Page 165 - J Trad Med 21-1-2566
P. 165
J Thai Trad Alt Med Vol. 21 No. 1 Jan-Apr 2023 145
ศรัทธาอธิษฐานไม่ปารถนาที่จะพบเจอ ซึ่งการเจ็บป่วย ความรุนแรงของโรคส่งผลต่อการท�างานของร่างกาย
โรคระบาด ส่งผลต่อผู้คนในสังคมสมัยโบราณอย่าง หลายระบบ ซึ่งในเอกสารต้นฉบับการแพทย์แผน
มาก เช่น การเจ็บป่วยส่งผลต่อการซื้อขายข้าคน (ทาส) ไทยทั้งที่เป็นจารึก และคัมภีร์แพทย์แผนไทยต่าง ๆ
ในเอกสารมังรายศาสตร์ ซึ่งเป็นกฎหมายของพระเจ้า รวมถึงต�ารายามักกล่าวถึงรายละเอียดเกี่ยวกับโรคฝี
กษัตริย์ล้านนา ซึ่งทรงสร้างเมืองเมื่อ พุทธศักราช และโรคที่แสดงพยาธิสภาพที่ผิวหนัง เช่น คัมภีร์ทิพย์
1835 เกี่ยวกับการซื้อข้าคน จากกันแล้วจะขอขาย มาลา คัมภีร์ไพจิตย์มหาวงค์ แผนฝีดาษ จารึกแผนฝี
คืนได้ ความว่า “มาตรา 1 การซื้อข้าคนจากกันแล้ว และลักษณะวัณโรคต่าง ๆ นั้นแสดงว่า โรคฝีเป็นโรค
จะขอขายคืนได้กรณีเป็นบ้า 1 ตาฟาง 1 เป็นหมอยา ที่เกิดขึ้นได้บ่อยกับคนไทยมีหลากหลายประเภท ซึ่ง
พิษ (ช่างง้วน) 1 …เป็นนิ่ว เป็นแช เป็นมอง (ม่องคร่อ) แต่ละประเภท มีสาเหตุการเกิดโรคและวิธีการรักษา
1 ตะคริว 1 สาเหตุนี้เหล่านี้ให้บอกคืนได้ภายในเดือน ที่เฉพาะของลักษณะฝี ซึ่งโรคและอาการต่าง ๆ เหล่า
[36]
หนึ่ง นั้นแสดงว่า การเป็นโรคและอาการเจ็บป่วย นี้ในสมัยโบราณส่งผลต่อการด�าเนินชีวิตและการท�า
ทางสายตา เช่น อาการตาฟาง ซึ่งส่งผลต่อเศรษฐกิจ กิจกรรมต่าง ๆ ในสังคม เช่น การบวช หากเป็นโรค
ราคาการซื้อขายและการคืนข้าคนในล้านนนา ซึ่งก�าลัง ติดต่อ มีพยาธิสภาพบริเวณผิวหนังดังที่ระบุไว้ในข้อ
คนที่สมบูรณ์แข็งแรงในอาณาจักรโบราณถือว่ามีความ ห้ามก็ไม่สามารถที่จะบวชได้ ซึ่งโรคที่มีพยาธิสภาพ
ส�าคัญอย่างมาก ที่ผิวหนังเหล่านี้ บางโรคอาจก่อให้เกิดความผิดปกติ
อย่างไรก็ดี คติความเชื่อเรื่องโรคร้ายแรง ความ ของร่างกาย การเคลื่อนไหวและการมองเห็น สะท้อน
น่ากลัวของโรคบางโรค ที่ปรากฏในจารึกค�าอธิษฐาน ให้เห็นคติความเชื่อ เรื่องผิวพรรณ รูปลักษณ์ ความ
ยังเหมือนกับชื่อโรคและอาการที่ปรากฏในไตรภูมิ งดงามของรูปร่าง ความสมบูรณ์ของร่างกาย ความ
กถา หากพิจารณาตามความรุนแรงและพยาธิสภาพ ไม่พิการ แขนขา การมองเห็น การได้ยิน ของผู้คนใน
ที่เกิดขึ้นแสดงออกทางผิวหนัง เช่น หิดก่อให้เกิดโรค สมัยสุโขทัยได้เป็นอย่างดี ซึ่งชื่อโรคและอาการเจ็บ
ระบาดสามารถติดต่อได้กับบุคคลที่อยู่ใกล้ชิด มักมี ป่วยที่ปรากฏพบในจารึกค�าอธิษฐานแสดงถึงความ
อาการคันและการเกาบางครั้งเกิดเป็นแผล ก่อเกิดการ น่ากลัว ความทุกข์ ความไม่สบายทั้งกายและใจ ความ
แผลเปื่อยเน่าส่งกลิ่นเหม็น บางครั้งมีอาการเจ็บปวด เวทนา ความยากจนเข็ญใจ หากเป็นโรคเหล่านี้ได้
แสบร้อน เมื่อหายจะมีรอยโรค แผลเป็นบนร่างกาย อย่างชัดเจน จนเจ้าศรัทธาไม่ปรารถนาจะได้พบทั้งใน
บางโรคมีความรุนแรงค่อนข้างมากและเป็นเรื้อรัง เช่น เมืองบนหรือจะไปเกิดที่แห่งใด ไม่ปรารถนาจะให้โรค
โรคฝี ซึ่งเป็นปัญหาสุขภาพของผู้คนในสมัยโบราณ ภัยเหล่านี้เบียดเบียน
เป็นอย่างมาก ท�าให้เกิดความทุกข์ทรมาน การเจ็บ ดังค�าอธิษฐานที่ว่า “...มลากงามหนักหนาเป็น
ป่วย ทั้งฝี ฝีเต่ง ฝีมะเร็ง อาจมีสาเหตุจากสุขลักษณะ คนก็ดีจุ่งอย่าให้รู้ว่า ... งามดั่งนางพิสาขาตราบไป
อนามัยของผู้คนในสมัยโบราณ หรือเชื้อโรค (กิมิชาติ) ได้แก่อรหัตตผลมีอาตมสนิทอันอ่อนเกลี้ยงดั่งผิว
แสดงพยาธิสภาพที่ผิวหนัง เป็นโรคที่รักษายาก อาจ คำา...’’ ซึ่งเจ้าศรัทธาปรารถนามีผิวพรรณที่งดงาม ไม่
เป็นโรคเวรกรรมตามแนวความเชื่อของคนโบราณ พึงปรารถนาที่จะเป็นโรคที่ส่งผลต่อสรีระร่างกายผิว
มีอาการด�าเนินโรค หลากหลายแบบ หลายชนิด มี พรรณ จึงไม่ปรารถนาจะเป็นโรคเหล่านี้ในโลกหน้า ซึ่ง
