Page 177 - วารสารการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 18 ฉบับที่ 3

J Thai Trad Alt Med Vol. 18 No. 3 Sep-Dec 2020 609

่
[20]
n-decanoic, และ n-dodecanoic acids กันได้ตลอดทั้งปี เป็นผักที่ให้พลังงานตำาและมี
ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของผักบุ้งทะเลที่เกี่ยวกับ คุณค่าทางโภชนาการสูงประกอบด้วยเบตาแคโรทีน
การบรรเทาอาการอักเสบ แพ้ ผื่นคัน (β-carotene) ซึ่งเป็นแหล่งของวิตามินเอ วิตามินซี

[24]
น ้ ำาคั้นจากลำาต้นและใบซึ่งมีสารพวก volatile แคลเซียม โปรตีน และเส้นใยอาหาร มีสารสำาคัญ
ester ใช้เป็นยารักษาพิษแมงกะพรุนและช่วยลดการ คือ สารกลุ่มฟลาโวนอยด์ และ สารกลุ่มฟีโนลิกอีก

อักเสบผื่นคันของผิวหนัง โดยมีรายงานฤทธิ์ทางจุล ด้วย ในตำารายาพื้นบ้านของไทย มีการใช้รากตำาลึง
[25]
ชีววิทยา พบว่ามีฤทธิ์ยับยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อ แก้ดวงตาเป็นฝ้า แก้โรคตา ดับพิษทั้งปวง แก้ไข้ทุก
Bacillus subtilis และ non pathogenic bacte- ชนิด แก้เบาหวาน ส่วนของต้นใช้กำาจัดกลิ่นตัว นำา ้

ria ได้ นอกจากนี้ยังมีรายงานการทดสอบฤทธิ์ทาง จากต้นใช้รักษาเบาหวาน ส่วนของใบใช้แก้ไข้ ดับพิษ
เภสัชวิทยาพบว่าสารสกัด IPAS จากผักบุ้งทะเลมีฤทธิ์ ร้อน ถอนพิษทั้งปวง แก้คัน แก้แมลงกัดต่อย เป็นยา
ในการต้าน histamine น้อยกว่า diphenhydramine โรคผิวหนัง แก้เบาหวาน และผลใช้แก้ฝีแดง ใน
[26]
hydrochloride และยา antazoline methane sul- อินเดียและบังคลาเทศจะใช้ส่วนของรากและใบในการ
fonate แต่ในการศึกษาผลในการต้านพิษแมงกะพรุน รักษาเบาหวาน [27-29]

[21]
พบว่ามีผลใกล้เคียงกัน นอกจากนี้ยังพบว่าสาร ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยาของตำาลึงที่เกี่ยวกับการ
สกัดเมทานอลของผังบุ้งทะเล มีฤทธิ์ระงับปวดในหนู บรรเทาอาการอักเสบ แพ้ ผื่นคัน
เมื่อทดสอบด้วยวิธี writhing test และ formalin มีรายงานการวิจัยทางเภสัชวิทยา พบว่าสารสกัด
้
test และสารที่มีฤทธิ์ดังกล่าว ได้แก่ glochidone, ชั้นนำาของใบตำาลึงมีฤทธิ์ระงับปวดเมื่อทำาการทดสอบ
[22]
betulinic acid, α- amyrin acetate, β-amyrin ด้วยวิธี tail flick test โดยเมื่อเปรียบเทียบเวลาที่หนู
้
acetate และ isoquercitrin เป็นต้น [23] ทนความร้อนจากนำาร้อนได้ พบว่า 90 นาทีหลังจากให้
สารสกัดจากใบตำาลึง มีค่าเฉลี่ยของเวลาที่หนูทนความ
4. ตำ�ลึง (Ivy gourd) ร้อนสูงกว่ากลุ่มควบคุมที่ได้รับ normal saline อย่าง

มีชื่อทางวิทยาศาสตร์ Coccinia gran- มีนัยสำาคัญทางสถิติ แต่มีรายงานว่าเมื่อได้ทดสอบ
้
dis (L.) Voigt. เป็นไม้เถาเลื้อยมีมือเกาะอยู่ใน ฤทธิ์ต้านการอักเสบ พบว่าสารสกัดชั้นนำาของใบตำาลึง
[30]
วงศ์ Convolvulaceae รสยา ใบ รากรสเย็น โดย ไม่มีฤทธิ์ต้านการอักเสบในหนูแรท นอกจากนี้มี
้
สรรพคุณของพืชตามคำาแนะนำาในงานสาธารณสุข รายงานว่าผงนำาคั้นจากผลสดที่ผ่านการทำาแห้งด้วย
มูลฐานคือ ใช้ใบสด 1 กำามือ ล้างให้สะอาด ตำาให้ วิธี spray dry ขนาด 50-200 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม มี
้
้
ละเอียดผสมนำาเล็กน้อย แล้วคั้นนำาจากใบเอามา ทา ฤทธิ์ต้านการอักเสบในหนูแรท (Sprague-Dawley
้
้
บริเวณที่มีอาการ พอนำาแห้งแล้วทาซำาบ่อย ๆ จนกว่า rat) ที่ถูกเหนี่ยวนำาให้เกิดการอักเสบที่อุ้งเท้าด้วย
้
จะหาย ข้อควรระวังอย่าให้นำาคั้นเปรอะเปื้อนเสื้อผ้า สาร carrageenan และ histamine โดยที่สารสกัด
เพราะสีจะติดนาน [5] ขนาด 200 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม จะมีฤทธิ์ใกล้เคียง
ตำาลึงเป็นผักสวนครัวชนิดหนึ่งที่นิยมนำา กับยา ibuprofen ขนาด 100 มิลลิกรัมต่อกิโลกรัม
มารับประทาน เป็นผักที่ขึ้นง่าย หารับประทาน คือมีค่าการยับยั้งเท่ากับ 63.41% และ 65.78% ตาม