Page 120 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

PP60C0026 หนังสือสงเสริมสุขภาพ เรื่องการดูแลมารดาหลังคลอดดวย
การแพทยแผนไทย

ศิราพร สันตะวงค, นิยม สาระไทย, อาวรณ ศิลาคุปต, ขนิษฐา แสงสุริยา, พรนัชชา แสนมี
กลุมงานการแพทยแผนไทย และการแพทยทางเลือก โรงพยาบาลอํานาจเจริญ

หลักการและเหตุผล ระยะเวลาตั้งแตเด็กคลอดจนถึง 6 สัปดาหหลังคลอดเปนชวงเวลาที่มารดามีการปรับตัว
ทั้งดานกายวิภาคและสรีระวิทยาของอวัยวะตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับการคลอดและภาวะจิตใจใหกลับคืนสูสภาพ
เหมือนขณะไมตั้งครรภ จากสถิติมารดาหลังคลอดที่มารับบริการที่โรงพยาบาลอํานาจเจริญปงบประมาณ
พ.ศ. 2559 มีผูมารับบริการคลอดทั้งหมด 2,503 ราย มารับบริการฟนฟูหลังคลอดในกลุมงานการแพทย
แผนไทย จํานวน 22 ราย จากการสัมภาษณมารดาหลังคลอดพบวา ความรูที่ผูปวยไดรับเกี่ยวกับการปฏิบัติตน

ในการฟนฟูรางกายดวยแผนไทยยังไมเพียงพอ นอกจากนี้ยังไมเปนมาตรฐานเดียวกัน ทําใหมารดาหลังคลอด
เกิดความกังวล สับสน ดังนั้นเพื่อชวยลดความวิตกกังวลในมารดาหลังคลอดที่ไดรับการดูแลดวยแพทยแผน
ไทย ผูวิจัยจึงสนใจศึกษาผลของการใหความรูโดยใชสื่อหนังสือสงเสริมสุขภาพดวยแพทยแผนไทยตอความรู

และการปฏิบัติตนในมารดาหลังคลอด

วัตถุประสงค เพื่อศึกษาผลของการใหความรูโดยใชสื่อหนังสือสงเสริมสุขภาพดวยแพทยแผนไทยตอความรู

และการปฏิบัติตนในมารดาหลังคลอด

วิธีดําเนินการ การศึกษาครั้งนี้เปนการศึกษาแบบกึ่งทดลอง (Quasi-experimental research) กลุมตัวอยาง
เปนมารดาหลังคลอดในโรงพยาบาลอํานาจเจริญ ที่มารับบริการในชวงที่ทําการทดลอง จํานวน 22 คน
แบงเปน กลุมทดลอง จํานวน 11 คน ไดรับการสอนโดยใชสื่อหนังสือสงเสริมสุขภาพดวยแพทยแผนไทยและ

กลุมเปรียบเทียบ จํานวน 11 คน ไดรับการสอนโดยการบรรยาย การเลือกกลุมตัวอยางเปนแบบเจาะจง คือ
มารดาหลังคลอดในโรงพยาบาลอํานาจเจริญ ที่อาศัยอยูในเขตพื้นที่ตําบลบุง อําเภอเมือง จังหวัดอํานาจเจริญ
และยินยอมในการ เขารวมโครงการในชวงที่ทําการทดลองระหวาง เดือนมีนาคม พ.ศ.2560 ถึงเดือนมิถุนายน

พ.ศ. 2560 เก็บรวบรวมขอมูลดวยแบบทดสอบความรูในการดูแลตนเองดวยแผนไทยและแบบประเมินการ
ปฏิบัติตัว สถิติที่ใชในการวิเคราะหขอมูล ไดแก สถิติเชิงพรรณนา ทดสอบความแตกตางของกลุมทดลองและ
กลุมเปรียบเทียบ ดวย chi-square test ทดสอบคาเฉลี่ยคะแนน ความรูและการปฏิบัติตน ภายในกลุมใช

Paired sample t-test ระหวางกลุมใช Independent sample t-test

ผลการศึกษา การสอนโดยใชสื่อหนังสือสงเสริมสุขภาพดวยแพทยแผนไทยและสอนแบบบรรยายสงผลให
กลุมทดลองและกลุมเปรียบเทียบมีความรูเพิ่มขึ้น หลังการสอน อยางมีนัยสําคัญทางสถิติ (p< 0.001) สําหรับ
ดานการปฏิบัติตน พบวาการสอนโดยใชสื่อหนังสือสงเสริมสุขภาพทําใหผูปวยสามารถปฏิบัติตนไดถูกตอง

มากกวาการสอนแบบบรรยาย อยางมีนัยสําคัญทางสถิติ (p< 0.01)

ขอสรุป การดูแลมารดาหลังคลอดดวยแพทยแผนไทยเปนประเด็นที่นาสนใจ เพราะเปนการบูรณาการศาสตร
แพทยแผนไทยกับศาสตรการดูแล (Caring) หนังสือสงเสริมสุขภาพ เรื่องการดูแลฟนฟูมารดาหลังคลอด ดวย

การแพทยแผนไทย เปนเครื่องมือหนึ่งที่สามารถนําไปใชประโยชนกับผูปวย เพื่อชวยสงเสริม ฟนฟูสุขภาพ ให
มารดาหลังคลอดมีคุณภาพชีวิตที่ดียิ่งขึ้น

118