Page 94 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565

292 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565

สามารถวัดค่าความเข้มข้นของสารที่สามารถยับยั้ง มีขั้วมากกว่าเอทานอลและเมทานอล
ปฏิกิริยาไปครึ่งหนึ่ง (IC 50) ได้ การวิเคราะห์ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี

[21]
ส่วนการทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระด้วยวิธี ABTS assay เป็นการวัดความสามารถในการ
•+
FRAP assay โดยใช้สารมาตรฐานเฟอร์รัสซัลเฟต ฟอกสีอนุมูลอิสระเอบีทีเอส (ABTS ,2,2′-azino-
(FeSO 4) ซึ่งค่า FRAP value ค�านวณเป็นหน่วย bis (3-ethylbenzothiazoline-6- sulfonic acid)

มิลลิกรัมสมมูลเฟอร์รัสซัลเฟต/กรัมของสารสกัด พบ radical) ที่จางลงของการยับยั้งอนุมูลอิสระ ABTS
•+
ว่าสารสกัดหยาบเห็ดระโงกขาวที่สกัดด้วยเอทานอลมี และค�านวณเทียบกับสารมาตรฐานโทรลอกซ์ วิธีนี้
ค่าการต้านอนุมูลอิสระเท่ากับ 3650.67 ± 35.77 mg มีข้อดีคือ ABTS สามารถละลายน�้าได้ดีและตัวท�า
•+
FeSO 4/g extract ซึ่งมีค่ามากกว่าสารสกัดด้วยน�้า ละลายอินทรีย์จึงท�าปฏิกิริยาได้อย่างรวดเร็ว และ
ร้อนถึง 8.7 เท่า (ตารางที่ 3) ส่วนเห็ดระโงกเหลืองที่ ท�าปฏิกิริยาได้ดีในช่วง pH กว้าง แต่ก็มีข้อเสียคือ
•+
สกัดด้วยเอทานอลมีค่าการต้านอนุมูลอิสระเท่ากับ ABTS ไม่เป็นสารธรรมชาติที่พบในร่างกายหรือใน
2169.78 ± 64.43 mg FeSO 4/g extract และมีค่า เซลล์สิ่งมีชีวิต ส่วนการวิเคราะห์ปริมาณของอนุมูล
[21]
มากกว่าสารสกัดด้วยน�้าร้อน 4.2 เท่า (ตารางที่ 3) มี อิสระด้วยวิธี FRAP assay เป็นวิธีตรวจสอบความ
ค่าการต้านอนุมูลอิสระมากกว่าเมื่อเปรียบเทียบกับ สามารถในการต้านออกซิเดชันโดยอาศัยปฏิกิริยา
สารสกัดหยาบด้วยเอทานอลของเห็ดผึ้ง 4 ชนิด จาก รีดอกซ์และติดตามการเปลี่ยนแปลงของสีสารประกอบ
[21]
จังหวัดเลย โดยทดสอบด้วยวิธี FRAP เช่นกันใน เชิงซ้อน ferric tripyridyltriazine (Fe -TPTZ) ได้
3+
สารสกัดเห็ดผึ้งมีค่าเท่ากับ 8.71 ± 0.02-33.14 ± 0.29 รับอิเล็กตรอนจากสารต้านออกซิเดชันแล้วจะเปลี่ยน
mg FeSO 4/g extract ส่วนการทดสอบด้วยวิธีนี้จาก ไปอยู่ในรูปสารประกอบเชิงซ้อน ferrous tripyri-

เห็ดป่าในพื้นที่จังหวัดอุบลราชธานี พบว่าสารสกัดด้วย dyltriazine (Fe -TPTZ) มีสีม่วงน�้าเงิน และวัด
2+
เอทิลอะซิเตท และเอทานอลของเห็ดห�าฟานเท่านั้นที่ ความสามารถในการเป็นสารต้านอนุมูลอิสระได้ใน
แสดงค่าต้านอนุมูลอิสระได้ดี [20] รูป FRAP value เทียบกับกราฟมาตรฐานของเฟอร์

จากผลการวิจัยครั้งนี้พบว่าสารสกัดเห็ดระโงก รัสซัลเฟต (FeSO 4) วิธีการตรวจสอบนี้เป็นวิธีที่ง่าย
ขาวและเห็ดระโงกเหลืองที่สกัดด้วยน�้าร้อนแสดงค่า ใช้เวลาน้อย มีค่าใช้จ่ายน้อย และท�าซ�้าหลายครั้งก็ให้
ต้านอนุมูลอิสระได้ดีโดยการทดสอบด้วยวิธี ABTS as- ผลเหมือนเดิม แต่มีข้อเสีย คือ ปฏิกิริยาที่เกิดขึ้นเป็น

say อาจเนื่องมาจากมีคุณสมบัติในการต้านอนุมูลอิสระ ปฏิกิริยาเคมีไม่เกี่ยวข้องกับสภาวะร่างกาย และต้อง
ด้วยการให้อะตอมไฮโดรเจนได้ดีกว่าสารสกัดจาก ใช้น�้าปราศจากไอออน อย่างไรก็ตามวิธีวิเคราะห์
[21]
เอทานอล ส่วนค่าต้านอนุมูลอิสระจากค่า FRAP ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระทั้ง 2 วิธี มีทั้งข้อดีและข้อเสีย

value แสดงผลในทางที่ต่างกัน คือ สารสกัดด้วย แต่เป็นวิธีที่นิยมใช้กันทั่วไปเนื่องจากท�าได้ง่าย ไม่
เอทานอลมีค่าต้านอนุมูลอิสระได้ดีกว่าสารสกัดด้วย ยุ่งยากซับซ้อน และมีค่าใช้จ่ายไม่แพง การวิจัยครั้ง

น�้าร้อนของเห็ดระโงกขาวและเห็ดระโงกเหลือง อาจ นี้ก็เช่นกันเลือกใช้การทดสอบฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ
เนื่องมาจากสารสกัดด้วยเอทานอลมีความสามารถ ด้วยวิธี ABTS assay และ FRAP assay เนื่องจาก
ในการรีดิวซ์เหล็กได้ดีกว่า และน�้าเป็นตัวท�าละลายที่ เป็นสารสกัดหยาบของเห็ดระโงกที่สกัดด้วยน�้าร้อน