Page 95 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 21 ฉบับที่ 2

J Thai Trad Alt Med Vol. 21 No. 2 May-Aug 2023 311

phenylenediamine และ 2-aminoanthracene ได้ 2.2 การวิเคราะห์ปริมาณสารไรนาแคนทิน ซี
จากบริษัท Sigma-Aldrich (St. Louis, MO, USA) ในสารสกัดรากทองพันชั่ง [16]

1.2 ตัวอย่างพืช การวิเคราะห์ปริมาณสารไรนาแคนทิน ซี ใน
รากทองพันชั่งเก็บจากต้นทองพันชั่งที่มาจากต้น สารสกัดรากทองพันชั่งด้วยวิธี RP-HPLC ใช้เครื่อง
พันธุ์ที่เคยตรวจระบุชื่อชนิดพันธุ์พืช และเก็บรักษา HPLC-PDA และใช้คอลัมน์ VertiSep UPS C 18

ตัวอย่างพรรณไม้อ้างอิงเพื่องานวิจัย (Herbarium HPLC Column (Thailand) ขนาดเส้นผ่านศูนย์กลาง
no. BKF 194241) ที่ส�านักหอพรรณไม้ กรมอุทยาน 4.6 มม. 5 ความยาว 250 มม. ขนาดอนุภาค 5
แห่งชาติสัตว์ป่าและพันธุ์พืช กรุงเทพมหานคร โดย ไมครอน โดยมีวัฏภาคเคลื่อนที่ประกอบด้วย 0.1%

เก็บรากจากพืชที่มีอายุมากกว่า 6 เดือน จากอ�าเภอ (v/v) กรดไตรฟลูออโรแอซิติกในแอซิโตไนไตรล์ และ
บางแพ จังหวัดราชบุรี เดือนกันยายน 2562 0.1% (v/v) กรดไตรฟลูออโรแอซิติกในน�้า อัตราส่วน
75:25 อัตราการไหล 1 มิลลิลิตรต่อนาที เป็นเวลา
2. วิธีก�รศึกษ� 20 นาที ตรวจวัดการดูดกลืนแสงอัลตราไวโอเลต

2.1 การเตรียมสารสกัดรากทองพันชั่ง [16] ที่ความยาวคลื่น 254 นาโนเมตร ปริมาณสารไรนา-

รากทองพันชั่งสดน�ามาล้างเพื่อก�าจัดเศษดินที่ แคนทิน ซี ในสารสกัดรากทองพันชั่งวิเคราะห์โดยใช้
ติดรากด้วยน�้าสะอาด และคัดแยกสิ่งปนเปื้อนออก สารละลายสารสกัดรากทองพันชั่งในเมทานอลที่ความ
จากนั้นน�ามาผึ่งในที่พ้นแสงให้แห้งที่อุณหภูมิห้อง เข้มข้น 100 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร ปริมาตรที่ฉีด 50

และบดให้มีขนาดเล็กกว่า 2 มิลลิเมตรหรือสามารถ ไมโครลิตร โดยวิเคราะห์ตัวอย่างสารสกัดละ 3 ครั้ง
ผ่านแร่งขนาด 10 mesh ได้ น�าผงรากแห้งไปหมัก และใช้พื้นที่ใต้พีคค�านวณปริมาณสารไรนาแคนทิน ซี

ด้วย เอทานอล 95% ในอัตราส่วน 1 กรัมของสมุนไพร จากสมการเส้นตรงของกราฟสารมาตรฐานไรนา-
แห้งต่อเอทานอล 20 มิลลิลิตร เป็นระยะเวลามากกว่า แคนทิน ซี ที่มีความเข้มข้นในช่วงการวิเคราะห์ 10-
16 ชั่วโมง และสกัดต่อด้วยคลื่นอัลตราโซนิค 15 นาที 100 ไมโครกรัมต่อมิลลิลิตร

โดยท�าการสกัดตามขั้นตอนข้างต้นซ�้า 2 ครั้ง กรอง 2.3 การเตรียมต�ารับเจลสารสกัดรากทองพัน
และน�าส่วนเอทานอลไประเหยแห้งภายใต้สุญญากาศ ชั่งที่มีความเข้มข้นของสารไรนาแคนทิน ซี 0.1% [16]
ที่อุณหภูมิ 37˚ซ. ได้สารสกัดหยาบของรากทองพัน เจลสารสกัดรากทองพันชั่ง (0.1% rhinacan-

ชั่ง จากนั้นน�าสารสกัดหยาบที่ได้มาสกัดแยกต่อด้วย thin C) ผลิตโดยห้องปฏิบัติการโรงงานต้นแบบผลิต
น�้ากับเอทิลแอซีเทต น�าสารสกัดชั้นเอทิลแอซีเทตไป ผลิตภัณฑ์สมุนไพร สถาบันวิจัยสมุนไพร โดยใน
ระเหยแห้งภายใต้สุญญากาศที่อุณหภูมิ 37˚ซ. ได้ เจลสารสกัดรากทองพันชั่งมีสารส�าคัญคือสารไรนา-

สารสกัดรากทองพันชั่งแห้ง และท�าแห้งแบบแช่เยือก แคนทิน ซี 0.1% w/w และส่วนประกอบในต�ารับอื่น ๆ
แข็งต่อเป็นระยะเวลา 6 ชั่วโมง เก็บรักษาตัวอย่างสาร ได้แก่ water, PEG400, 95% ethanol, glycerine,

สกัดในโถแก้วดูดความชื้น (desiccator) จนกระทั่งน�า propylene glycol, sodium CMC, Cremophor
ไปใช้วิเคราะห์ปริมาณสารไรนาแคนทิน ซี และเตรียม RH40, tri-sodium citrate dehydrate, citric
ต�ารับเจลสารสกัดรากทองพันชั่ง acid monohydrate, EDTA, methylparaben,