Page 152 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

PPem65G การทดสอบคุณภาพวัตถุดิบและฤทธิ์ตานอนุมูลอิสระของสารสกัดผล

กระวานในหลอดทดลอง

1
1,2
1,2
ฐาปกรณ ไตรยะวิภาค , อภิญญา สายอินตะ , ไพรชา สุทนต
2
1 คณะสาธารณสุขศาสตรและสิ่งแวดลอม มหาวิทยาลัยปทุมธานี หมอไทคลินิกการแพทยแผนไทย อ.เมือง จ.มหาสารคาม

หลักการและเหตุผล กระวาน (Amomum krervanh Pierre ex Gagnep พืชในวงศ Zingiberaceae) เปน
สมุนไพรพื้นเมืองของจังหวัดจันทบุรี ประเทศไทย โดยผลกระวานจะถูกใชเปนเครื่องเทศรับประทานรวมกับ

อาหารพื้นเมือง เชน หมูเรียง ไกกระวาน เปนตน กระวานมีสรรพคุณแกทองอืดเฟอ ชวยขับลม ใชบรรเทา
อาการขางเคียงที่เกิดจากการใชยาระบายเชน มะขามแขก โดยผสมในตํารับเพื่อบรรเทาอาการคลื่นไส
อาเจียน ผลกระวานยังเปนสวนประกอบในตํารับยาสมุนไพรไทยตามคัมภีรแพทยแผนไทยหลายตํารับ ที่ถูก
นํามาใชบรรเทาอาการเจ็บปวยในปจจุบัน เชน พิกัดตรีธาตุ พิกัดตรีทุราวสา นอกจากนั้นยังเปนตัวยาชวยใน

ตํารับยาธาตุบรรจบ ใชบรรเทาอาการทองอืดเฟอและอาการอุจจาระธาตุพิการ ดังนั้นงานวิจัยนี้จึงมุงเนน
การศึกษาเพื่อทดสอบคุณภาพวัตถุดิบ และทดสอบฤทธิ์ตานอนุมูลอิสระของสกัดผลกระวานในหลอดทดลอง
เพื่อเปนการสนับสนุนการใชผลกระวานเปนยาสมุนไพรตามองคความรูแบบดั้งเดิม

วัตถุประสงค เพื่อทดสอบคุณภาพวัตถุดิบผลกระวานและทดสอบฤทธิ์ตานอนุมูลอิสระของสกัดผลกระวานใน
หลอดทดลอง

°
วิธีดําเนินการ นําวัตถุดิบผลกระวานที่ผานการอบที่อุณหภูมิ 50 C องศาเซลเซียส เปนเวลา 4 ชั่วโมงมา
ทดสอบคุณภาพดวยวิธี loss on drying, total ash, acid insoluble ash และ extractive values สวนใน
ขั้นของการทดสอบฤทธิ์ตานอนุมูลอิสระ นําวัตถุดิบที่อบจนแหงไปสกัดดวยตัวทําละลายโดยอางอิงวิธีเดียวกับ
การใชของการแพทยแผนไทย คือการหมักดวย 95% เอทานอลและการตมน้ํา หลังจากนั้นจะนําสารสกัดมา

ทดสอบหาปริมาณสารประกอบฟนอลิก (total phenolic) และทดสอบฤทธิ์ตานอนุมูลอิสระโดยวิธี DPPH
radical scavenging

ผลการศึกษา ผลการทดสอบคุณภาพวัตถุดิบของผลกระวาน พบวาผานเกณฑมาตรฐาน (monograph) ตาม
Thai Herbal Pharmacopoeia (THP) สวนผลการทดสอบสารประกอบฟนอลิกพบวา สารสกัดชั้นเอทานอล

และสารสกัดชั้นน้ํามีคาเทากับ 24.64 ± 2.22, 28.34 ± 1.63 mg GAE/g dry material ตามลําดับ การ
ทดสอบฤทธิ์ตานอนุมูลอิสระพบวา สารสกัดชั้นเอทานอลมีคา EC เทากับ 92.82 ± 1.74 mg/ml
50

ขอสรุป จากการทดสอบหาปริมาณสารประกอบฟนอลิก สารสกัดชั้นเอทานอลและน้ําของผลกระวาน มี
ปริมาณสารกลุมฟนอลิกที่ต่ํา ซึ่งมีความสัมพันธกับฤทธิ์ตานอนุมูลอิสระที่ทดสอบดวยวิธี DPPH radical
scavenging

150