Page 185 - วารสารกรมการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 17 ฉบับที่ 3

J Thai Trad Alt Med Vol. 17 No. 3 Sep-Dec 2019 535

มอร์ฟีน กดความเจ็บปวดที่สมองซึ่ง naloxone แก้ สารสื่อประสาทกลุ่มต่าง ๆ รวมถึง opioid serotonin
ได้ [53] norepinephrine ที่มีผลระงับปวดให้หลั่งออกมา

การฝังเข็มมีผลกระตุ้นการหลั่ง corticoste- จากภายในร่างกาย จากทั้งระบบประสาทส่วนกลาง
[54]
rone ซึ่งสามารถช่วยลดความกังวลกระวนกระวาย และส่วนปลาย การฝังเข็มมีผลกระตุ้นระบบยับยั้ง
[55]
ในรายที่มีความเครียดเรื้อรังได้ การฝังเข็มยัง กระแสประสาทความรู้สึกเจ็บปวดที่ส่งลงมาจากสมอง
มีผลเพิ่มปริมาณ somatostatin, glial-derived (descending pain inhibitory system) โดยลด
[14]
neurotrophic factor ซึ่งพบว่ามีปริมาณลดลงใน การหลั่งของสารสื่อประสาทที่กระตุ้นการส่งกระแส
[56]
ผู้ป่วยที่ปวดเรื้อรัง ถึงแม้ว่ายังมีข้อถกเถียงว่าระบบ ประสาทความรู้สึกเจ็บปวด (glutamate excitatory
ประสาทซิมพาเทติกให้ผลอย่างไรในการควบคุม neurotransmitter) จากตัวรับกลุ่ม N-methyl-D-
ความเจ็บปวด แต่จากการศึกษาพบว่า การฝังเข็มมีผล aspartic acid (NMDA) และเพิ่มการหลั่งของสาร
กระตุ้นระบบประสาทซิมพาเทติก โดยการฝังเข็มก่อน สื่อประสาทที่ยับยั้งการส่งกระแสประสาทความรู้สึก

ผ่าตัดสามารถกระตุ้นการหลั่ง adrenaline (epi- เจ็บปวด (GABA inhibitory neurotransmitter)
nephrine) [15,57] ซึ่งมีผลต่อระบบยับยั้งกระแสประสาท

ความรู้สึกเจ็บปวดที่ส่งลงมาจากสมอง (descending บทวิจ�รณ์
[58]
pain inhibitory system) และกระตุ้นการหลั่งสาร จากการทบทวนวรรณกรรมต่าง ๆ จำานวน
[59]
ระงับปวดกลุ่ม opioid ในรายของอาการปวดเรื้อรัง มาก แสดงให้เห็นหลักฐานทางวิทยาศาสตร์ว่า การ
พบว่ามีความผิดปกติของการดัดแปลงการเชื่อมต่อ ฝังเข็มสามารถระงับความรู้สึกเจ็บปวดได้ ด้วยการ
ของการส่งผ่านกระแสประสาท (synaptic plasticity) เข้าไปแทรกแซงกลไกการรับความรู้สึกเจ็บปวดทั้ง

แบบกระตุ้นมากเกินไป long term potential ในส่วน ในระบบประสาทส่วนกลาง และส่วนปลาย โดยที่
[60]
ของไขสันหลังส่วน dorsal horn ซึ่งจากการศึกษา ระดับระบบประสาทส่วนปลาย การฝังเข็มมีกลไกใน
พบว่า การฝังเข็มสามารถให้ผลดัดแปลงการเชื่อมต่อ การเพิ่มระดับความต้านทานต่อความรู้สึกเจ็บปวด,

ของการส่งผ่านกระแสประสาทเป็นแบบยับยั้ง long การฝังเข็มช่วยลดการหลั่งของสารสื่ออักเสบต่าง ๆ
term depression [61-62] ซึ่งมีผลระงับปวดได้ (cyclooxygenase-2 (COX-2), prostaglandin E2
การฝังเข็มสามารถระงับปวดได้ทั้งในระบบ (PGE2), interleukin-1b (IL-1b), tumor necrosis

ประสาทส่วนกลาง และส่วนปลาย โดยที่ระดับส่วน factor-α (TNF-α), interleukin-8 (IL-8), interleu-
ปลายระบบประสาท การฝังเข็มสามารถเพิ่มระดับ kin-10 (IL-10) และผลที่สำาคัญอย่างยิ่งภายหลังการ
ความต้านทานของตัวรับความเจ็บปวด (pain thresh- ฝังเข็ม คือ มีกลไกการกระตุ้นการหลั่งสารสื่อประสาท

old), การฝังเข็มลดการหลั่งของสารสื่ออักเสบต่าง ๆ ที่ให้ผลระงับความรู้สึกเจ็บปวด ได้แก่ opioid, se-
[63]
(cyclooxygenase-2 (COX-2), prostaglandin E2 rotonin, norepinephrine ออกมาจากภายในร่างกาย

(PGE2), interleukin-1b (IL-1b), tumor necrosis ของผู้ป่วยเองทั้งจากระบบประสาทส่วนกลางและ
factor- α (TNF- α), interleukin -8 (IL-8), inter- ส่วนปลาย (ภาพที่ 2) การวัดปริมาณสารเหล่านี้ด้วย
leukin-10 (IL-10) [63-64] การฝังเข็มสามารถกระตุ้นให้ วิธีทางวิทยาศาสตร์ พบมีปริมาณเพิ่มขึ้นหลังฝังเข็ม