Page 210 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 20 ฉบับที่ 1

190 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2565

สมอไทย Terminalia chebula Retz. var. chebula
ก. ต้น ข. พุ่มใบ แสดงใบและช่อดอก ค. พุ่มใบ แสดงช่อผล

5 กลีบ โคนเชื่อมติดกันเป็นรูปถ้วย ด้านในมีขนแน่น ถิ่นกำาเนิดและการกระจายพันธุ์ พืชชนิดนี้
เมื่อดอกบานเต็มที่กว้าง 3-4 มิลลิเมตร ไม่มีกลีบดอก พบขึ้นตามป่าเบญจพรรณแล้งและชื้น ตั้งแต่ระดับน�้า

เกสรเพศผู้มี 10 อัน เรียงเป็น 2 แถวรอบรังไข่ รังไข่ ทะเลจนถึงที่สูงจากระดับน�้าทะเล 800 เมตร พบตาม
ใต้วงกลีบ รูปไข่ เกลี้ยง มี 1 ช่อง มีออวุล 2 เม็ด ผล ภาคต่าง ๆ ของประเทศทุกภาค ยกเว้นภาคใต้ ผลัด

แบบผลผนังชั้นในแข็ง รูปกลมป้อมหรือรูปกระสวย ใบตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ถึงมีนาคม ผลิใบอ่อนและตา
กว้าง 2-3 เซนติเมตร ยาว 3-4 เซนติเมตร อาจมีพู ดอกเดือนเมษายนถึงสิงหาคม เป็นผลเดือนตุลาคม
หรือสันตามยาวได้หลายเหลี่ยม หรืออาจไม่มีเหลี่ยม ถึงมกราคม [6]

เนื้อหนา ผลแก่สีเขียวแกมเหลือง เมื่อแห้งจะเปลี่ยน ลักษณะเครื่องยา สมอไทยมีลักษณะเป็นผล
เป็นสีด�า เมล็ด มี 1 เมล็ด รูปรี ผิวขรุขระ กว้าง 5-7 แห้งรูปเกือบกลม รูปไข่ถึงรูปไข่แกมรูปรี กว้าง 1.5-
มิลลิเมตร ยาว 1.5-2 เซนติเมตร [1-2, 4-7] 2.5 เซนติเมตร ยาว 2.5-5 เซนติเมตร ผิวย่น หยาบ