Page 232 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565

430 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565

ศักยภาพที่จะพัฒนาขึ้นมาใช้เป็นยาต้านแบคทีเรียที่ ขวางเป็นยาสมุนไพร ทั้งในการแพทย์อายุรเวท การ
ดื้อยาหลายชนิดได้ อย่างไรก็ตามยังต้องการศึกษา แพทย์ทิเบต และการแพทย์แผนไทย โดยมีฤทธิ์ ฝาด
เพิ่มเติม เพื่อหาสารส�าคัญในผลสมอพิเภกที่จะน�ามา สมาน (astringent) ลดไข้ (antipyretic) ระบาย
ศึกษาวิจัยและพัฒนาต่อไป (laxative) ฆ่าพยาธิ (anthelmintic) เป็นต้น ส่วน
ของผลมีประโยชน์ในการรักษา โรคหอบหืด (asthma)

* Dharmaratne MPJ, Manoraj A, Thevanesam หลอดลมอักเสบ (bronchitis) แก้ไอ (cough) ตับ
V, Ekanayake A, Kumar NS, Liyanapathirana อักเสบ (hepatitis) อาการดิสเปปเซีย (dyspepsia)
V, Abeyratne E, Bandara BMR. Terminalia โรคตา (eye diseases) เป็นต้น การศึกษาทางพฤกษ-
bellirica fruit extracts: in-vitro antibacterial เคมีพบสารมากมายในสมอพิเภก ได้แก่ สารกลุ่ม
activity against selected multidrug-resistant alkaloids, flavones, lignans, tannins, phenols,
bacteria, radical scavenging activity and coumarin, terpenoids, glycosides and sapo-
cytotoxicity study on BHK-21 cells. BMC nins เป็นต้น การศึกษานี้จึงสนใจที่จะท�าการทบทวน
Complementary and Alternative Medicine. วรรณกรรมอย่างเป็นระบบ เพื่อสรุปข้อมูลทางวิชาการ
2018 Dec 7;18(1):325. doi: 10.1186/s12906-018- ทั้งหมดของสมอพิเภก ทั้งในแง่ พฤกษเคมีของสาร
2382-7. ส�าคัญต่าง ๆ ที่พบในสมอพิเภก ข้อมูลทางเภสัชวิทยา

(pharmacological activities) ของสมอพิเภก ได้แก่
การทบทวนวรรณกรรมอย่างเป็นระบบของสมอ ฤทธิ์ต้านออกซิเดชัน (antioxidant activity), ฤทธิ์
พิเภกในด้านสุขภาพและโรค * ต้านการอักเสบ (anti-inflammatory activity), ฤทธิ์
Ashutosh Gupta , Ramesh Kumar , Piyali ต้าแบคทีเรีย (antibacterial activity), ฤทธิ์ต้านไวรัส
*
*
Bhattacharyya , Anupam Bishayee , Abhay (antiviral activity), ฤทธิ์ต้านเชื้อรา (antifungal
†
‡
K. Pandey * activity), ฤทธิ์ปรับภูมิคุ้มกัน (immunomodula-
* Department of Biochemistry, University of tory activity), ฤทธิ์ต้านการเกิดลิ่มเลือดและละลาย
Allahabad, Prayagraj, Uttar Pradesh, India ลิ่มเลือด (antithrombotic and thrombolytic
† Department of Nutrition, School of Health Sciences, activities), ฤทธิ์สร้างหลอดเลือดใหม่ (angiogenic
Ana G. Mendez University, Gurabo, PR 00778, United activity), ฤทธิ์ต้านการหดเกร็งและขยายหลอดลม
States (antispasmodic and bronchodilatory activi-
‡ Lake Erie College of Osteopathic Medicine, Braden- ties), ฤทธิ์ต้านท้องเสีย (antidiarrheal activity),
ton, FL 34211, United States ฤทธิ์ลดความดันเลือดสูง (antihypertensive
Phytomedicine. 2020 October;77:153278. doi: activity), ฤทธิ์ปกป้องตับ (hepatoprotective
10.1016/j.phymed.2020.153278. activity), ฤทธิ์ต้านเบาหวาน (antidiabetic activity),
ฤทธิ์สมานแผล (wound-healing activity), ฤทธิ์

สมอพิเภก Terminalia bellirica (Gaertn.) ต้านมะเร็ง (anticancer activity), ฤทธิ์ปกป้องไต
Roxb. เป็นพืชในวงศ์ Combretaceae พบได้ทั่วไป (nephroprotective activity), ฤทธิ์ลดความอ้วน
ในเอเชียใต้ และ เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เป็นต้นไม้ (antiobesity activity), ฤทธิ์ขับปัสสาวะ (diuretic
ยืนต้น สูงประมาณ 20-30 เมตร มีการใช้อย่างกว้าง activity), ฤทธิ์ต้านปฏิสนธิ (antifertility activity),