Page 208 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 20 ฉบับที่ 1
P. 208
วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 20 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2565
Vol. 20 No. 1 January-April 2022
188 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2565
ปกิณกะ
สมอไทย (SAMO THAI)
คณะอนุกรรมการจัดทำาตำาราอ้างอิงยาสมุนไพรไทย*
ในคณะกรรมการคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย
บทความนี้นำาเสนอยาสมุนไพรแต่ละชนิด ที่คณะอนุกรรมการฯ จัดทำาขึ้นและรวบรวมจัดพิมพ์
เป็นรูปเล่ม “ตำาราอ้างอิงยาสมุนไพรไทย” เพื่อเป็นเวทีประชาพิจารณ์
Fructus Terminaliae Chebulae
Chebulic Myrobalan
สมอไทยเป็นผลแก่จัดและแห้งของพืชที่มีชื่อ
วิทยาศาสตร์ว่า Terminalia chebula Retz. var.
chebula ในวงศ์ Combretaceae [1-2]
ชื่ออื่น ส้มมอ , สมออัพยา [3]
[1-2]
ลักษณะพืช ไม้ต้น ผลัดใบ สูง 15-25 เมตร
ล�าต้นค่อนข้างเปลา ตรง ไม่มีพูพอนหรืออาจมีบ้าง มักเบี้ยวเล็กน้อย ขอบเรียบ มีตุ่มหูด 1 คู่บริเวณขอบ
เล็กน้อยช่วงโคนต้น เปลือกหนา ขรุขระ สีน�้าตาลแก่ ใกล้โคนใบ แผ่นใบค่อนข้างหนา ด้านบนสีเขียวเข้ม
ค่อนข้างด�า แตกปริเป็นร่องลึกตามยาว เปลือกในสี มีขนสีขาว ด้านล่างสีอ่อนกว่า มีขนนุ่มสีน�้าตาลอ่อน
น�้าตาลแดง เรือนยอดเป็นพุ่มรูปไข่ ค่อนข้างโปร่ง กิ่ง และจะหลุดร่วงไปหมดหรือเกือบหมดเมื่อใบแก่จัด
อ่อนและยอดอ่อนมีขนสีน�้าตาลแดง ใบ เป็นใบเดี่ยว ก้านใบยาว 2-2.5 เซนติเมตร ช่อดอก แบบช่อเชิงลด
เรียงตรงข้ามหรือเยื้องกันเล็กน้อย รูปรี รูปไข่ หรือ ไม่แยกแขนง แต่ออกเป็นกระจุก กระจุกละ 4-7 ช่อ
รูปไข่แกมรูปขอบขนาน กว้าง 10-13 เซนติเมตร ยาว ปลายช่อห้อยลง มักออกเป็นช่อยาวตามรอยแผลใบ
18-28 เซนติเมตร ปลายเป็นติ่งแหลม โคนมนและ ใกล้ปลายกิ่ง ดอก เป็นดอกสมบูรณ์เพศ กลีบเลี้ยงมี
*ประธานอนุกรรมการ นพ. วิชัย โชควิวัฒน, รองประธานอนุกรรมการ รศ.ดร. ชยันต์ พิเชียรสุนทร, อนุกรรรมการ ศ.ดร. พเยาว์
เหมือนวงษ์ญาติ, รศ. กัลยา ภราไดย, รศ.ดร. วันดี กฤษณพันธ์, รศ.ดร. รพีพล ภโววาท, นายวินิต อัศวกิจวิรี, นพ. ปราโมทย์
เสถียรรัตน์, ดร. ก่องกานดา ชยามฤต, นางจารีย์ บันสิทธิ์, น.ส.นันทนา สิทธิชัย, นางนัยนา วราอัศวปติ, นางเย็นจิตร เตชะดำารงสิน,
นางอภิญญา เวชพงศา, นายวุฒิ วุฒิธรรมเวช, ผศ. ร.ต.อ.หญิง สุชาดา สุขหร่อง, นายยอดวิทย์ กาจญจนการุณ, นางพรทิพย์
เติมวิเศษ, อนุกรรมการและเลขานุการ ดร. อัญชลี จูฑะพุทธิ, อนุกรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ น.ส. สารินี เลนะพันธ์, นางบุษราภรณ์
จันทา, น.ส.จิราภรณ์ บุญมาก, ว่าที่ ร.ต. ทวิช ศิริมุสิกะ
188
