัชสมัย
สมเด็จพระจุลจอมเกลาเจาอยูหัว เนื้อหาในสมุดไทยกลาวถึงจุดนวดรักษาอาการทั้งหมด 103 จุด โดยอาการ

สวนใหญเปนโรคทางเสนและลมตามคัมภีรชวดาร เชน แกปตคาด อัมพฤกษ แกพุทธยักษ ราทยักษ เปนตน
ซึ่งจุดนวดแกอาการที่พบถี่มากที่สุดคือจุดนวดแกอาการเกี่ยวกับลม เสน และปตคาด รองลงมาคือจุดนวดแก
ปวดหัว จุดนวดแกลมมหาสดมภ จุดนวดแกอาการนอนไมหลับ และจุดนวดแกกรอน ตามลําดับ นอกจากนี้

เมื่อนําจุดนวดไปเปรียบเทียบกับตําราแผนนวดฉบับหลวงจํานวน 3 ฉบับคือ คือ ศิลาจารึกในวัดพระเชตุพน
วิมลมังคลารามฯ คัมภีรแผนนวด ในตําราเวชศาสตรฉบับหลวง และจารึกวัดราชโอรสาราม พบจุดนวดที่

ใกลเคียงกันหรือเปนจุดเดียวกันแตระบุอาการแกไมเหมือนกันทั้งหมด 37 จุด และมี 3 จุดที่ระบุรายละเอียด
ตรงกัน ซึ่งแสดงใหเห็นถึงความเชื่อมโยงของตําราฉบับราษฎร และตําราฉบับหลวง ที่มีการผสมผสานกลมกลืน
กันจนตกผลึกกลายเปนภูมิปญญาเฉพาะทองถิ่น

ขอสรุป จากการศึกษาในครั้งนี้ทําใหเขาใจถึงองคความรูที่บันทึกไวในตําราแผนนวด รวมทั้งทําใหเห็นถึงความ
เชื่อมโยงสัมพันธกันของตําราจากสวนกลางและทองถิ่น และเพื่อเปนขอมูลพื้นฐานในการศึกษาดานการแพทย

แผนไทยในการพัฒนาองคความรูตอไป

140