Page 134 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 3
P. 134
484 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 17 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2562
จะไม่ได้มีข้อห้ามใช้ตำารับยา แต่ก็มีบางรายที่ห้ามใช้ใน ตำารับยาที่มีสรรพคุณช่วยในการขับถ่ายร่วมกับการ
หญิงตั้งครรภ์เนื่องจากหมอพื้นบ้านเองยังไม่เคยใช้ งดอาหารแสลงให้ผู้ป่วยขับถ่ายอุจจาระได้สะดวกขึ้น
ยาในผู้ป่วยที่เป็นหญิงตั้งครรภ์ และเกรงว่าตำารับยา ลดอาการท้องผูก และทำาให้อาการของโรคริดสีดวง
จะมีผลกระทบต่อทารกในครรภ์ และข้อควรปฏิบัติ ทวารลดลงและหายไปในที่สุด
ระหว่างการใช้ยาคือ ห้ามรับประทานอาหารแสลงโดย แบบแผนการรักษาของหมอพื้นบ้านมีความ
เด็ดขาด อาหารแสลงที่ห้ามรับประทานระหว่างการใช้ สัมพันธ์กับวิถีชีวิตของชาวพุทธที่มีความเชื่อใน
ยา ได้แก่ เครื่องดื่มที่มีแอลกอฮอล์ อาหารหมักดอง เรื่องของการกระทำาหรือผลของการกระทำาที่เรียกว่า
อาหารทะเล กุ้ง เนื้อวัว เนื้อสัตว์ดิบ ปลาไหล และ “กรรม’’ และเชื่อเรื่องสิ่งเหนือธรรมชาติ [12-14] ชาว
ห้ามสูบบุหรี่ บ้านส่วนใหญ่ในจังหวัดศรีสะเกษทั้ง 4 กลุ่มชาติพันธุ์
หมอพื้นบ้านให้ข้อคิดเห็นว่า ควรมีการส่งเสริม มีความเลื่อมใสศรัทธาในพระพุทธศาสนา และสิ่ง
ให้มีการแลกเปลี่ยนความรู้สูตรตำารับยาสมุนไพรจาก เหนือธรรมชาติที่ก่อให้เกิดโรคจากการไม่เคารพต่อสิ่ง
[3]
ภูมิปัญญาท้องถิ่นระหว่างหมอพื้นบ้านโดยให้ภาครัฐ เหนือธรรมชาติ ดังนั้นการรักษาของหมอพื้นบ้านจึง
เป็นสื่อกลางในการจัดกิจกรรมการแลกเปลี่ยนความ ไม่ได้มุ่งเน้นเพียงการใช้ยาสมุนไพรในการรักษาทาง
รู้ โดยหน่วยงานภาครัฐควรมีการรวบรวมองค์ความ กายภาพของผู้ป่วยอย่างเดียว ยังมุ่งเน้นการรักษา
รู้และภูมิปัญญาท้องถิ่นด้านการดูแลรักษาสุขภาพไว้ กายพร้อมกับการเยียวยาจิตใจโดยมีแบบแผนการ
เป็นลายลักษณ์อักษร รักษาที่เริ่มต้นจากการซักประวัติผู้ป่วยที่มาพบหาก
สงสัยว่าเป็นโรคริดสีดวงทวารก็จะจัดตำารับยารักษา
อภิปร�ยผล ให้รับประทานไม่เกิน 3-5 วันหรือ 1 หม้อ ถ้าผู้ป่วย
การศึกษาองค์ความรู้การรักษาโรคริดสีดวง รับประทานแล้วมีอาการดีขึ้นก็จะสามารถวินิจฉัยได้
ทวารของหมอพื้นบ้านจังหวัดศรีสะเกษ สามารถ ว่าเป็นโรคริดสีดวงทวารซึ่งขั้นตอนนี้เรียกว่า “การ
สรุปความเชื่อมโยงระหว่างความเชื่อกับความรู้และ ลองยา’’ หากผู้ป่วยยินยอมที่จะทำาการรักษาต่อก็จะ
แบบแผนการรักษาของหมอพื้นบ้านในประเด็นที่น่า ต้องมีการประกอบพิธีกรรม การบริกรรมคาถา การ
สนใจ ดังนี้ ยกครูหรือไหว้ครู เพื่อสร้างความมั่นใจให้กับผู้ป่วย
องค์ความรู้การรักษาโรคริดสีดวงทวารของ และคลายความกังวลใจเกี่ยวกับโรคให้ผู้ป่วยมีกำาลัง
หมอพื้นบ้านอาศัยหลักความรู้ร่วมกับแบบแผนการ ใจในการรักษาโรคให้หายขาด [15-17] อีกทั้งยังช่วย
รักษาในการรักษาโรค ไม่สามารถแบ่งแยกออกจาก คลายความเครียดที่เป็นสาเหตุหนึ่งที่ก่อให้เกิดท้อง
กันได้เป็นดั่งการรักษากายพร้อมกับการรักษาใจ มี ผูกเรื้อรังซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุที่ก่อให้เกิดโรคริดสีดวง
เพียงการติดตามผลการรักษาที่ใช้องค์ความรู้อันเกิด ทวารอีกด้วย [4,18-19] แล้วจึงทำาการรักษาตามกรรมวิธีที่
จากการสั่งสมประสบการณ์ของหมอพื้นบ้านในการ ได้สืบต่อกันมาจนผู้ป่วยหายขาด เมื่อผู้ป่วยหายแล้ว
ซักถามคนไข้ว่ามีอาการดีขึ้นหรือแย่ลงอย่างไร โดย ส่วนใหญ่จะมีการจ่ายตำารับยาล้างพิษซึ่งเป็นตำารับยา
แบบแผนการรักษามุ่งเน้นไปที่ความสบายใจของผู้ ที่มีตัวยากลุ่มขับปัสสาวะปรุงผสมอยู่เพื่อเป็นการปรับ
ป่วยจากการประกอบพิธีกรรมและส่วนมากจะใช้ สมดุลของร่างกายและขจัดสารพิษตกค้างจากตำารับยา
