Page 93 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

PP60R2R0038 การนวดราชสํานักแบบผสมผสานรวมกับประคบสมุนไพร
ตอการลดปวดสะโพกบริเวณสัญญาณ 1 และสัญญาณ 3 ขาดานนอก ในมารดา

หลังคลอด

อมรินทร ชะเนติยัง
งานแพทยแผนไทย โรงพยาบาลภูสิงห จังหวัดศรีสะเกษ

หลักการและเหตุผล ความปวดหลังคลอดเปนอาการที่พบไดบอยทางสูตินรีเวชวิทยา และประมาณครึ่งหนึ่ง
ของสตรีวัยเจริญพันธุที่ตั้งครรภในชวงครรภแรกจะประสบกับปญหานี้ จากสถิติผูรับบริการในหองคลอดของ
โรงพยาบาลภูสิงหปงบประมาณ 2558-2559 จํานวน 425 ราย พบวารอยละ 87 มารดาหลังคลอดในครรภ

แรก ในชวงเวลา 1-2 วันหลังจากคลอดนั้นมีความปวดเกิดขึ้นในตําแหนงตางๆ ของรางกาย ทําใหเกิดความไม
สุขสบาย สงผลกระทบตอการดูแลตนเองและเลี้ยงดูบุตร ดังนั้นการลดความปวดที่เกิดขึ้นในระยะหลังคลอด
ดวยการนวดแบบราชสํานักรวมกับการประคบสมุนไพรจึงเปนทางเลือกหนึ่งที่นํามาใชกับอาการเหลานี้ได

วัตถุประสงค เพื่อเปรียบเทียบผลกอนและหลังการลดความปวด ดวยนวดราชสํานักแบบผสมผสานรวมกับการ
ประคบสมุนไพรตอการลดปวดสะโพกบริเวณสัญญาณ 1 และสัญญาณ 3 ขาดานนอก ในมารดาหลังคลอด

วิธีดําเนินการ เปนการวิจัยกึ่งทดลอง one-group pre-post test คัดเลือกแบบเจาะจงจากกลุมมารดาหลัง
คลอดในครรภแรกโดยการคลอดปกติ ไมมีภาวะแทรกซอนหลังคลอด อยูในสัปดาหแรกหลังคลอด ไมแพ
สมุนไพร มีระดับคะแนนความปวดตั้งแต 5 คะแนนขึ้นไป ยินยอมรวมการทดลองดวยความสมัครใจ จํานวน
30 ราย รวบรวมขอมูลระหวาง มีนาคม – ธันวาคม 2559 ใชแบบสอบถามประกอบดวย 2 สวน คือ สวนที่ 1

ขอมูลทั่วไป สวนที่ 2 แบบประเมินคะแนนความปวดกอนและหลัง ระยะเวลา 1.30 ชั่วโมง/ครั้ง/ราย ทดลอง
3 ครั้งในแตละรายหางกันวันเวน 1 วัน โดยตองไมไดรับการรักษาดวยวิธีการอื่น ราชสํานักแบบผสมผสาน
ประกอบดวย 1)นวดพื้นฐานขาเปดประตูลม 2)นวดพื้นฐานหลังทานอน 3)นวดสัญญาณ 1,2,3 หลัง เนน
สัญญาณ 1 และ 3 หลัง 4)นวดสัญญาณ 1,2,3,4,5 ขาดานนอก เนนสัญญาณ 1 และ 3 ขาดานนอก 5) นวด

สัญญาณ 1,2,3,4,5 ขาดานในเนนสัญญาณ 1 และ 3 ขาดานใน 6) ประคบสมุนไพร วิเคราะหขอมูลโดยใชสถิติ
เชิงพรรณนา เปรียบเทียบคาเฉลี่ยระดับความปวดกอน-หลัง และทดสอบคา Paired – Samples T – Test

ผลการศึกษา พบวา คะแนนความปวดกอนทดลองสวนใหญอยูที 6 คะแนน 21 ราย คิดเปนรอยละ 70

รองลงมา 7-9 คะแนน 9 ราย คิดเปนรอยละ 30 หลังทดลองมีคะแนนลดลงอยูที่ 4 คะแนน 8 ราย คิดเปน
รอยละ 26.7 และ 1-2 คะแนน 22 ราย คิดเปนรอยละ 73.3 วิเคราะหความแตกตางระหวางกอนทดลองมีคา
คะแนนความปวดเฉลี่ย 6.06 (SD.=1.08) หลังการทดลองเฉลี่ย 3.63 (SD.=0.89) เมื่อเปรียบเทียบ พบวา คา

คะแนนเฉลี่ยความปวดลดลงเทากับ 2.4 คะแนน (95%CI:2.08 – 2.78) กลาวคือ หลังจากกลุมตัวอยางไดรับ
การนวดราชสํานักแบบผสมผสานรวมกับประคบสมุนไพรแลว ระดับความปวดสะโพกลดลงอยางมีนัยสําคัญ
ทางสถิติ ( P–value <0.001)

ขอสรุป การนวดราชสํานักแบบผสมผสานรวมกับประคบสมุนไพร สามารถบรรเทาความปวดที่เกิดขึ้นของ
มารดาหลังคลอด และชวยฟนฟู สงเสริมสุขภาพ ของมารดาหลังคลอดในเขตโรงพยาบาลภูสิงหได

91