Page 116 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

PP60C0020 มหัศจรรยยาหมองลูกประคบ

ชลธิชา ระวังสุข , ชุติมา แกวเติมทอง
โรงพยาบาลหวยยอด อ.หวยยอด จ. ตรัง

หลักการและเหตุผล ลูกประคบสมุนไพรเปนผลิตภัณฑที่ไดจากการนําสมุนไพรหลายชนิดมาผานกระบวนการทําความ
สะอาดแลวนํามาหั่นหรือสับเปนชิ้นตามขนาดที่ตองการ ตําพอแหลก ใชสดหรือทําใหแหง นํามาหอหรือบรรจุรวมกันใน
ผาใหไดรูปทรงตางๆเชน ทรงกลม วิธีการใชลูกประคบนั้นคอนขางยุงยาก กอนใชตองมีการเตรียมลูกประคบ โดยนํามา
ผานการนึ่งเพื่อทําใหตัวยาหรือสาระสําคัญแพรออกมาสูตําแหนงที่ปวดเมื่อย การใชลูกประคบมักมีปญหาเนื่องจากใน

ขณะที่อุนหรือนึ่งอุณหภูมิไมเพียงพอในการทําใหตัวยาหรือสารสําคัญแพรออกมาไดครบทุกตัว ทําใหตัวยาหรือ
สารสําคัญที่อยูในลูกประคบไมไดสัดสวนที่ไดมาตรฐาน นอกจากนี้จากการที่ลูกประคบสามารถเก็บไวใชไดหลายครั้งอาจ
กอใหเกิดเชื้อราปนเปอนในลูกประคบได ถึงแมวาจะเก็บรักษาลูกประคบนั้นไวในตูเย็นแลวก็ตาม นอกจากนี้ลูกประคบ
ยังไมสะดวกในการพกพาไปในที่ตางๆ ดังนั้นการพัฒนาผลิตภัณฑรูปแบบใหมที่มีสวนผสมของสารสกัดจากสมุนไพรที่มี

องคประกอบเดียวกับลูกประคบสามารถใชงานและพกพาไดสะดวกประคบ ไมมีปญหาเรื่องจากปนเปอนของเชื้อราอีก
ดวย

วัตถุประสงค เพื่อพัฒนาผลิตภัณฑยาหมองลูกประคบซึ่งชวยลดความยุงยากในการใชลูกประคบสมุนไพร

วิธีการดําเนินการ ผูศึกษาหาขอมูลสําหรับการจัดทํายาหมองลูกประคบสมุนไพร ดําเนินการทดลองทํายาหมองลูก
ประคบสมุนไพร ออกแบบสอบถาม เกี่ยวกับความเห็นของผูมารับบริการที่คลินิกแพทยแผนไทย โรงพยาบาลหวยยอดตอ

ผลิตภัณฑยาหมองลูกประคบสมุนไพร โดยแบบสอบถามไดมีการปรับปรุงแกไขโดยผูเชี่ยวชาญจํานวน 3 ทาน ไดแก
แพทยแผนไทย เภสัชกร แพทย นําผลิตภัณฑที่ไดมาทดลองใชกับผูมารับบริการคลินิกแพทยแผนไทยโรงพยาบาลหวย
ยอด เก็บรวบรวมและวิเคราะหขอมูล ยาหมองทั่วไปจะผสมสมุนไพรเพียงชนิดเดียว เชน ไพล มะรุม ผลิตภัณฑจะเปน
ตลับ หรือขวดแกว ซึ่งจะตองใหมือลงไปในขวด ทําใหเกิดการแสบรอน สําหรับยาหมองลูกประคบจะใชสวนผสมของ

สมุนไพรลูกประคบ ไดแก ไพล 2 สวน ขมิ้น 1 สวน ผิวมะกรูด 1 สวน ตะไคร 1 สวน มะขาม 1 สวน พิมเสน การบูร
เมนทอล พาราฟน วาสลิน วิธีในการเตรียมยา นําพิมเสน การบูร เมนทอล ละลายเขาดวยกัน ผสมสารสกัดสมุนไพร
ตางๆ คนใหเขากัน ละลายพาราฟน วาสลิน ใหเปนเนื้อเดียวกัน เติมสารละลายและสารสกัดสมุนไพรขางตน คนใหเขา
กัน เทใสบรรจุภัณฑ ทิ้งไวใหยาหมองแข็งตัว บรรจุภัณฑที่ใชเปนกระบอกใส สามารถหมุนขึ้นลงได เพื่อใหสามารถเห็น

ระดับยาหมองที่ใชและไมตองใชมือสัมผัสลงในขวดอีกดวย

ผลการศึกษา ผูมารับบริการคลินิกแพทยแผนไทยที่มีอาการปวดเมื่อยกลามเนื้อ ไมเปนโรคติดตอทางผิวหนัง จํานวน 30
ราย พบวากลุมตัวอยางมีความพึงพอใจนวัตกรรม ในระดับมากที่สุด คือรูปแบบผลิตภัณฑและความสะดวกในการใชงาน
( Χ = 3.76) รองลงมาคือ ชวยบรรเทาอาการปวดเมื่อย ( Χ = 3.54)

ขอสรุป นวัตกรรม มหัศจรรยยาหมองลูกประคบ ชวยลดความยุงยากในการใชลูกประคบสมุนไพร ไมมีปญหาเชื้อรา

ปนเปอน สามารถพกพาไดสะดวก รูปแบบนวัตกรรมมีความแปลกใหม นาสนใจ อีกทั้งยังสามารถชวยบรรเทาอาการปวด
เมื่อยไดอีกดวย

114