Page 139 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

PP60G0054 การศึกษาการดูแลสุขภาพและการรักษาอาการเจ็บปวย
ของประชาชนโดยหมอพื้นบาน

สุระพล นามวงค และคณะ
สํานักงานสาธารณสุขอําเภอเมืองจันทร จังหวัดศรีสะเกษ

หลักการและเหตุผล ภูมิปญญาการแพทยพื้นบานไทยเปนภูมิปญญาของชาวบานที่มีคูมากับคนไทยตั้งแต
ดั้งเดิมกอนสมัยสุโขทัย เปนประสบการณตอสูดิ้นรนเพื่อการมีชีวิตรอดและดูแลรักษาตนเอง โดยจากการ
สังเกต ทดลองใช เก็บสะสมประสบการณการดูแลสุขภาพตนเอง จากคนรุนกอนสูคนรุนหลังอยางตอเนื่อง
กลายเปนรากฐานการดูแลสุขภาพดวยตนเองที่เหมาะสมกับบริบท รูปแบบการรักษามีทั้งการใชยาสมุนไพร

การนวด ตลอดจนการรักษาทางจิต โดยใชพิธีกรรมหรือคาถาตางๆซึ่งสามารถตอบสนองความตองการของ
ประชาชนไดเปนอยางดี จึงไดถูกพัฒนา และสั่งสมเปนประสบการณสืบทอดตอเนื่องกันมา

วัตถุประสงค 1. เพื่อศึกษาอาการเจ็บปวยและโรคที่หมอพื้นบานในอําเภอเมืองจันทร ใหการรักษาการ

เจ็บปวยของประชาชน 2. เพื่อศึกษาปจจัยที่มีผลตอการดํารงอยูของหมอพื้นบานในอําเภอเมืองจันทร จังหวัด
ศรีสะเกษ 3.เพื่อศึกษาการถายทอดภูมิปญญาหมอพื้นบานในอําเภอเมืองจันทร จังหวัดศรีสะเกษ

วิธีการศึกษา การศึกษาครั้งนี้เปนการวิจัยเชิงพรรณนาและเปนการศึกษาเฉพาะกรณี โดยศึกษาจากหมอ

พื้นบานทั้งหมดในพื้นที่อําเภอเมืองจันทร จํานวน 35 คน

ผลการศึกษา ผลการวิจัยพบวา หมอพื้นบาน ในพื้นที่อําเภอเมืองจันทร ใหการรักษาการเจ็บปวยของ
ประชาชน โดยการใชสมุนไพรที่มีในทองถิ่นรวมกับพิธีกรรม ตามความเชื่อของคนในทองถิ่น สําหรับปจจัยที่มี
ผลตอการดํารงอยูของหมอพื้นบานเนื่องจาก หมอพื้นบานมีความเขาใจในวิถีชีวิต สังคมวัฒนาธรรมและความ

เปนอยูของคนในชุมชน ขั้นตอนในการรักษาไมยุงยาก การถายทอดภูมิปญญาหมอพื้นบานในอําเภอเมือง
จันทร จังหวัดศรีสะเกษ เปนการการถายทอดความรูในลักษณะเครือญาติ จากรุนปู ยา ตา ยาย มาสูรุนลูกรุน
หลาน และมีบางที่ถายทอดใหกับลูกศิษยที่ไมใชสายเลือดโดยตรง ซึ่งในการถายทอดและเรียนรูในแตละศาสตร

จะใชเวลาที่แตกตางกันไป

ขอสรุป การแพทยพื้นบานไดผูกพันกับวิถีชีวิตและเปนที่พึ่งในยามเจ็บปวยของคนอําเภอเมืองจันทรมา
ยาวนาน จนกลายเปนวัฒนธรรมในการดูแลสุขภาพ จึงทําใหหมอพื้นบานยังดํารงอยูไดมาจนถึงทุกวันนี้ จึงควร

สงเสริมและอนุรักษการแพทยพื้นบานใหคงอยูในวิถีชีวิตของประชาชนจังหวัดศรีสะเกษสืบไป

137