Page 149 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 3

J Thai Trad Alt Med Vol. 17 No. 3 Sep-Dec 2019 499

้
จงกรม (กำาหนดลมหายใจเข้าออกแบบพุท-โธ จำานวน ถิ่นด้วยการเหยียบกะลาร่วมกับแช่นำาอุ่นมะกรูด โดย
15-30 นาที) และแผ่เมตตา (ปฏิบัติวันละครั้งก่อนนอน มีขั้นตอนดังนี้ 1) ใช้กะลา จำานวน 2 ใบ ขัดให้เรียบวาง

หรือตื่นนอนตอนเช้าหรือเลือกเวลาที่สะดวก) ซึ่งพบ กับพื้นใช้ฝ่าเท้าเหยียบไปมาบนกะลาให้ทั่วฝ่าเท้าทั้ง
ว่า ผู้เข้าร่วมโครงการผ่านเกณฑ์การประเมินความรู้ 2 ข้าง จนรู้สึกว่าฝ่าเท้าร้อนใช้เวลาปฏิบัติ 10 นาที 2)
้
และสามารถสาธิตย้อนกลับได้ ร้อยละ 100 ชุมชนที่ แช่เท้าในนำาอุ่นเติมลูกมะกรูดผ่าครึ่งจำานวน 5-6 ลูก
2 เลือกใช้การป้องกันและบำาบัดอาการชาเท้าด้วยการ แช่เท้านานไม่เกิน 5 นาที ทำาวันละครั้ง พบว่าผู้ป่วย
เหยียบรางไม้ไผ่โดยใช้ไม้ไผ่ซางหรือไผ่ตง ลำาขนาด โรคเบาหวานที่มีอาการเท้าชาจากการประเมินด้วย
เส้นผ่านศูนย์กลาง 4-5 นิ้ว ผ่าครึ่ง และตัดให้ได้ความ โมโนฟิลาเมนต์จำานวน 19 คน ผ่านเกณฑ์การประเมิน

ยาวประมาณ 1 ฟุตหรือ 1ฟุตครึ่งมีท่าเหยียบจำานวน ความรู้และสามารถสาธิตย้อนกลับได้ ร้อยละ 100
4 ท่า ดังนี้ ท่าที่ 1 นวดทั่วฝ่าเท้า วางรางไม้กับพื้น ใช้ ปัญหาสุขภาพโรคความดันโลหิตสูง จำานวน
่
ฝ่าเท้าทั้งสองข้างเหยียบบนสันรางไม้ยำาไปมา เริ่มต้น 2 ชุมชน ประกอบด้วย ชุมชนที่ 4 และ 5 เลือกใช้
้
ให้กดนำาหนักลงฝ่าเท้าซ้ายนานนับ 1-5 ให้ทำาสลับข้าง ภูมิปัญญาท้องถิ่นในการปรับเปลี่ยนพฤติกรรม
ซ้ายขวาตั้งแต่ปลายเท้าจนถึงส้นเท้า ให้ทั่วฝ่าเท้าสอง ออกกำาลังกายด้วยการรำาไม้พลอง ประกอบด้วย 1)
่
ข้าง แล้วให้ยำาไปมาสลับซ้ายขวาแต่ละจุดนับ 1 แล้ว ประยุกต์การออกกำาลังกายด้วยการรำาไม้พลองแบบป้า
ยก สลับซ้ายขวา ให้ทั่วฝ่าเท้าจนรู้สึกว่าฝ่าเท้ามีความ บุญมี จำานวน 5 ท่า แต่ละท่าทำาซ้ำาท่าละ 10 ครั้ง ได้แก่
ร้อน ใช้เวลาประมาณ 5-10 นาที ท่าที 2 เขย่งปลายเท้า ท่าที่ 1 ท่าเหวี่ยงข้าง ท่าที่ 2 พายเรือ ท่าที่ 3 หมุนเอว
้
มือจับที่ยึดเช่น เสา ขอบหน้าต่าง ปลายเท้าเหยียบสัน ท่าที่ 4 ว่ายนำา และท่าที่ 5 ทำาตาชั่ง ใช้เวลาปฏิบัติ 20-
รางไม้ เขย่งตัวขึ้นให้ปลายเท้ายืนบนไม้ ค้างไว้นาน 30 นาที 2) รวมกลุ่มออกกำาลังกายสัปดาห์ละครั้ง และ
้
นับ 1-10 ทำาซำา จำานวน 10 รอบ ท่าที่ 3 นวดหลังเท้า 3) ปฏิบัติเองที่บ้านวันเว้นวัน พบว่าผู้เข้าร่วมโครงการ
ฝ่าเท้าทั้ง 2 ข้าง ยืนบนรางไม้ ใช้ส้นเท้าขวากดไปตาม ซึ่งเป็นผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูง ชุมชนที่ 4 และ 5
จุดบริเวณหลังเท้าทำาให้ทั่วหลังเท้า และขยับส้นเท้าขึ้น จำานวน 24 และ 18 คน คิดเป็นร้อยละ 38.70 และ 50

มานวดบริเวณกล้ามเนื้อหน้าแข้งด้านนอกจนถึงใต้หัว ตามลำาดับ ของผู้ป่วยโรคความดันโลหิตสูงในชุมชน
เข่า และเปลี่ยนข้าง ทำา 1 รอบ ท่าที่ 4 น่องตึง มือจับที่ ผ่านเกณฑ์การประเมินความรู้และสามารถสาธิตย้อน
ยึด ส้นเท้า 2 ข้างชิดพื้น ปลายเท้าสัมผัสบริเวณสันราง กลับได้ ร้อยละ 100 และ มีการรวมกลุ่มมาออกกำาลัง-

ไม้ คอและลำาตัวเป็นแนวตรง จับที่ยึดให้แน่น เอนลำา กายร่วมกันสัปดาห์ละครั้ง
ตัวไปข้างหน้า รับรู้ถึงน่องที่ตึง ทำาค้างไว้นานนับ 1-10 ปัญหาสุขภาพโรคข้อเข่าเสื่อม จำานวน 2 ชุมชน
้
กลับมาอยู่ท่าเดิมทำาซำา 10 ครั้ง การนวดทั้ง 4 ท่า ใช้ โดยชุมชนที่ 6 เลือกใช้ภูมิปัญญาท้องถิ่นออกกำาลัง-
เวลาปฏิบัติ 15-30 นาที ปฏิบัติวันละครั้ง พบว่าผู้เข้า กายเพื่อเพิ่มความแข็งแรงและทนทานของกล้ามเนื้อ
ร่วมโครงการซึ่งเป็นผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีอาการเท้า เข่าด้วยยางยืด โดยร้อยยางยืดข้อละ 5-6 เส้น ยาว

ชาจากการประเมินด้วยโมโนฟิลาเมนต์จำานวน 16 คน ประมาณ 1 วา แล้วนำามาประกอบการออกกำาลังกายข้อ
ผ่านเกณฑ์การประเมินความรู้และสามารถสาธิตย้อน เข่าที่ช่วยสร้างความแข็งแรงกล้ามเนื้อส่วนล่าง จำานวน
กลับได้ ร้อยละ 100 ชุมชนที่ 3 เลือกใช้ภูมิปัญญาท้อง 5 ท่า ได้แก่ ท่าที่ 1 ให้ยืนตรง แยกขาเล็กน้อย ใช้มือ