Page 184 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565

598 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565

Antibacterial Activity Against Foodborne Pathogen and Anti-inflammatory
Activity of Caesalpinia sappan Heartwood

Sumalee Panthong
Department of Applied Thai Traditional Medicine, Faculty of Medicine, Thammasat University,
Klongnueng Sub-District, Klong Luang District, Pathumthani 12120, Thailand
Corresponding author: psumalee@tu.ac.th

Abstract

Bacterial foodborne diseases are found all year round in Thailand. Normally, the treatment of such illnesses
is primarily supportive; however, antibiotics are considered for severe cases. Caesalpinia sappan (C. sappan) heart-
wood is used to treat diarrhea by Thai traditional doctors. The aim of this literature review was to gather scientific
evidence of the antibacterial and anti-inflammatory effects of C. sappan heartwood and its active compounds; for
a better understanding in its mechanisms for the treatment of bacterial foodborne diseases. The results revealed
that C. sappan heartwood extracts were capable of inhibiting gram-negative, gram-positive, and antibiotic-resistant
bacteria. In addition, C. sappan heartwood showed anti-inflammatory activity against nitric oxide and inflammatory
cytokine release. The main compound of C. sappan heartwood is brazilin, which possesses antibacterial and anti-
inflammatory activities. Therefore, C. sappan heartwood might be used as an antibacterial and anti-inflammation
agent in patients with foodborne diseases.
Key words: Caesalpinia sappan, foodborne disease, antibacterial activity, anti-inflammatory activity

บทนำ�และวัตถุประสงค์ มีอาการอาเจียนหรืออาการไข้ร่วมด้วย สาเหตุหลัก
โรคอาหารเป็นพิษเป็นโรคที่พบบ่อยใน ของการเกิดโรคดังกล่าวมาจากการติดเชื้อแบคทีเรีย

ประเทศไทยและพบได้ตลอดปี โดยสาเหตุของการ เช่น Salmonella sp., Shigella sp., Escherichia
เกิดโรคมีหลายสาเหตุ หนึ่งในสาเหตุส�าคัญคือการ coli, Campylobacter enteritis และ Vibrio sp.
รับประทานอาหารที่ปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรีย โดยอาการ เป็นต้น จากสถิติของส�านักกองระบาดวิทยา

ของผู้ป่วยโรคอาหารเป็นพิษจากเชื้อแบคทีเรียจะแบ่ง กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุขพบว่า ในปีพ.ศ.
ได้ 2 กลุ่มหลัก ๆ คือ กลุ่มที่มีอาการอาเจียนมากกว่า 2562 มีรายงานผู้ป่วยด้วยโรคอาหารเป็นพิษจ�านวน

อาการอุจจาระร่วง ผู้ป่วยกลุ่มนี้มักจะรับประทาน 110,736 ราย คิดเป็นอัตราป่วย 166.55 ต่อประชากร
อาหารที่ปนเปื้อนเชื้อแบคทีเรีย Staphylococcus 100,000 คน ซึ่งแม้ว่าจ�านวนผู้ป่วยโรคอาหารเป็นพิษ
aureus และ Bacillus cereus เข้าไป ส่วนกลุ่มที่สอง จะลดลงจากปี พ.ศ. 2561 แต่ในปัจจุบันโรคดังกล่าว

คือกลุ่มที่มีอาการอุจจาระร่วงเป็นหลัก โดยผู้ป่วยจะมี ก็ยังถือเป็นโรคติดต่อที่ต้องเฝ้าระวัง
[1-2]
การถ่ายอุจจาระเหลวหรือถ่ายอุจจาระเป็นน�้า และอาจ