Page 128 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 3

478 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 17 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2562

หรือต่ออายุทะเบียนหมอพื้นบ้านจังหวัดศรีสะเกษ ใน ของสมุนไพร วิธีการปรุงยา ขนาดรับประทาน/ขนาด
ปี 2560 ซึ่งพร้อมจะเปิดเผยข้อมูล จำานวนทั้งสิ้น 19 ที่ใช้ วิธีรับประทาน/วิธีใช้ ระยะเวลาการใช้ยารักษา

คน ซึ่งมีภูมิลำาเนากระจายตัวอยู่ในพื้นที่ทั้ง 4 กลุ่ม อาการ/ผลข้างเคียงของการใช้ยา ข้อห้ามใช้/ข้อควร
ชาติพันธุ์ จากหมอพื้นบ้านที่ได้รับการขึ้นทะเบียนหรือ ระวังการใช้ยา ข้อห้าม/ข้อควรปฏิบัติระหว่างการใช้
ต่ออายุทะเบียนหมอพื้นบ้านจังหวัดศรีสะเกษ ในปี ยา และอาหารแสลงที่ห้ามรับประทานระหว่างการใช้

2560 ทั้งหมด 243 คน เก็บข้อมูลโดยใช้การอภิปราย ยา
กลุ่ม (focus group discussion) [10-11] การจัดการ 2) แบบสัมภาษณ์เชิงลึก (in-depth inter-
ความรู้ (knowledge management) [6-7,11] และการ view) มีประเด็นการสัมภาษณ์ ดังนี้

ใช้แบบสัมภาษณ์เชิงลึก (in-depth interview) ใน ประเด็นที่ 1 ข้อมูลส่วนตัวของหมอพื้นบ้าน
การเก็บข้อมูลและนำาข้อมูลมาวิเคราะห์ เพื่อศึกษา ประกอบด้วย ข้อมูลทั่วไป และข้อมูลด้านการสืบทอด
องค์ความรู้เชิงประวัติของหมอพื้นบ้าน รวมไปถึง องค์ความรู้/ภูมิปัญญา ได้แก่ แรงจูงใจในการเป็นหมอ

กระบวนการในการรักษาโรค ตำารับยาที่ใช้ในการ พื้นบ้าน การได้รับสืบทอดองค์ความรู้ และการส่งต่อ/
รักษาโรค และข้อคิดเห็นเพิ่มเติมในการส่งเสริมการ สืบสานองค์ความรู้

ใช้ประโยชน์ แลกเปลี่ยนความรู้ตำารับยาสมุนไพร การ ประเด็น 2 ข้อมูลเกี่ยวกับกระบวนการรักษาโรค
อนุรักษ์ และเผยแพร่ตำารับยาสมุนไพรจากภูมิปัญญา ประกอบด้วย คำานิยามโรค อาการดำาเนินโรค ขั้นตอน
ท้องถิ่น ของหมอพื้นบ้านจังหวัดศรีสะเกษ การวินิจฉัยโรค ขั้นตอนการรักษาโรค การติดตามผล

การรักษาโรค และการคิดค่ารักษา
วิธีก�รศึกษ� ประเด็นที่ 3 ตำารับยาที่ใช้ในการรักษาโรค

1. สร้างเครื่องมือ โดยนำาแนวทางในการรักษา ประกอบด้วย ชื่อตำารับ สรรพคุณตำารับ แหล่งที่มา
โรคริดสีดวงทวารของหมอพื้นบ้านจังหวัดศรีสะเกษ ของสมุนไพร วิธีการปรุงยา ขนาดรับประทาน/ขนาด
มาสร้างเป็นหัวข้อในการอภิปรายกลุ่ม และข้อคำาถาม ที่ใช้ วิธีรับประทาน/วิธีใช้ ระยะเวลาการใช้ยารักษา

ในการสัมภาษณ์เชิงลึก ซึ่งเครื่องมือการวิจัยผ่าน อาการ/ผลข้างเคียงของการใช้ยา ข้อห้ามใช้/ข้อควร
การตรวจสอบเชิงเนื้อหา (content validity) จากผู้ ระวังการใช้ยา ข้อห้าม/ข้อควรปฏิบัติระหว่างการใช้
เชี่ยวชาญ ดังนี้ ยา และอาหารแสลงที่ห้ามรับประทานระหว่างการใช้

1) แนวทางการอภิปรายกลุ่ม และการจัดการ ยา
ความรู้ มีประเด็นการอภิปราย ดังนี้ ประเด็นที่ 4 ข้อคิดเห็นเพิ่มเติมในการส่งเสริม
ประเด็นที่ 1 ข้อมูลเกี่ยวกับกระบวนการรักษา การใช้ประโยชน์ แลกเปลี่ยนความรู้ตำารับยาสมุนไพร

โรค ประกอบด้วย คำานิยามโรค อาการดำาเนินโรค ขั้น การอนุรักษ์ และเผยแพร่ตำารับยาสมุนไพรจาก
ตอนการวินิจฉัยโรค ขั้นตอนการรักษาโรค และการ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ประกอบด้วย แนวทางการส่งเสริม

ติดตามผลการรักษาโรค การปลูกพืชสมุนไพร และการส่งเสริมการใช้ประโยชน์
ประเด็นที่ 2 ตำารับยาที่ใช้ในการรักษาโรค ตำารับยาสมุนไพรจากภูมิปัญญาท้องถิ่น แนวทาง
ประกอบด้วย ชื่อตำารับ สรรพคุณตำารับ แหล่งที่มา ในการแลกเปลี่ยนความรู้สูตรตำารับยาสมุนไพรจาก