Page 114 - J Trad Med 21-1-2566

94 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 21 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2566

ตารางที่ 1 (ต่อ) รูปแบบการดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายด้วยการแพทย์แผนไทยและสมุนไพร

ระยะ กิจกรรมการดูแล

บํารุง คือ ภายหลังการให้ยารักษาอาการต่าง ๆ ดีขึ้นแล้ว จะมียาที่ใช้รักษา
อาการไม่สุขสบาย ยาบ�ารุงที่ช่วยให้เจริญอาหาร เพิ่มภูมิต้านทานของ
ร่างกาย เพื่อฟื้นฟูสภาพ และปรับสมดุลร่างกาย
- ยารสหอมเย็น ช่วยบ�ารุงหัวใจ เช่น เกสรบัวหลวง เกสรทั้งห้า เทียน
ทั้งห้า ยาหอมเทพจิตร ยาหอมทิพโอสถ
1.2) หัตถการโดยใช้สมุนไพรร่วมด้วย เช่น การพอกยา การแช่ยา การอบ
สมุนไพร การประคบสมุนไพร
1.3) ออกก�าลังกายด้วยท่ากายบริหารแบบฤๅษีดัดตนตามก�าลังและสภาพ
ร่างกายของผู้ป่วย
2) จิตตานามัย ให้ความส�าคัญในด้านจิตใจของผู้ป่วยเป็นหลัก โดยการให้
ความรัก ความเข้าใจ และพิธีกรรมตามความเชื่อ ความศรัทธาเพื่อสร้างขวัญ
และก�าลังใจให้ผู้ป่วย เป็นการสร้างความผาสุกทางจิตใจของผู้ป่วย
3) ชีวิตานามัย การด�าเนินชีวิตในสิ่งแวดล้อมที่ดี ซึ่งศาสตร์การแพทย์แผนไทย
ให้ความส�าคัญเรื่องอาหารที่ไม่สมควรบริโภค คือ อาหารบูดเน่า อาหารดิบ
ในปัจจุบันอาจรวมถึงอาหารที่ก่อให้เกิดโรค เช่น การตกค้างหรือปนเปื้อน
สารเคมีต่าง ๆ ของหมักดอง และอาหารที่ปรุงไม่ได้มาตรฐานต่าง ๆ
ขั้นที่ 3 : ระยะดูแลต่อเนื่อง - ประสานทีมแพทย์แผนไทยและทีมสหวิชาชีพแผนปัจจุบันตามปัญหา และ
การประเมินปัญหาความต้องการของ ความต้องการของผู้ป่วยและญาติผู้ดูแล
ผู้ป่วย/ผู้ดูแล (ต่อ) - ประเมินผลลัพธ์การดูแลผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้าย (Palliative Outcome Scale
: POS) ในผู้ป่วยทุกราย จ�านวน 3 ครั้ง คือ ครั้งที่ 1 วันแรกรับ ครั้งที่ 2
หลังจากรับผู้ป่วยไว้ในการดูแลรักษา โดยใช้แบบประเมินผลลัพธ์การดูแล
ผู้ป่วยมะเร็งระยะสุดท้ายแบบประคับประคองด้วยการแพทย์แผนไทย
(Palliative Outcome Scale: POS) และลงบันทึกใน Thai traditional medicine
practitioner note และ progress note ส่งต่อข้อมูลให้แก่ทีมวิชาชีพแพทย์
แผนไทยในเวรต่อไป และครั้งที่ 3 ในวันที่เยี่ยมบ้าน รวมทั้งประเมินความ
พึงพอใจของผู้ป่วยหรือผู้ดูแล

ขั้นที่ 4: ระยะการจําหน่ายผู้ป่วย แพทย์และแพทย์แผนไทยจ�าหน่ายผู้ป่วย 3 ลักษณะ คือ
การจ�าหน่ายและการติดตามเยี่ยมที่ 1) เมื่อผู้ป่วยและญาติมีความพร้อมในการดูแลรักษาที่บ้าน: อนุญาตให้กลับ
บ้าน บ้าน โดยเตรียมอุปกรณ์ แนะน�าการดูแลรักษาต่อเนื่องที่บ้าน และประสาน
ทีมเวชกรรมสังคม (Home Health Care: HHC) เพื่อประเมินและติดตาม
เยี่ยมที่บ้าน
2) ขอกลับไปเสียชีวิตที่บ้าน: การสังเกตอาการและอาการแสดงก่อนผู้ป่วย
เสียชีวิต
3) เสียชีวิตในโรงพยาบาล: ให้ข้อมูลเกี่ยวกับการแจ้งตายและการดูแลด้าน
จิตใจหลังการสูญเสีย
ขั้นที่ 5 : การติดตาม แพทย์แผนไทยและพยาบาลวิชาชีพ ติดตามเยี่ยมครอบครัวหลังผู้ป่วยเสียชีวิต
เยี่ยมครอบครัวหลังผู้ป่วยเสียชีวิต