Page 64 - J Trad Med 21-1-2566
P. 64
44 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 21 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2566
บทนำ�และวัตถุประสงค์ กล้ามเนื้อหดยึด (myofascial pain syndrome;
โรคลมปลายปัตฆาตสัญญาณ 4 หลัง เป็นชื่อ MPS) มีลักษณะทั่วไปหลายประการที่คล้ายคลึง
โรคที่ก�าหนดขึ้นโดยแพทย์แผนไทยประยุกต์ ซึ่งได้ กับโรคลมปลายปัตฆาต ซึ่งโรค MPS มีลักษณะ
[18]
นิยามความหมายของโรค “ลมปลายปัตฆาต’’ ว่าเป็น อาการโรค 2 ประเภท ดังนี้ (1) พังผืดกล้ามเนื้อแบบ
โรคลมชนิดหนึ่งเกิดจากการติดขัดของเลือดลมในเส้น ปฐมภูมิ (primary myofascial pain) ผู้ป่วยมักมี
ท�าให้เส้นแข็งตึง เป็นก้อนเป็นล�าตามกล้ามเนื้อ เส้น อาการปวดตึงกล้ามเนื้อเฉพาะจุด (local pain) โดย
เอ็น เยื่อหุ้มกระดูก และริมหัวต่อกระดูก ซึ่งทางหัตถ คล�าพบจุดกดเจ็บ (trigger point) บริเวณกล้าม
เวชกรรมไทยได้ระบุสาเหตุของโรคเกิดจากท่าทาง เนื้อบ่า ต้นคอ สะบัก และหลังตอนบน ซึ่งถ้ากระตุ้น
อิริยาบถ การท�างานหนักเกินก�าลัง ความเครียด การ ด้วยการกดมักพบอาการปวดแผ่ร้าว (referred
พักผ่อนไม่เพียงพอ อุบัติเหตุ หรือความเสื่อมของ pain) ไปยังบริเวณอื่น ๆ ของร่างกาย เช่น ท้ายทอย
กระดูกคอ อาการของโรคประกอบด้วย อาการปวด เบ้าตา หัวไหล่ แขน หรือหน้าอก (2) พังผืดกล้าม
ตึงกล้ามเนื้อบ่า ต้นคอ และสะบัก ร้าว ชา ลงแขน เนื้อแบบทุติยภูมิ (secondary myofascial pain)
ด้านในหรือแขนด้านนอกจนถึงปลายนิ้วมือ ขัดยอก จะมีลักษณะของอาการปวดตึงกล้ามเนื้อแบบเดียว
หน้าอกขณะหายใจ บางรายอาจมีอาการปวดท้ายทอย กับชนิดปฐมภูมิ แต่มีจ�านวนจุดกดเจ็บมากกว่า 1
ร่วมด้วย [1-8] ต�าแหน่ง ซึ่งจุดกดเจ็บดังกล่าวมักมีอาการปวดแผ่
เมื่อท�าการสืบค้นอุบัติการณ์ที่สัมพันธ์กับสาเหตุ ร้าวไปยังบริเวณอื่น ๆ ที่ไม่เป็นไปตามแนวผิวหนังที่
และอาการของโรคลมปลายปัตฆาตสัญญาณ 4 หลัง หล่อเลี้ยงด้วยเส้นประสาทไขสันหลัง (dermatome)
พบว่าเป็นความผิดปกติของระบบกล้ามเนื้อและ ซึ่งสัมพันธ์กับโรคกระดูกคอเสื่อมร่วมด้วย ขณะที่
กระดูก (musculoskeletal disorders) ที่สัมพันธ์ โรคกระดูกคอเสื่อม (cervical spondylosis) [19-20]
กับอุบัติการณ์ของโรคทั้งกลุ่มผู้ประกอบอาชีพแรงงาน ผู้ป่วยมักมีอาการปวดตึงบ่า ต้นคอ ร้าวลงสะบัก หรือ
ภาคเกษตรกรรม อุตสาหกรรม และผู้ประกอบอาชีพ ร้าวไปตามเส้นประสาทแขน ชาที่บริเวณมือและปลาย
ไม่ใช้แรงงาน ปัญหาดังกล่าวมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นและ นิ้ว และอาจมีอาการอ่อนแรงของกล้ามเนื้อแขนร่วม
มีผลกระทบต่อประสิทธิภาพในการปฏิบัติงาน ซึ่ง ด้วย บางครั้งอาจพบอาการปวดแผ่ร้าวไปถึงท้ายทอย
[9]
กลุ่มอาชีพแรงงานพบความชุกของโรคในกลุ่มพ่อค้า อาการดังกล่าวเกิดจากความเสื่อมของกระดูกสันหลัง
ส่งผลไม้ กลุ่มพนักงานโรงงานตัดเย็บผ้า และกลุ่ม ส่วนคอ (cervical vertebrae) เนื่องจากการลดลง
ผู้ประกอบอาชีพเกษตรกรรมและอุตสาหกรรม [10-14] ของสารน�้าในหมอนรองกระดูกสันหลัง (nucleus
ขณะที่ผู้ประกอบอาชีพไม่ใช้แรงงาน พบความชุกใน pulposus) ส่งผลต่อความสามารถในการกระจายแรง
กลุ่มพนักงานส�านักงาน พนักงานสายสนับสนุนใน และการรับน�้าหนักตามแนวกระดูกสันหลัง ซึ่งในระยะ
โรงพยาบาล พนักงานบัญชี เลขานุการ พนักงานพิมพ์ ต่อมาจะเกิดการสร้างจะงอยกระดูกหรือปุ่มกระดูก
ดีด พนักงานธนาคาร และกลุ่มนักศึกษา เป็นต้น [15-17] งอก (osteophyte หรือ spur) ก่อให้เกิดการกดทับ
จากการสืบค้นโรคทางการแพทย์แผนปัจจุบันที่ รากประสาท (nerve root) หรือไขสันหลัง (spinal
สอดคล้องกับโรคลมปลายปัตฆาตพบว่าโรคปวด cord) โดยที่อาการของโรคจะขึ้นอยู่กับการกดทับของ
