Page 142 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 20 ฉบับที่ 1

122 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2565

ระยะ เมื่อครบเวลาน�ามากรองด้วยกระดาษกรอง 20 ไมโครลิตร ลงบนกระดาษ โดยใช้สารสกัดพลูเป็น
Whatman เบอร์ 1 แล้วน�าของเหลวที่ผ่านการกรอง กลุ่มควบคุมบวก (positive control) และ 1%DMSO
ไประเหยตัวท�าละลายออกภายใต้สุญญากาศด้วย เป็นกลุ่มควบคุมลบ (negative control) จากนั้นน�าไป

เครื่องกลั่นระเหยสารแบบหมุน (rotary evaporator) บ่มที่อุณหภูมิ 37 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 24 ชั่วโมง
จนได้สารสกัดในรูปสารสกัดหยาบ เก็บในขวดสีชา ที่ บันทึกข้อมูลขนาดเส้นผ่านศูนย์กลางบริเวณวงใสที่

มืด อุณหภูมิ 4 องศาเซลเซียส เกิดขึ้น ท�าการทดลองแต่ละตัวอย่าง 3 ซ�้า
2.2. การเพาะเลี้ยงเชื้อแบคทีเรีย 2.4. การหาค่าความเข้มข้นต�่าสุดที่สามารถ
เชื้อแบคทีเรียก่อโรคที่ใช้ในการศึกษาได้รับ ยับยั้งการเจริญของเชื้อแบคทีเรีย (Minimum In-

ความอนุเคราะห์จาก ผศ.ดร.อักษรากร ค�ามาสุข hibitory Concentration; MIC) ด้วยวิธี resazurin
คณะสหเวชศาสตร์ มหาวิทยาลัยพะเยา ที่ท�าการคัด micro-broth dilution [25]

แยกและระบุชนิดของเชื้อด้วยตนเอง ประกอบด้วย เติมสารสกัดหยาบลงในหลุมของ 96 microwell
5 สายพันธุ์ คือ 1) Staphylococcus pyogenes, plates ที่มีเชื้อความขุ่น McFarland standard No.
2) Streptococcus pneumoniae, 3) Salmonella 0.5 โดยให้ความเข้มข้นของสารสกัดเจือจางลงครั้ง

typhimurium, 4) Staphylococcus aureus และ 5) ละ 2 เท่า (2 folds serial dilution) ด้วยอาหาร NA
Escherichia coli น�ามาเพาะเลี้ยงบนอาหาร nutrient ตั้งแต่ 10 มก./มล. ลงไปเป็น 5, 2.5, 1.25, 0.625,
agar (NA) บ่มที่อุณหภูมิ 37 องศาเซลเซียสเป็นเวลา 0.31 และ 0.156 มก./มล. ตามล�าดับ โดยมีกลุ่ม

24 ชั่วโมง เขี่ยโคโลนีแบคทีเรียแต่ละชนิดใส่ในอาหาร ควบคุมที่มีแต่สารสกัดไม่มีเชื้อ และกลุ่มควบคุมที่มี
เหลว NA 5 มิลลิลิตร น�าไปบ่มในตู้บ่มเชื้อที่อุณหภูมิ แต่เชื้อไม่มีสารสกัด น�าไมโครเพลทไปบ่มที่อุณหภูมิ
37 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 8 ชั่วโมง แล้วน�าไปศึกษา 37 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 24 ชั่วโมง หลังจากครบ

ฤทธิ์ของสารสกัด เวลาท�าการเติม resazurin แล้วน�าไปบ่มที่ อุณหภูมิ
2.3. การทดสอบฤทธิ์ต้านเชื้อแบคทีเรียของสาร 37 องศาเซลเซียส เป็นเวลา 3 ชั่วโมง สังเกตและจด

สกัดหยาบ ด้วยวิธี agar-disc diffusion [25] บันทึกการเปลี่ยนสีน�้าเงินเป็นสีชมพู
ปรับปริมาณของเชื้อแบคทีเรียให้มีความขุ่น
เท่ากับ McFarland standard No. 0.5 ใน 0.85% sol- ผลกำรศึกษำ

dium chloride (แบคทีเรียมีจ�านวนเซลล์เท่ากับ 1.5
5 10 CFU/มล.) จากนั้นใช้ไม้พันส�าลีปราศจากเชื้อจุ่ม 1. พืชทดสอบและกำรระบุชื่อวิทยำศำสตร์
8
ลงในเชื้อที่เตรียมไว้แต่ละชนิด น�ามาเกลี่ยให้ทั่วบน ท�าการรวบรวมพืชน�้าจากแหล่งธรรมชาติ เช่น
ผิวหน้าอาหาร Nutrient agar (NA) หลังจากเชื้อแห้ง หนอง บึง ในจังหวัดพิษณุโลก ได้จ�านวน 12 ชนิด
ใช้ที่คีบปลอดเชื้อ คีบแผ่นกระดาษทดสอบปราศจาก 11 วงศ์ ประกอบด้วยพืชดอก ใบเลี้ยงคู่ 7 ชนิด คือ

เชื้อ เส้นผ่านศูนย์กลาง 6 มิลลิเมตร (Advantec) วาง กระเฉด บัวสาย บัวหลวง ผักบุ้ง แพงพวยน�้า แว่น
ให้แนบผิวหน้าอาหาร แล้วหยดสารสกัดหยาบความ แก้ว และ โสนอินเดีย ใบเลี้ยงเดี่ยว 3 ชนิด คือ ก้าน
เข้มข้น 10 มก./มล. ที่ละลายใน 1%DMSO ปริมาตร จอง ไข่น�้า และ ผักตบชวา และพืชกลุ่มเฟิร์น 2 ชนิด