Page 114 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 20 ฉบับที่ 1
P. 114
94 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2565
แจ้งเหตุผลใด ๆ และการศึกษานี้ได้ผ่านการพิจารณา พอกเข่าด้วยยาสมุนไพร, ตอกเส้นและใช้ไม้นวด ตาม
รับรองจากคณะกรรมการจริยธรรมการวิจัยในมนุษย์ ล�าดับ
มหาวิทยาลัยราชภัฏอุบลราชธานี ตามเอกสารการ
รับรองเลขที่ 014/2563 ลงวันที่ 29 กันยายน 2563 2. ภูมิหลังและบทบำทของกำรเป็นหมอพื้นบ้ำน
2.3 การวิเคราะห์ข้อมูล ในชุมชน
การรวบรวมข้อมูลภาคสนาม ประมวลข้อมูล หมอพื้นบ้านคือผู้ที่ท�าการรักษาโรคภัยไข้เจ็บ
และวิเคราะห์ข้อมูลทั้งจากข้อมูลเอกสารและภาค ของคนในชุมชนและชุมชนใกล้เคียง โดยส่วนมาก
สนามโดยการสังเกต การสัมภาษณ์เจาะลึกและการ ได้รับการถ่ายทอดจากบรรพบุรุษในครอบครัว เช่น
บันทึกข้อมูลอย่างละเอียด สร้างข้อสรุปในลักษณะ ปู่ย่า ตายาย พ่อแม่ จ�านวน 7 คน มีความอยากช่วย
การบรรยาย น�าเสนอผลการศึกษาด้วยการพรรณนา เหลือ เรียนรู้จากการถ่ายทอดของพระอาจารย์ จ�านวน
วิเคราะห์ จัดท�ารายงานข้อมูลหลังการวิเคราะห์แล้ว 2 คน เรียนรู้ด้วยตนเอง มีความสนใจค้นคว้าต�ารา
ท�าการคืนข้อมูลให้หมอพื้นบ้านได้ร่วมตรวจทาน ศึกษาด้วยตนเอง 1 คน และรักษาตัวเองจนหายดี จึง
หรือช�าระข้อมูลร่วมกัน เพื่อตรวจสอบความถูกต้อง มาเป็นหมอพื้นบ้าน จ�านวน 2 คน หมอพื้นบ้านอาศัย
และเพิ่มเติมเนื้อหาในบางประเด็นที่อาจมีความคลาด การเรียนรู้จากการสังเกต ฝึกปฏิบัติ ศึกษาค้นคว้า
เคลื่อนให้ถูกต้องเหมาะสม น�าข้อมูลกลับมาแก้ไขและ ต�าราที่บรรพบุรุษให้ไว้และต�าราอื่นเพิ่มเติมเพื่อพัฒนา
เพิ่มเติมตามข้อมูลที่หมอพื้นบ้านต้องการเปิดเผย เทคนิควิธีการนวดเพิ่มเติมด้วยตนเอง รวมทั้งบางคน
พร้อมทั้งวิเคราะห์ข้อมูลเปรียบเทียบต�าแหน่งทาง มีครูบาอาจารย์ถ่ายทอดความรู้ให้ นอกจากนี้ทางภาค
กายวิภาคศาสตร์โดยแพทย์แผนไทยประยุกต์และนัก รัฐได้สนับสนุนให้มีเวทีการประชุมเชิงปฏิบัติการเพื่อ
กายภาพบ�าบัด ที่มีใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ จ�านวน ให้แลกเปลี่ยนองค์ความรู้และถอดบทเรียนร่วมกัน
3 คน เป็นระยะ ผู้มารับบริการส่วนมากเป็นคนในชุมชนและ
พื้นที่ใกล้เคียงที่ทราบข่าวจากการบอกเล่าปากต่อปาก
ผลกำรศึกษำ และมารับบริการที่บ้านหมอพื้นบ้านเป็นส่วนใหญ่
1. ข้อมูลลักษณะส่วนบุคคล 3. หลักกำรรักษำ
หมอพื้นบ้าน 12 คน เป็นเพศชาย 9 คน เพศหญิง หมอพื้นบ้านมีการปฏิบัติตนเกี่ยวกับความเชื่อ
3 คน นับถือศาสนาพุทธ สถานภาพสมรสทั้งหมด หรือข้อบังคับของการเป็นหมอพื้นบ้านโดยถือศีล 5
มีอายุเฉลี่ย 60.08 ปี มีการศึกษาในระดับประถม มีการบูชาค่าครู ประกอบด้วย กรวยดอกไม้ 5 ดอก
ศึกษาปีที่ 4–6 นอกจากการเป็นหมอพื้นบ้าน ประกอบ ธูป เทียน ผ้าถุงหรือผ้าขาว อาจมีเหล้าขาว 1 ขวดหรือ
อาชีพเป็นเกษตรกร สืบเชื้อสายไทยลาว จ�านวน 6 ข้าวสารและเงินขึ้นอยู่กับความอนุเคราะห์ของผู้มารับ
คน ไทยเขมร 5 คน ไทยกูย 1 คน หัตถการหรือการ บริการ หมอจะไม่ท�าการนวดรักษาในกรณีที่ผู้ป่วยมี
ใช้ยาประกอบการนวด ได้แก่ ยานวดสมุนไพร/ขี้ผึ้ง/ แผลเปิด โรคผิวหนังเรื้อรัง มีเลือดออกบริเวณเข่า คล�า
น�้ามันนวด เป็นส่วนใหญ่ รองลงมาคือ ยาต้มสมุนไพร, แล้วพบว่าลูกสะบ้าไม่อยู่ในเบ้า งอเข่าไม่ได้ เข่าผิดรูป
