Page 71 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565
P. 71
J Thai Trad Alt Med Vol. 20 No. 3 Sep-Dec 2022 485
จุลินทรีย์จะมีลักษณะโปร่งใสมองเห็นด้วยตาเปล่า ทันตสาธารณสุข กรมอนามัย กระทรวงสาธารณสุข
ไม่ชัดเจน การก�าจัดด้วยการแปรงฟันหรือใช้ไหมขัด เป็นการใช้เออริโทรซีน 1 ซอง (1 กรัม) ผสมน�้า 25
[7]
ฟันเป็นไปได้ยาก การย้อมสีคราบจุลินทรีย์จึงสามารถ ซีซี (สารละลายเออริโทรซีน 4%) ในการศึกษานี้ได้
แสดงต�าแหน่งและปริมาณของคราบจุลินทรีย์ที่ติด เลือกใช้สีเขียวจากสารสกัดใบเตยเนื่องจากเป็นพืชที่
ค้างบนผิวฟันได้อย่างชัดเจน เนื่องจากคราบจุลินทรีย์ หาได้ง่าย มีในพื้นที่เป็นจ�านวนมาก มีความปลอดภัย
เหล่านี้จะติดสีจากน�้ายาย้อมสีฟัน ท�าให้สามารถ สูง เนื่องจากเป็นพืชที่ใช้สีในการท�าเป็นอาหารเพื่อรับ
ท�าความสะอาดคราบฟันได้อย่างมีประสิทธิผลยิ่งขึ้น [3] ประทานในชีวิตประจ�าวันอยู่แล้ว และยังไม่พบการน�า
ในปัจจุบันสีที่ใช้ย้อมคราบจุลินทรีย์มีหลาก สีจากใบเตยมาพัฒนาเป็นสีย้อมคราบจุลินทรีย์บนผิว
หลายชนิด ที่มีใช้ในปัจจุบันคือกลุ่มของสีผสมอาหาร ฟันแต่อย่างใด
เช่น เออริโทรซีน, ฟาสต์กรีน, และบริลเลียนท์ บลู ใบเตยหรือเตยหอม มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ว่า
เป็นต้น สีเหล่านี้มีประสิทธิผลดีในการย้อมคราบ Pandanus odorus Ridi. และมีชื่อทางพฤกษศาสตร์
จุลินทรีย์แต่การย้อมไม่จ�าเพาะเฉพาะคราบฟัน สีอาจ ว่า Pandanus amaryllifolius Roxb.อยู่ในตระกูล
ติดบริเวณอื่น ๆ ที่ไม่ต้องการ เช่น บริเวณเนื้อเยื่อใน Pandanaceae เป็นพรรณไม้จ�าพวกหญ้า ชอบขึ้น
ช่องปาก และแม้สารสีดังกล่าวจะเป็นสีสังเคราะห์ที่ ริมน�้าหรือในที่ชื้นแฉะ เตยหอมมีใบยาวเรียว ปลาย
อนุญาตให้ใช้ในอาหารได้ แต่หากได้รับในปริมาณที่ ใบแหลม ลักษณะคล้ายใบสับปะรด มีสีเขียวเป็นมัน
มากหรือบ่อยครั้ง จะก่อให้เกิดอันตรายต่อผู้บริโภค พบทั่วไปในประเทศเขตร้อนชื้น มีถิ่นก�าเนิดในเเถบ
เช่น สีจะไปเคลือบเยื่อบุกระเพาะอาหารและล�าไส้ ทวีปแอฟริกา ทวีปเอเชีย (ไทย มาเลเซีย) บริเวณ
[8]
ท�าให้น�้าย่อยอาหารออกมาไม่สะดวก อาหารย่อยยาก ชายฝั่ง เเละหมู่เกาะเเถบทวีปออสเตรเลีย ในเอเชีย
เกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ และขัดขวางการดูดซึม ตะวันออกเฉียงใต้ ส่วนของต้นเตยหอมที่น�ามาใช้
[4]
อาหาร ท�าให้ท้องเดิน น�้าหนักลด อ่อนเพลีย เป็นต้น ประโยชน์อย่างมากคือ ส่วนของใบ ลักษณะเด่นของ
การศึกษานี้จึงสนใจที่จะพัฒนาสีย้อมคราบ ใบเตยคือ มีกลิ่นหอมจากน�้ามันหอมระเหย อีกทั้งใบ
จุลินทรีย์ที่มาจากธรรมชาติแทนเนื่องจากปลอดภัย มีสีเขียว มักใช้เป็นสีผสมอาหาร หรือขนม จึงมีความ
กว่าการใช้สีสังเคราะห์ ซึ่งปัจจุบันในต่างประเทศ ปลอดภัยต่อผู้ใช้ผู้บริโภค ซึ่งสารสีเขียวที่ได้จากใบ
มีสิทธิบัตรการใช้สีจากธรรมชาติเพื่อย้อมคราบ เตยหอมเป็นรงควัตถุประเภทคลอโรฟิลล์ (สีเขียว
จุลินทรีย์บนผิวฟัน เช่น การใช้ขมิ้นชันของบริษัท อ่อน) โดย คลอโรฟิลล์เป็นรงควัตถุส�าคัญอยู่ในคลอ-
[5]
Wako Pure Chemical Industries, Ltd หรือการ โรพลาสต์ ซึ่งอยูใกล้กับผนังเซลล์ พบในทุกส่วนของ
ใช้สีน�้าเงินจากสไปรูลินาของบริษัท Kanto Chemi- พืชที่มีสีเขียว เช่น ใบ ก้าน และในผลไม้ดิบ ปฏิกิริยา
cal Co., Inc. นอกจากนี้ยังมีการใช้สีแดงที่ได้จาก pheophytinization เป็นปฏิกิริยาที่เกิดจากการที่
ชูการ์บีทของบริษัท Colgate-Palmolive Com- คลอโรฟิลล์เปลี่ยนไปเป็น pheophytin ท�าให้สารมี
[9]
pany มาย้อมคราบจุลินทรีย์ แต่ในประเทศไทย สีน�้าตาล เป็นสาเหตุส�าคัญที่ท�าให้เกิดการสูญเสีย
[6]
การใช้สีย้อมคราบจุลินทรีย์ยังเป็นการใช้สีสังเคราะห์ ความคงตัวของสีเขียวในระหว่างกระบวนการแปรรูป
ตัวอย่าง เช่น สูตรที่แนะน�าในการย้อมฟันโดยส�านัก ด้วยความร้อน จึงได้มีการพยายามหาวิธีในการรักษา
