Page 187 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565

J Thai Trad Alt Med Vol. 20 No. 3 Sep-Dec 2022 601

ต่างชนิดกันมีฤทธิ์ในการยับยั้งเชื้อแบคทีเรียที่ต่าง ยังสามารถยับยั้งเชื้อแบคทีเรียดื้อยา MRSA และ
กัน โดยมีรายงานวิจัยทางวิทยาศาสตร์พบว่าสารสกัด vancomycin enterococci โดยมีค่า MIC เท่ากับ

ชั้นน�้าของแก่นฝางสามารถยับยั้งเชื้อ S. aureus ที่ดื้อ 16 และ 32 mg/mL [9,23] ในส่วนของสารส�าคัญตัว
ต่อยาปฏิชีวนะในกลุ่ม methicillin (MRSA) โดยมี อื่น ๆ ที่พบในฝาง ได้แก่ protosappanin B พบว่า
ค่าความเข้มข้นต�่าสุดในการยับยั้งเชื้อ (MIC) อยู่ที่ 64 เมื่อทดสอบที่ความเข้มข้น 80 mg/disc ด้วยวิธี disc

[19]
mg/mL นอกจากนั้นเมื่อทดสอบกับเชื้อแบคทีเรีย diffusion สารดังกล่าวไม่มีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ S. aureus
[24]
ดื้อยา MRSA ที่แยกได้จากผู้ป่วย พบว่าสารสกัดชั้น และ MRSA และยังไม่พบรายงานทางวิทยาศาสตร์
น�้าของแก่นฝางมีฤทธิ์ยับยั้งเชื้อ MRSA ที่แยกได้จาก ของสารส�าคัญตัวอื่น ๆ ที่เกี่ยวข้องกับฤทธิ์ต้านเชื้อ

ผู้ป่วยในระดับปานกลาง โดยมีค่า MIC อยู่ในช่วง แบคทีเรียที่เป็นสาเหตุของโรคอาหารเป็นพิษ
[20]
1,250-5,000 mg/mL 2.4 ฤทธิ์ต้ำนกำรอักเสบของสำรสกัดและสำร
ในขณะที่สารสกัดชั้นเมทานอลของแก่นฝาง ส�ำคัญจำกแก่นฝำง

สามารถยับยั้งเชื้อ MRSA โดยมีค่า MIC อยู่ที่ 32 mg/ สารสกัดชั้นเอทานอลของแก่นฝางมีฤทธิ์ยับยั้ง
[19]
mL และสามารถยับยั้งเชื้อแบคทีเรียก่อโรคอาหาร สารที่ก่อให้เกิดการอักเสบเมื่อทดสอบกับเซลล์เม็ด
เป็นพิษชนิดอื่น ๆ ได้แก่ B. cereus, S. enterica เลือดขาวชนิดแมคโครฟาจ โดยพบว่าสารสกัดดัง
Typhi, V. cholerae โดยมีค่า MIC อยู่ในช่วง 16-64 กล่าวสามารถยับยั้งการหลั่ง IL-6 และ TNF-α ของ
[21]
mg/mL นอกจากนั้นสารสกัดชั้นเมทานอลสามารถ เซลล์เม็ดเลือดขาวได้โดยมีค่าความเข้มข้นที่ยับยั้ง
ยับยั้งเชื้อ MRSA ที่แยกจากผู้ป่วยได้ดีโดยมีค่า MIC การผลิตสารดังกล่าวได้ร้อยละ 50 (IC 50) อยู่ที่ 8 และ
อยู่ในช่วง 156-312 mg/mL นอกเหนือจากการสกัด 36 mg/mL ตามล�าดับ ในส่วนของสารส�าคัญที่แยก
[20]
[25]
ฝางด้วยเมทานอลและน�้าแล้ว ยังพบว่ามีรายงานการ ได้จากแก่นฝางนั้นพบว่าสาร brazilin มีฤทธิ์ยับยั้ง
สกัดฝางด้วยเอทานอลและเมื่อน�าไปทดสอบฤทธิ์ต้าน สารที่กระตุ้นให้เกิดกระบวนการอักเสบ ได้แก่ nitric
เชื้อแบคทีเรียพบว่ามีฤทธิ์ยับยั้ง B. cereus, E. coli, oxide, prostaglandin E2, IL-6 และ TNF-α โดย

S. aureus และ S. enterica Typhimurium โดยมี พบว่ามีค่า IC 50 อยู่ที่ 10.3, 12.6, 18.0 และ 87.2 mM
ค่าความเข้มข้นต�่าสุดในการยับยั้งเชื้อเท่ากับ 1, 2, 8 ตามล�าดับ โดยกระบวนการยับยั้งสารดังกล่าวของ
และ 250 mg/mL [9,22] brazilin นั้นพบว่าออกฤทธิ์ยับยั้งตั้งแต่กระบวนการ

เมื่อท�าการศึกษาสารออกฤทธิ์ที่ต้านเชื้อ สร้างสารก่อการอักเสบในระดับ mRNA และยับยั้ง
แบคทีเรียในฝางพบว่ามีการน�าสารสกัดชั้นเมทานอล การท�างานของ NF-κB ส่งผลให้ไม่เกิดการสร้างสาร
และสารสกัดชั้นเอทานอลของฝางมาท�าการแยกสาร กระตุ้นในกระบวนการอักเสบ [23,25-26] ในขณะเดียวกัน

ออกฤทธิ์ พบว่า สารออกฤทธิ์ดังกล่าวคือ brazilin สารส�าคัญที่พบในฝาง deoxysappanone B ซึ่งเป็น
ซึ่งเป็นสารออกฤทธิ์ยับยั้งแบคทีเรียทั้งแกรมบวกและ สารกลุ่ม homoisoflavonoids ก็มีฤทธิ์ยับยั้งสาร

แกรมลบ ได้แก่ S. aureus, MRSA, S. enterica ในกระบวนการอักเสบที่คล้ายคลึงกับ brazilin โดย
Typhimurium และ E. coli โดยมีค่า MIC อยู่ใน พบว่า deoxysappanone B สามารถยับยั้งการผลิต
ช่วง 16-256 mg/mL นอกจากนั้นสาร brazilin nitric oxide, prostaglandin E2, TNF-α และ
[19]