Page 198 - วารสารการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 19 ฉบับที่ 1
P. 198
180 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2564
บ้าน เพื่อซักถามอาการจากผู้ป่วย และมีแนวทางการ สร้างความไว้ใจให้กับผู้ป่วยและตัวผู้ป่วยเองก็เชื่อใน
ประเมินผลการรักษา ดังนี้ สิ่งที่หมอพื้นบ้านแนะนำา ดังนั้นในกระบวนการรักษา
(1) ประเมินจากผู้ป่วยไม่มีอาการปวดหลัง โรคนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะของหมอพื้นบ้าน จึง
หรือปวดร้าวลงขา มีความสำาคัญที่จะต้องศึกษาและเก็บรวบรวมข้อมูล
(2) ปัสสาวะเป็นปกติ สะดวก ไม่แสบขัด และที่สำาคัญในกระบวนการรักษาต่าง ๆ เหล่านี้ ยัง
9) การบันทึกข้อมูลการรักษาผู้ป่วย ไม่มีการจดบันทึกและไม่มีผู้สืบทอดภูมิปัญญาของ
ผู้ป่วยของหมอเขียน เขื่อนทอง ไม่มีการจด หมอพื้นบ้าน จึงอาจทำาให้ภูมิปัญญาของหมอพื้นบ้าน
บันทึกประวัติการเจ็บป่วย เนื่องจากไม่มีผู้มาสืบทอด สูญหายได้
องค์ความรู้ และหมอพื้นบ้านได้รับการสั่งสอนให้จำา ส่วนที่ 3 สมุนไพรที่ใช้รักษาโรคนิ่วในระบบ
มากกว่าจด จึงไม่เห็นถึงความสำาคัญของการบันทึก ทางเดินปัสสาวะของหมอพื้นบ้าน
ข้อมูล แต่หมอเขียน เขื่อนทอง มีแนวความคิดที่จะ 1) ยาสมุนไพรที่ใช้รักษาโรคนิ่วในระบบทาง
จัดทำาเวชระเบียน เพื่อศึกษาอาการเจ็บป่วยของผู้มา เดินปัสสาวะ
ใช้บริการแต่ละราย ยาสมุนไพรที่หมอเขียน เขื่อนทอง ใช้รักษานิ่ว
จากการศึกษากระบวนการรักษาโรคนิ่วในระบบ ในระบบทางเดินปัสสาวะ เป็นยาตำารับยาต้ม ที่เป็น
ทางเดินปัสสาวะของหมอพื้นบ้าน เป็นการรักษาที่มี สมุนไพรแห้ง มีส่วนประกอบของสมุนไพรทั้งหมด 11
ความเฉพาะตัว โดยเริ่มจากการซักถามเรื่องความ ชนิด ดังแสดงในตารางที่ 1
เป็นอยู่ การหลับนอน อาชีพที่ทำาอยู่ในปัจจุบัน การรับ ตำารับยาสมุนไพรของ หมอเขียน เขื่อนทอง มี
ประทานอาหาร ตลอดจนถามถึงญาติพี่น้อง เป็นการ ตัวยาสมุนไพรที่สำาคัญหรือตัวยาหลักที่จะขาดไม่ได้
ซักถามเพื่อให้ผู้ป่วยค่อย ๆ คลายความวิตกกังวล ประกอบด้วย เดือยหินและหญ้าหนวดแมว ซึ่งเป็นตัว
จากนั้นจึงซักถามอาการเจ็บป่วย ซึ่งแสดงให้เห็นถึง ยาหลักในการรักษาโรคนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะ
การรักษาทางด้านจิตใจพร้อม ๆ กันกับการรักษาทาง 2) ส่วนที่ใช้ของยาสมุนไพรในตำารับ
ร่างกายด้วย ในส่วนของกระบวนการรักษานั้น เป็น มีการใช้ส่วนของสมุนไพรที่แตกต่างกัน
กระบวนการที่ไม่ยุ่งยากหรือซับซ้อน เช่น การให้ยา เนื่องจากแต่ละส่วนของสมุนไพร ให้ผลการรักษาที่
สมุนไพรกับผู้ป่วยที่เป็นยาตำารับยาต้ม ซึ่งการใช้ยา แตกต่างกัน ถ้าใช้ตรงกับส่วนของสมุนไพรในตำารับ
สมุนไพรรักษาผู้ป่วย จะสัมพันธ์กับอาการและขนาด จะส่งผลให้การรักษานิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะได้
ของก้อนนิ่ว โดยการติดตามและประเมินผลการรักษา ผลดี โดยส่วนที่ใช้ประกอบด้วย 6 ส่วน ดังแสดงใน
โรคนิ่วในระบบทางเดินปัสสาวะหมอพื้นบ้าน จะเป็น ตารางที่ 3
ลักษณะการไปเยี่ยมญาติ คือ ไปเยี่ยมผู้ป่วยถึงที่ 3) วิธีการปรุงยาสมุนไพร
บ้าน หากผู้ป่วยอยู่ต่างถิ่นหรือห่างไกลจะฝากญาติพี่ ใช้สมุนไพรแห้งแต่ละชนิดผสมกัน ตามสูตร
้
น้องมาบอกแทน หรือแจ้งทางโทรศัพท์ ถามถึงอาการ ตำารับที่ได้รับการสืบทอดมา และใช้วิธีการต้มในนำา
เจ็บป่วยต่าง ๆ ให้คำาแนะนำาที่ต้องปฏิบัติตัวขณะ สะอาด ในลักษณะต้มเคี่ยว คือ 3 ส่วน (ลิตร) ต้มเคี่ยว
รับประทานยาสมุนไพร ซึ่งลักษณะดังกล่าวเป็นการ ให้เหลือ 1 ส่วน (ลิตร) หรือต้มพอเดือด และให้ดื่ม
