Page 141 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565

J Thai Trad Alt Med Vol. 20 No. 2 May-Aug 2022 339

วิเคราะห์วงศ์สมุนไพรในต�ารับยาพอกสมุนไพร 6.11, และ 5.34 ตามล�าดับ เมื่อวิเคราะห์การตั้งต�ารับยา
สูตรร้อนและสูตรเย็น วงศ์สมุนไพร 5 อันดับแรกที่น�า พอกสูตรร้อนตามหลักเภสัชกรรมกรรมไทย สมุนไพร

มาประกอบต�ารับยาพอกสูตรร้อน คือ Zingibera- ที่น�ามาตั้งต�ารับเป็นตัวยา มีการใช้ขิงมากที่สุดถึง 16
ceae, Fabaceae, Rutaceae, Acanthaceae และ ต�ารับ รองลงมาเป็นไพล 10 ต�ารับ และมะกรูด 9 ต�ารับ
Capparaceae คิดเป็นร้อยละ 39.69, 7.63, 6.87, ในต�ารับยาพอกสูตรร้อน (ตารางที่ 2)

ตารางที่ 2 วิเคร�ะห์วงศ์สมุนไพรในตำ�รับย�พอกสมุนไพรสูตรร้อนและสูตรเย็น

วงศ์สมุนไพร สมุนไพรที่ใช้ในตำารับ จำานวนตำารับ ร้อยละ
Zingiberaceae กระช�ย กระทือ ขมิ้นชัน ขิง ไพล ว่�นน�งคำ� 52 39.69
Fabaceae เถ�วัลย์เปรียง ใบมะข�ม ใบส้มป่อย ใบคูน 10 7.63
Rutaceae ผิวมะกรูด มะกรูด 9 6.87
Acanthaceae ต้นต้อยติ่ง ฟ้�ทะล�ยโจร ร�งจืด 8 6.11
Capparaceae ชิงชี่ 7 5.34
Piperaceae ดีปลี ใบพลู พริกไทยดำ�/ล่อน 7 5.34
Cleomaceae ผักเสี้ยนผี 5 3.82
Rubiaceae ใบยอ 5 3.82
Colchicaceae ดองดึง 4 3.05
Menispermaceae ย่�น�ง ร�กย่�น�ง 4 3.05
Poaceae ตะไคร้ แป้งข้�วจ้�ว 3 2.29
Amaryllidaceae ใบพลับพลึง 2 1.53
Araliaceae เล็บครุฑ หนุม�นประส�นก�ย 2 1.53
Cucurbitaceae ตำ�ลึง 2 1.53
Euphorbiaceae โคคล�น ใบมะคำ�ไก่ 2 1.53
Moraceae ร�กท้�วย�ยม่อม ร�กมะเดื่อชุมพร 2 1.53
Simaroubaceae ร�กคณฑ� 2 1.53
Taccaceae ร�กท้�วย�ยม่อม 2 1.53
Araceae ว่�นนำ้� 1 0.76
Asclepiadaceae เถ�เอ็นอ่อน 1 0.76
Commelinaceae ต้นก้�มปูหลุด 1 0.76
รวม 131 100

วิเคราะห์วงศ์สมุนไพร 5 อันดับ ที่น�ามาตั้งต�ารับ 4.24, 2.54, 1.69 และ 1.69 ตามล�าดับ จะเห็นได้ว่า
เป็นยาพอกสูตรร้อน พบว่า วงศ์สมุนไพร 5 อันดับ สมุนไพรส่วนใหญ่ที่น�ามาตั้งต�ารับเป็นยาพอกสูตร

แรกที่น�ามาประกอบต�ารับยาพอกสูตรร้อน ได้แก่ ร้อนจะมีกลุ่มที่มีน�้ามันหอมระเหย เช่น ขิง ไพล ดีปลี
Zingiberaceae, Rutaceae, Piperaceae, Cleo- พริกไทย ข่า ว่านนางค�า ว่านร่อนทอง และกระทือ ซึ่ง
maceae และ Colchicaceae คิดเป็นร้อยละ 27.12, สอดคล้องกับการศึกษาของอารียาและอรุณพร, 2014