Page 115 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 20 ฉบับที่ 1
P. 115
J Thai Trad Alt Med Vol. 20 No. 1 Jan-Apr 2022 95
4. กระบวนกำรรักษำ โดยใช้ใบกระปรุยบาย [Litsea glutinosa (Lour.)
4.1 การซักประวัติ ก่อนการรักษาหมอพื้นบ้าน C.B.Rob.] และขมิ้นชันสด (Curcuma longa L.)
จะท�าการถามประวัติเพื่อประกอบการวินิจฉัย เช่น พอกบริเวณเข่าแล้วใช้ผ้าพันไว้ก่อนนอน พอก
“ปวดตรงไหน’’ “เป็นมานานหรือยัง’’ “ท�าอะไรมา สัปดาห์ละ 3 ครั้ง บรรเทาอาการปวด และการอักเสบ
ถึงปวด’’ “เคยผ่าตัด ใส่อุปกรณ์หรือเหล็กในร่างกาย ของข้อ หมอพิณ สายจันทร์ เริ่มนวดขั้นตอนแรกโดย
หรือไม่’’ การตรวจร่างกาย ตรวจตามต�าแหน่งที่ปวด ใช้นิ้วหัวแม่มือทั้งสองข้างกดท้อง ข้างสะดือประมาณ
ตรวจวัดระดับส้นเท้าเพื่อดูความสั้นยาวของขาทั้งสอง 5 วินาทีค้างไว้และเขี่ยออกข้าง จากนั้นใช้นิ้วชี้ กลาง
ข้างว่าเท่ากันหรือไม่ ในกรณีผู้ที่มีภาวะเข่าโก่งอาจพบ นาง กดและคลึงดันมือขึ้นไปทางศีรษะและนวดคลึง
ภาวะขาสองข้างยาวไม่เท่ากัน เขยื้อนเข่าดูความฝืด ทั่วบริเวณท้องจนกว่ากล้ามเนื้อท้องหย่อน กดลงน�้า
ของลูกสะบ้าเข่า (ภาพที่ 1) นอกจากการซักประวัติ หนักค้างไว้และเขี่ยขึ้นเรียกว่า “ขิดเส้น’’ โดยจะใช้ทั้ง
และตรวจร่างกายแล้วยังอาศัยการตรวจดวงชะตา นิ้วหัวแม่มือ และนิ้วชี้กับนิ้วนางในการกดนวดแต่ละ
การท�านายจากดอกไม้ที่น�ามา อาการปวดหัวเข่า ปวด ต�าแหน่ง ทั้งแนวเส้นขาด้านหน้า ขาด้านหลัง รอบเข่า
ขัดในข้อเข่า หมอพื้นบ้านถิ่นเขมรเรียกอาการ “ชือจัง จนถึงปลายเท้า หมอเสถียร ดาราช นวดคลายกล้าม
กวง’’ กูยเรียก “อีปลอตะกลอน’’ ลาวเรียก “เจ็บขัด เนื้อบริเวณหลังและขาทั้งสองข้างก่อน นวดคลายเส้น
หัวเข่า’’ หลังเข่า และกดใต้ข้อพับเข่าโดยใช้ 4 นิ้วมือ พร้อม ๆ
4.2 การรักษา โดยภาพรวมหมอพื้นบ้านทั้ง กับงอเข่าเข้าหาล�าตัว กดเหนือและใต้ข้อพับเข่าใน
12 คน ใช้การนวดรักษาเป็นหลัก มีการใช้ยาสมุนไพร แนวกึ่งกลางข้อพับเข่า จากนั้นจัดท่าให้ผู้ป่วยนอน
หรือหัตถการประกอบการนวดแตกต่างกันออกไป เช่น หงาย นวดคลายกล้ามเนื้อเหนือเข่า กดใต้ลูกสะบ้าเข่า
หมอพื้นบ้านจากจังหวัดศรีสะเกษ หมอพยัค ทองผา กดดันขึ้น แยกขาออกจากล�าตัวเล็กน้อยดึงขาตรงค้าง
มีการรักษาด้วยการพอกยาเพิ่มเติมจากการนวด ไว้ จากนั้นงอพับขาและดึงกระตุกออกเป็นจังหวะ ใช้
การตรวจวัดระดับส้นเท้า การคล�าหาจุดเจ็บรอบเข่า การคลอนลูกสะบ้า
การตรวจเขยื้อนหัวเข่า ตรวจการงอพับเข่า การตรวจวัดความโก่งของเข่า
ภาพที่ 1 วิธีการตรวจก่อนการรักษาอาการปวดเข่าของหมอพื้นบ้าน
