Page 240 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 21 ฉบับที่ 2
P. 240
456 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 21 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2566
ทรัพยากรที่เป็นแหล่งผลิตอาหารยังคงสนองตอบ การใช้ต�ารับอาหารพื้นบ้านเป็นสัญลักษณ์ที่แสดงออก
ความต้องการของผู้สูงอายุได้ระดับหนึ่ง ทั้งนี้การ ถึงความเคารพต่อสิ่งเหนือธรรมชาตินั้น ดังนั้นการ
ปรุงต�ารับอาหารที่มีระดับน้อยอาจจะเป็นไปได้ว่าผู้สูง ประกอบพิธีกรรมที่เกี่ยวข้องกับสิ่งเหนือธรรมชาติทั้ง
อายุอาจจะไม่สามารถปรุงต�ารับอาหารตามแบบแผน ในระดับบุคคล ครอบครัว และชุมชนจะมีเครื่องสังเวย
[17]
ดั้งเดิมได้ เนื่องจากอาจจะไม่สามารแสวงหาวัตถุดิบ ที่เป็นต�ารับอาหารพื้นบ้านที่หลากหลาย
ได้ครบ มีเวลาไม่เพียงพอ ต้องการความสะดวก หรือ ในส่วนแนวทางการน�าอาหารพื้นบ้านสู่การสร้าง
อาหารที่ปรุงรสชาติไม่ถูกปากบุตรหลาน รวมถึงผู้สูง เสริมสุขภาพผู้สูงอายุเป็นแนวทางที่ก่อเกิดจากความ
อายุบางส่วนต้องพึ่งพาบุตร หลานในการเตรียมอาหาร ต้องการของชุมชนที่สะท้อนผ่านผู้มีส่วนได้ส่วนเสีย
ให้ในแต่ละมื้อ สอดคล้องกับพฤติกรรมที่ไม่เหมาะ ซึ่งกระบวนการเริ่มต้นตั้งแต่ต้นน�้า กลางน�้า และปลาย
สมในการจัดการอาหารด้วยตนเองที่ต้องการความ น�้า ทั้งนี้แนวทางเหล่านี้อาจจะสะท้อนความเป็นวิถี
สะดวก ง่าย ตามที่ใจต้องการ ส่วนการรับประทาน การด�ารงชีวิตประจ�าวันแบบล้านนาที่ยังคงแบบแผน
อาหารจะรับประทานตามที่ลูกหลานจัดการอาหารให้ การบริโภคอาหารพื้นบ้าน และการให้ความส�าคัญ
รับประทานอาหารตามสะดวก และรับประทานตาม ต่อการเผยแพร่องค์ความรู้ของหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง
[16]
ความต้องการ แต่อย่างไรก็ตามวัฒนธรรมอาหาร ปรากฏการณ์เหล่านี้อาจจะส่งเสริมให้วัฒนธรรม
พื้นบ้านของผู้สูงอายุยังคงมีความส�าคัญต่อวิถีการ อาหารพื้นบ้านยังคงอยู่กับชุมชนและเป็นทางเลือกใน
ด�ารงชีวิตประจ�าวันที่ผู้สูงอายุต้องเผชิญปัญหาสุขภาพ การสร้างเสริมสุขภาพให้กับผู้สูงอายุได้อย่างเหมาะสม
ที่บางครั้งไม่สามารถคาดเดาได้ นอกจากนี้ต�ารับแกง นอกจากนี้แนวทางการให้ครอบครัวมีส่วนร่วมในการ
และต�ารับน�้าพริกเป็นต�ารับอาหารพื้นบ้านที่ผู้สูงอายุ ส่งเสริมการบริโภคอาหารจะยังส่งผลต่อปฏิสัมพันธ์
ในชุมชนนิยมบริโภค อาจเป็นไปได้ว่าต�ารับอาหาร ของสมาชิกในครอบครัว และโอกาสการถ่ายทอดองค์
พื้นบ้านนี้มีขั้นตอนการปรุงที่ไม่ซับซ้อน ทั้งการท�า ความรู้และทักษะที่เกี่ยวข้องกับวัฒนธรรมอาหารพื้น
เครื่องแกงที่ใช้ส่วนประกอบจากวัตถุดิบที่หาได้ง่าย บ้านสู่คนรุ่นต่อไป ซึ่งการพัฒนาอาหารพื้นบ้านแบบ
ในชุมชน รวมถึงความคุ้นชินในการบริโภคจนกลาย มีส่วนร่วมที่สร้างความตระหนักให้ชุมชนเห็นความ
เป็นบริโภคนิสัยของผู้สูงอายุในชุมชน อาหารต�ารับ ส�าคัญของอาหารพื้นบ้านต่อสุขภาพ ทั้งร่างกาย จิตใจ
แกงบางต�ารับยังส่งผ่านความเชื่อ ความศรัทธาสิ่ง อารมณ์และสังคม เสริมสร้างความสามัคคี และสร้าง
เหนือธรรมชาติ เช่น การรับประทานแกงขนุนใน จริยธรรมในการอยู่ร่วมกันก่อเกิดเป็นชุมชนเข้มแข็ง
งานพิธีกรรมต่าง ๆ จะท�าให้ตนเองและครอบครัว ซึ่งปรากฏการณ์เหล่านี้เป็นระบบความสัมพันธ์และ
มีสิ่งค�้าจุนในการด�าเนินชีวิต สอดคล้องกับรายงาน ผลกระทบของอาหารพื้นบ้านที่มีต่อชุมชนในภาค
[18]
การศึกษาที่พบว่า ภูมิปัญญาอาหารล้านนาเป็นการ เหนือ อันจะส่งผลต่อการประยุกต์ใช้แนวทางและ
ถ่ายทอดทางความเชื่อและความศรัทธาของชาวล้านนา ก่อเกิดผลลัพธ์ด้านสุขภาพต่อชุมชนและผู้สูงอายุได้
ผ่านพิธีกรรม เช่น พิธีไหว้ผีปู่ย่า พิธีไหว้ผีเสื้อบ้าน ผี อย่างเหมาะสม
อารักษ์ ซึ่งกระบวนการด�าเนินกิจกรรมจะเกี่ยวข้องกับ
