Page 152 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 2

290 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 17 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2562

การอบรม หรือประชาชนที่เข้ารับการอบรมส่วนใหญ่ กิตติกรรมประก�ศ
มีความเห็นว่าการนําแนวทางการแพทย์ทางเลือกวิถี ขอขอบคุณผู้เข้าค่ายทุกท่านที่สละเวลาอันมี
ธรรมมาใช้จะไม่ส่งผลกระทบให้เกิดความขัดแย้งใน ค่าในการตอบแบบสอบถามของการดําเนินงานค่าย

ครอบครัว จึงเป็นไปได้ที่ผลการประเมินในภาพรวม สุขภาพตามแนวแพทย์ทางเลือกวิถีธรรม
อยู่ในระดับดีมากจากผู้เข้าค่ายสุขภาพวิถีธรรม ซึ่ง

มิได้เป็นเพียงการสะท้อนความพอใจที่ได้รับจากการ
เข้าร่วมกิจกรรมเท่านั้น ประชาชนผู้เข้าค่ายสุขภาพ References
วิถีธรรมยังได้รับความรู้ที่ทําให้ตนเอง สังคมและ 1. Teerachaisakul M. Potential factors affecting utilization
of Thai traditional and alternative medicine services
ชุมชนเข้มแข็งจากการเข้าไปมีส่วนร่วมในชุมชนและ under service health area among public hospital. Health
คลี่คลายปัญหา หรือลดจํานวนคนที่เจ็บป่วยหรือมี System Research Institute. Report. Ministry of Public
Health. 2008. (in Thai).
พยาธิสภาพที่ไม่สบายกายไม่สบายใจลดลง 2. Thaneerat T. What is alternative medicine?. Journal of
ข้อสังเกตที่น่าสนใจอีกประการหนึ่งพบว่าในราย Thai Traditional & Alternative Medicine. 2008;1:7-8. (in
ที่นําความรู้ด้านการแพทย์ทางเลือกวิถีธรรมไปใช้ Thai)
3. Tonghong A, Tepsitta K, Chongpiriya-anan P. Report on
อย่างต่อเนื่อง เพียงใช้ไม่กี่ข้อ (เทคนิค) ก็สามารถ Chronic Non communicable Disease Surveillance 2012,
แก้ไขปัญหาสุขภาพได้และเห็นผลชัดเจนหรือรวดเร็ว Surveillance Division, Department of Disease Control,
Ministry of Public Health. 2012. Available from http://
ได้ เช่น ใช้เทคนิคกัวซาแก้ไขอาการปวดศีรษะ ปวด www.boe.moph.go.th/files/report/20140109_40197220.

เมื่อยกล้ามเนื้อ ความตึงเครียด แก้ไขอาการไข้ตัวร้อน pdf (in Thai).
4. Statistic group for monitoring and evaluation public
ใช้เทคนิคโยคะแก้ไขอาการปวดหลัง อาการชาจาก policy one, Bureau of Public Statistic, National Statistical
หมอนรองกระดูกทับเส้นประสาท ใช้วิธีการดื่มนํ้า Office, Ministry of Information Technology and Com-
munication. Survey of self-care behaviors with Thai
สมุนไพรปราศจากนํ้าตาลและอาหารปรับสมดุลลด traditional medicine and herbs among households 2013.
นํ้าตาลในเลือด ลดความดันและไขมันสูง และการใช้ Bangkok: Statistical Forecast Bureau; 2014. (in Thai).
5. Klajon J. Let’s Be Your Own Doctor. Tood Ra hat
วิธีการอื่น ๆ แก้ไขอาการไม่สุขสบายอื่น ๆ ได้อีกมาก
Sookaparb (Health Encoding) vol 3. Bangkok: Sood Fang
นอกจากนี้ความรู้ที่เกี่ยวกับแพทย์ทางเลือกวิถีธรรม Fun Publisher; 2013; 9 (in Thai).
จะสามารถทําให้ประชาชนได้รับประโยชน์อย่างจริงจัง 6. Klajon J. Mor Keaw. Journal of Buddhist Medicine. 2014;
2 (4); 1-56. (in Thai).
ก็ต่อเมื่อหน่วยบริการของรัฐได้จัดกิจกรรมขึ้นอย่าง 7. Stufflebeam DL, Shinkfield AJ. Evaluation Theory, Mod-
ต่อเนื่องเท่านั้น ซึ่งจะเป็นพื้นฐานสําคัญสําหรับการส่ง els, and Applications. San Francisco: Jossey Bass; 2007.
8. Jaroon P. Project Evaluation Technique. 2nd Ed. Bang-
ต่อความรู้ให้กับชุมชนและพื้นที่อื่น โดยพิจารณาจาก kok: House of Commerce; 2014. 512 p. (in Thai).
องค์ประกอบหลายอย่าง เช่น การรวมกลุ่ม/ชมรม 9. Cochran WG. Sampling Techniques. New York: John
Willey & Sons; 1997.
บุคคลต้นแบบ กิจกรรมการบําเพ็ญประโยชน์ของจิต 10. Hasan SS, Ahmed SI, Bukhari NI, Loon WC. Use of com-

อาสาภายในพื้นที่ และการได้รับสนับสนุนงบประมาณ plementary and alternative medicine among patients
with chronic disease at out patient clinics. Complemen-
จากองค์การปกครองส่วนท้องถิ่น tary Therapies in Clinical Practice. 2009;15(3):152-7.