Page 230 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565

428 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565

เอลลาจิก มีฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ต้านการอักเสบ สูงกว่า การศึกษาฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาที่ผ่านมา พบว่า สารสกัด
สารสกัดจากผลสมอพิเภก ในหลอดทดลอง ส�าหรับ จากผลสมอพิเภก มีฤทธิ์หลายด้าน ได้แก่ ต้านมะเร็ง
การศึกษาในตัวหนูแรท พบว่า กรดเอลลาจิก (ellagic (anti-tumor effect) ต้านออกซิเดชัน (anti-oxida-
acid) สามารถปกป้องตับได้เทียบเท่ายาซิลีมาริน tive effect) ต้านการอักเสบ (anti-inflammatory
(silymarin) และสูงกว่าสารสกัดจากผลสมอพิเภก effect) ปกป้องตับ (hepatoprotective effect) และ
เล็กน้อย โดยสารสกัดด้วยเอทิลอะซิเตทจะมีฤทธิ์สูง ควบคุมภูมิคุ้มกันของร่างกาย (immunoregulatory

กว่าสารสกัดด้วยน�้า จากการศึกษานี้แสดงให้เห็นว่า effect) เป็นต้น สารที่พบในผลสมอพิเภก ประกอบ
สารสกัดจากผลสมอพิเภกมีศักยภาพในการลดภาวะ ด้วย สารกลุ่มแทนนิน (tannins) ซึ่งเป็นสารในกลุ่ม
เครียดออกซิเดชัน (oxidative stress) และพิษต่อตับ โพลีฟีนอล (polyphenolic compounds) อยู่เป็น
(hepatotoxicity) จากการใช้ยาต้านการอักเสบไดโคล- จ�านวนมาก ซึ่งสารกลุ่มนี้พบมีฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
ฟิแนค (diclofinac) ระยะยาวได้ในสัตว์ทดลอง หลายด้าน โดยเฉพาะฤทธิ์ต้านเซลล์มะเร็งที่มีการ
ศึกษากันอย่างกว้างขวาง โดยต้านการแบ่งตัวของเซลล์
*Gupta A, Kumar R, Ganguly R, Singh AK, มะเร็ง (cell proliferation) ท�าให้เซลล์มะเร็งตายแบบ
Rana HK, Pandey AK. Antioxidant, anti- อะพอพโทซีส (apoptosis) ลดการแพร่กระจายของ
inflammatory and hepatoprotective activi- เซลล์มะเร็ง และการสร้างหลอดเลือดใหม่ (angio-

ties of Terminalia bellirica and its bioactive genesis) ในก้อนเซลล์มะเร็ง นอกจากนี้ยังมีฤทธิ์ปรับ
component ellagic acid against diclofenac ภูมิคุ้มกัน (immune-modulating activity) นักวิจัย
induced oxidative stress and hepatotoxicity. กลุ่มนี้จึงสนใจที่จะศึกษาฤทธิ์ของสารกลุ่มแทนนิน
Toxicology Reports. 2020 Dec 24; 8:44-52. จากผลสมอพิเภก ในการต้านมะเร็ง (anti-tumor
doi: 10.1016/j.toxrep.2020.12.010. activity) และฤทธิ์ในการลดการยับยั้งภูมิคุ้มกันของ
ร่างกายของมะเร็ง ในเซลล์มะเร็งตับ (hepatocellular
ฤทธิ์ยับยั้งการเจริญของเซลล์มะเร็งตับของสาร carcinoma) โดยท�าการศึกษาทั้งในกายหนูเมาส์
กลุ่มแทนนิน (Tannins) จากผลสมอพิเภกใน (in vivo) และนอกกาย (in vitro) ผลการศึกษาพบ

หนูเมาส์* ว่า ในการวิเคราะห์ทางเคมีของสารสกัดที่มีแทนนิน
Zihao Chang, Ping Jian, Qiunan Zhang, Wenyi สูงจากผลสมอพิเภก พบมีสาร 90 ชนิด โดยสามารถ
Liang, Kun Zhou, Qian Hu, Yuqi Liu, Runping พบได้ 27 ชนิดในเลือดของหนูเมื่อให้สารสกัดทาง
Liu and Lanzhen Zhang ปาก ส�าหรับการศึกษาฤทธิ์ พบว่า สารสกัดที่มีแทนนิน
School of Chinese Pharmacy, Beijing University of สูงจากผลสมอพิเภก มีฤทธิ์ลดการเจริญเติบโตของ
Chinese Medicine, Beijing, P. R. China. ก้อนมะเร็งในหนูเมาส์ ด้วยการท�าให้เซลล์มะเร็งตาย
Food & Function. 2021 April 26; 12(8): 3720-3739. doi: แบบอะพอพโทซีส (apoptosis) และลดการสร้าง
10.1039/d1fo00203a. หลอดเลือดใหม่ (angiogenesis) ในก้อนเซลล์มะเร็ง

นอกจากนี้ยังพบว่าสารสกัดที่มีแทนนินสูงยังสามารถ
ผลสมอพิเภก (Terminalia bellirica (Gaertn.) ปรับสิ่งแวดล้อมของเซลล์มะเร็งที่ยับยั้งภูมิคุ้มกันของ
Roxb.) มีการน�ามาใช้เป็นพืชสมุนไพรในการรักษาโรค ร่างกายได้ (immunosuppressive tumor micro-
หลายโรคในการแพทย์ทิเบต และการแพทย์อายุรเวท environment) การศึกษานี้แสดงให้เห็นว่าสารสกัด