Page 120 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 20 ฉบับที่ 1
P. 120
100 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2565
ท�าไม่ได้เช่น การสังเกตท่าทางการเดิน การงอพับเข่า ใช้มนต์คาถา การนวดจัดกระดูก การตอกเส้น เป็นต้น
หรือการนั่งยอง เพื่อประเมินผลการรักษาหลังนวดว่าดี โรคข้อเข่าเสื่อมอาจเทียบได้กับโรคลมจับโปงแห้ง
ขึ้นหรือไม่ การให้ค�าแนะน�าผู้ป่วยหลังการรักษา ให้ท�า เข่า ซึ่งมีอาการปวดขัดที่ข้อเข่า มีเสียงดังเวลาเดิน
กายบริหาร เช่น การกระดกปลายเท้าขึ้นลง นอนกอด ทางการแพทย์แผนไทยมีการนวดเพื่อรักษา การ
เข่าชิดอก ค�าแนะน�าในการงดอาหารแสลงร่วมด้วย ประคบสมุนไพรเป็นการใช้ความร้อนและสมุนไพร
ได้แก่ ข้าวเหนียวมูล ของหมักดอง หน่อไม้ เครื่องใน มาใช้ในการรักษา เพื่อคลายกล้ามเนื้อ เพิ่มการไหล
สัตว์ปีก และเหล้าเบียร์ เวียนของเลือดและน�้าเหลืองบริเวณกล้ามเนื้อรอบ
4.4 การติดตามผลการรักษา กรณีผู้ป่วยมี เข่า เพื่อบรรเทาอาการปวดตึงเข่า ลดการฝืดขัดของ
อาการไม่เกิน 6 เดือน การรักษาควรท�าอย่างต่อเนื่อง ข้อต่อ และช่วยให้ผ่อนคลาย [23-24] โรคจับโปงเข่า
สัปดาห์ละ 1-2 ครั้ง พร้อมท�ากายบริหารและงดอาหาร แบ่งได้เป็น 2 ชนิด คือ จับโปงแห้งเข่าและจับโปงน�้า
แสลง กรณีมีอาการปวดเกิน 6 เดือนขึ้นไปจะเพิ่มการ เข่า ตามทฤษฎีกล่าวว่าเกิดจากการกินอาหารแสลง
รักษา เช่น การประคบสมุนไพร การพอกยาสมุนไพร ประเภทของหมักดอง เครื่องในสัตว์ ที่ท�าให้เกิดการ
หรือการจ่ายยาสมุนไพรให้ผู้ป่วยกลับไปรับประทาน ตกตะกอนของยูริกในข้อ และการอักเสบของเข่าจาก
และท�าการรักษาต่อเนื่อง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับความสะดวก อุบัติเหตุ การเสื่อมตามอายุขัย น�้าหนักตัวที่มาก และ
ของผู้ป่วย การรักษาด้วยการแพทย์พื้นบ้านเป็นการ การท�างานหนักที่ต้องใช้ข้อเข่า ท�าให้มีอาการปวด
รักษาแบบองค์รวมทั้งฟื้นฟูร่างกาย จิตใจและจิต บวม แดง ร้อน ที่เข่ามาก และเป็นทั้งข้อเข่า มีน�้าใน
วิญญาณ โดยมีความเป็นเครือญาติ ครอบครัวในการ เข่า การอักเสบเรื้อรังของข้อเข่าจะมีอาการปวด ขัด
สนับสนุนการรักษา มีส่วนร่วมในการดูแล การนวด มีเสียงในข้อเข่า สอดคล้องกับการที่หมอพื้นบ้านมี
[5]
พื้นบ้านช่วยให้อาการปวดและขัดข้อเข่าของผู้ป่วย ค�าแนะน�าในการงดอาหารแสลงซึ่งเป็นปัจจัยกระตุ้น
ลดลง กรณีที่มีอาการเสื่อมของข้อเข่ามาก การนวด ให้มีอาการมากขึ้น ต�าแหน่งจุดนวดและแนวเส้นที่
รักษาจะเป็นการรักษาแบบประคับประคองให้สามารถ ใช้ในการนวดมีความคล้ายคลึงกับแนวเส้นของนวด
ท�ากิจวัตรประจ�าวันได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น มี ไทย ทั้งการนวดพื้นฐานและการกดจุดสัญญาณ แต่
คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น จะมีความแตกต่างกันในวิธีการวางมือ และเทคนิค
การลงน�้าหนัก โดยหมอพื้นบ้านมีเทคนิคการขิดเส้น
อภิปรำยผล “ขิด หมายถึง การใช้นิ้วหัวแม่มือ กดบนเส้นด้าน
การนวดพื้นบ้านเป็นกรรมวิธีของภูมิปัญญาการ หนึ่งแล้วใช้สามนิ้วกดรับอีกด้านหนึ่ง จากนั้นเขี่ย
แพทย์พื้นบ้านในการส่งเสริมดูแลสุขภาพของหมอ ตวัดนิ้วหัวแม่มือขึ้นไปคนละด้านตามแนวเส้น หรือ
พื้นบ้านจะมีลักษณะที่หลากหลาย ทั้งนี้ตามการ ใช้ส้นมือ ศอก เขี่ยผลักขยับเอ็น/เส้น ให้กลับเข้าไป
สืบทอดของบรรพบุรุษ ครู หมอพระ หรือวิถีวัฒนธรรม อยู่ในต�าแหน่งเดิม’’ เขี่ยเส้น จกเส้น และกดคลึง
[25]
ของชุมชน การดูแลผู้ป่วยของหมอพื้นบ้านในการดูแล รีดเส้นในบางต�าแหน่ง ซึ่งต่างจากการนวดไทยราช
ผู้ป่วยที่ปวดขัดเข่า ข้อเข่าเสื่อมมักจะใช้หลากหลาย ส�านักที่มีการกดหน่วง เน้น และนิ่งค้างไว้ แพทย์
วิธี เช่น การนวด การใช้น�้ามันสมุนไพร ยาสมุนไพร แผนไทยประยุกต์และนักกายภาพบ�าบัดมีความ
