Page 155 - journal-14-proceeding
P. 155

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14


                                   PP60G0053 องคความรูการรักษาโรคริดสีดวงทวารของหมอพื้นบาน
                                   จังหวัดศรีสะเกษ



               ชลวิทย สิงหกุล, ยุทธนา มูลมี, เพ็ญพร จันทะเสน, เอกฤทธิ์ กลมเกลียว
                กลุมงานการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลือก สํานักงานสาธารณสุขจังหวัดศรีสะเกษ

               หลักการและเหตุผล ภูมิปญญาทองถิ่นดานการรักษาโรคของหมอพื้นบานในจังหวัดศรีสะเกษถือเปน

               วัฒนธรรมในการดูแลสุขภาพและการรักษาโรคที่ดํารงอยูควบคูกับการแพทยแผนปจจุบัน สะทอนถึง
               วัฒนธรรมอันหลากหลายของชาติพันธุและการสงตอภูมิปญญาจากรุนสูรุนของหมอพื้นบานจังหวัดศรีสะเกษ
               ที่ควรอนุรักษและพัฒนาตอยอดสืบไป

               วัตถุประสงค เพื่อศึกษาความเชื่อมโยงระหวางความเชื่อของหมอพื้นบานตอการอธิบายโรคและการรักษา
               โรคริดสีดวงทวารของหมอพื้นบานจังหวัดศรีสะเกษ และเพื่อศึกษาองคความรูในการรักษาโรคริดสีดวงทวาร
               ของหมอพื้นบานจังหวัดศรีสะเกษ


               วิธีดําเนินการ ใชการศึกษาวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative research) การคัดเลือกกลุมตัวอยางเปนการ

               คัดเลือกแบบเจาะจง (Selection) โดยเปนหมอพื้นบานประเภทหมอยาสมุนไพรในพื้นที่จังหวัดศรีสะเกษ
               ที่มีความชํานาญในการรักษาโรคริดสีดวงทวาร และไดรับการขึ้นทะเบียนหรือตออายุทะเบียนหมอพื้นจังหวัด
               ศรีสะเกษในป 2560  จํานวน 19 คน จากทั้งหมด 243  คน เครื่องมือที่ใชคือแบบสัมภาษณเชิงลึก วิเคราะห

               ขอมูลโดยการวิเคราะหขอมูลเชิงคุณภาพ

               ผลการศึกษา พบวาหมอพื้นบานจังหวัดศรีสะเกษมีความเชื่อวาโรคริดสีดวงทวารเปนความผิดปกติของธาตุทั้ง

               สี่คือ ดิน น้ํา ลม ไฟ และแสดงออกทางธาตุดิน จึงทําใหมีอาการถายอุจจาระลําบาก ปวดหนวงเวลา
               ถายอุจจาระ จนไปถึงมีเลือดออกเวลาถายอุจาระ ซึ่งสาเหตุสวนใหญมาจากพฤติกรรมในการดําเนินชีวิตของ
               ผูปวยเอง และหมอพื้นบานจังหวัดศรีสะเกษยังมีความเชื่อวาโรคนั้นเกิดจากกรรมของบุคคลนั้นๆ เห็นไดจาก
               กอนทําการรักษาจะใหผูปวยจัดหาเครื่องคายเพื่อบูชาครู และขอขมาเจากรรมนายเวร จากนั้นจึงจะทําการ

               รักษาจนผูปวยหายหรือมีอาการดีขึ้น ในสวนของขั้นตอนการรักษาหมอพื้นบานแตละคนจะมีการรักษาที่
               แตกตางกันแลวแตองคความรูที่ไดรับสืบทอดมา ตํารับยาสมุนไพรแตละตํารับที่ใชก็แตกตางกันไปตามพื้นที่
               อาศัยของหมอพื้นบานแตละคน โดยสวนมากการรักษาจะใชตํารับยากินเพียงอยางเดียว และมีการใชยาลาง

               เมื่อคนไขหายโรค แตมีหมอพื้นบาน บางคนพัฒนาตํารับ  เปนทั้งยากิน ยาเหน็บ และยารม ในการรักษาโรค
               ริดสีดวงทวาร  องคความรูการรักษาโรคริดสีดวงทวารของหมอพื้นบานจังหวัดศรีสะเกษอาศัยหลักความรู
               รวมกับความเชื่อในการรักษาโรค ไมสามารถแบงแยกออกจากกันได เปนดั่งการรักษากายพรอมกับการรักษา
               ใจ มีเพียงการติดตามผลการรักษาที่ใชองคความรูอันเกิดจากการสั่งสมประสบการณของหมอพื้นบานในการ
               ซักถามคนไขวามีอาการดีขึ้นหรือแยลงอยางไร เพื่อเปนขอมูลประกอบการวางแผนการรักษาตอไป


               ขอสรุป หมอพื้นบานจังหวัดศรีสะเกษแตละคนมีองคความรูในการรักษาโรคริดสีดวงทวารที่แตกตางกันแตก็มี

               ความเชื่อมโยงกันในเรื่องของความเชื่อเรื่องพระพุทธศาสนาและกฎแหงกรรมเปนหลักประกอบกับการใชยา
               สมุนไพรในการรักษาโรคริดสีดวงทวาร ควรมีการจัดการองคความรูที่ไดเปนระบบ และพัฒนาตอยอดเพื่อเปน
               แนวทางในการรักษาทางการแพทยแผนไทยตอไป



                                                         153
   150   151   152   153   154   155   156