Page 206 - วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

436 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

Development and Evaluation of Rhinacanthus nasutus Root Extract Gel as an
Antifungal for the Treatment of Dermatophytosis
Patamaporn Pruksakorn , Chattraporn Jaima , Virat Sumateewatanakul , Waridtha Sa-nguanruang ,
†
†
*,‡
*
Parnuphan Panyajai , Rinrapas Autthateinchai , Nanthawan Mekha , Navakanit Sachanonta ,
†
†
†
*
Panadda Dhepakson *
Medical Life Science Institute, Department of Medical Sciences, Ministry of Public Health, Talat-kwan Sub-District,
*
Mueang District, Nonthaburi 11000, Thailand
National Institute of Health, Department of Medical Sciences, Ministry of Public Health, Talat-kwan Sub-District, Mueang
†
District, Nonthaburi 11000, Thailand
Corresponding author: patamaporn.p@dmsc.mail.go.th
‡
Abstract
Rhinacanthus nasutus (L.) Kurz,, or thong-phan-chang in Thai, has been used in Thai folk medicine for the
treatment of skin diseases, especially ringworm, tinea versicolor and eczema. This plant, particularly its roots, exhibits
a potent antifungal activity against dermatophytes. This study aimed to develop a topical antifungal formulation
from R. nasutus roots which underwent the quality analysis, efficacy testing, and safety testing. Gel preparation
that was developed using sodium carboxymethyl cellulose achieved the proper characteristics. The prepared
R. nasutus root extract gel contained (0.10% rhinacanthin C) contained rhinacanthin C as an active ingredient within
the specified concentration (90.0-110.0% labeled amount). Regarding efficacy, the gel preparation exhibited an
in vitro antifungal activity against dermatophytes. The results of skin irritation and skin sensitization tests according
to ISO10993-10 indicated that the gel preparation did not cause skin irritation on rabbits nor skin sensitization in
guinea pigs. However, an in vivo efficacy study by once-daily application of the gel preparation for 14 consecu-
tive days revealed that the fungal infection rate in guinea pigs dropped to 59.55%. Therefore, the R. nasutus root
extract gel should be further investigated for its appropriate dosage and administration before evaluating its safety
and efficacy in a clinical trial.
Key words: Rhinacanthus nasutus (L.) Kurz, antifungal, R. nasutus root extract gel, rhinacanthin C,
dermatophytes

บทนำ�และวัตถุประสงค์ sterols, benzenoids, anthraquinones และ naph-

ทองพันชั่ง [Rhinacanthus nasutus (L.) thoquinones รวมถึงมีรายงานฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา
[1]
[2-3]
[4-5]
Kurz] เป็นไม้พุ่มขนาดเล็ก มีชื่อท้องถิ่นที่แตกต่างกัน ที่หลากหลาย เช่น ต้านเชื้อแบคทีเรีย ต้านเชื้อรา
[8]
[8-9]
[6-7]
ในแต่ละพื้นที่ เช่น ทองคันชั่ง และหญ้ามันไก่ พืชนี้ ต้านไวรัส บรรเทาปวด ต้านการอักเสบ และ
[10]
เจริญเติบโตได้ในภูมิภาคเอเชียที่มีลักษณะภูมิอากาศ ต้านการแพ้ โดยกลุ่มสารในทองพันชั่งที่แสดงฤทธิ์
แบบร้อนชื้น มีสารหลายกลุ่มเป็นองค์ประกอบทาง ทางเภสัชวิทยาเหล่านี้ เป็นสารในกลุ่ม napthoqui-
เคมี ได้แก่ terpenoids, flavonoids, glycosides, nones ซึ่งมีสารออกฤทธิ์หลักคือ ไรนาแคนทิน ซี [2-10]