Page 108 - journal-14-proceeding

บทคัดยอประกวดผลงานวิชาการประจําปการแพทยแผนไทย การแพทยพื้นบาน และการแพทยทางเลือกแหงชาติ ครั้งที่ 14

PP60R2R0067 พัฒนาศักยภาพแพทยแผนไทยและเครือขายบริการในการดูแล
ผูปวยเขาเสื่อม

กัลยา พิมพพรมมา
งานการแพทยแผนไทยและการแพทยทางเลือก โรงพยาบาลหนองบัวลําภู จังหวัดหนองบัวลําภู

หลักการและเหตุผล โรคขอเขาเสื่อมเปนโรคที่เกิดขึ้นตามการเปลี่ยนแปลงของวัย อัตราการเปนโรคขอเขา
เสื่อมในประเทศไทยมีมากกวารอยละ 80-90 สถิติของผูปวยขอเขาเสื่อมของเครือขายอําเภอเมือง
หนองบัวลําภูป 2559 มีจํานวน 395 คน และในป 2560 มีจํานวน 420 คน ซึ่งมีจํานวนเพิ่มขึ้นเปนลําดับ

งานการแพทยแผนไทยฯโรงพยาบาลหนองบัวลําภูจึงเล็งเห็นความสําคัญของการดูแลผูปวยโรคขอเขาเสื่อม
โดยใชศาสตรการแพทยแผนไทยเพื่อเปนอีกทางเลือกหนึ่งสําหรับผูปวย ซึ่งอยางแรกที่ตองพัฒนา คือ องค
ความรูของบุคลากรเกี่ยวกับการดูแลผูปวย เพื่อชวยบรรเทาอาการปวด และใหผูปวยสามารถใชงานขอเขาได
ดีขึ้นดวยภูมิปญญาพื้นบานไดอยางยั่งยืน

วัตถุประสงค พัฒนาศักยภาพแพทยแผนไทยและเครือขายบริการในการดูแลผูปวยเขาเสื่อมในเขตพื้นที่การ
ดูแลผูปวย รพ.สต.เฉลิมพระเกียรติ 60 พรรษา นวมินทราชินีฯทุงโปรง ตําบลกุดจิก อําเภอเมือง จังหวัด
หนองบัวลําภู

วิธีดําเนินการ เปนการศึกษาครั้งนี้ใชวงจร PAOR 4 ขั้นตอนคือ ขั้นวางแผน (Plan) ขั้นปฏิบัติการ (Act)
ขั้นสังเกตการณ (Observe) และขั้นสะทอนผลการปฏิบัติ (Reflect) เพื่อวางแผนการสอน 2 ครั้ง โดยสรุป
ตามขั้นตอนดังนี้ประสานเจาหนาที่ในพื้นที่เครือขายเพื่ออบรมเชิงปฏิบัติการแลกเปลี่ยนเรียนรูการดูแลผูปวย
โรคขอเขาเสื่อมใหกับเจาหนาที่ผูรับผิดชอบงานแพทยแผนไทย ผูชวยแพทยแผนไทย ในเขตอําเภอเมือง

จํานวน 45 ราย โดยแบงกลุมฝกอบรมเชิงปฏิบัติการ 5 หัวขอ ไดแก ทฤษฎีและอาการโรคขอเขาเสื่อม การ
ตรวจคัดกรองโรคขอเขาเสื่อม การนวดรักษาโรคขอเขาเสื่อม การพอกเขาและใชยาสมุนไพร รวมกับการ
บริหารขอเขา เพื่อฟนฟูความรูใหบุคลากรและกระตุนใหเกิดการขับเคลื่อนการดําเนินงานการดูแลผูปวยโรค
ขอเขาเสื่อมดวยแพทยแผนไทย วัดผลโดยแบบทดสอบกอน/หลังการฝกอบรม แบบสอบถามความพึงพอใจ

และแบบติดตามผลการดูแลผูปวยโรคขอเขาเสื่อมระดับรพ.สต.

ผลการศึกษา พบวาผูเขาอบรมมีคาเฉลี่ยวัดผลทดสอบหลังการอบรมสูงกวาคาเฉลี่ยกอนการอบรมที่ระดับ
นัยสําคัญ 0.01 ผลการประเมินความพึงพอใจโดยภาพรวมสวนใหญในระดับมากคิดเปนรอยละ 89.8 จาก

แบบติดตามผลระยะ 3 เดือน พบวา มีการใหการดูแลรักษาผูปวยโรคเขาเสื่อมโดยทีมแพทยแผนไทย 35
ราย ใหการรักษาโดยการนวด การพอกเขาและใชยาสมุนไพรรวมกับการบริหารขอเขาเฉลี่ย 3 ครั้งตอราย
ผลการศึกษาคะแนนผูปวยพบวาระดับอาการปวดขอมีคาเฉลี่ยลดลง 3.26 ระดับอาการขอฝดขอตึงมีคาเฉลี่ย

ลดลง 2.34 ระดับการใชงานขอในการทํากิจวัตรประจําวันมีคาเฉลี่ยเพิ่มขึ้น 5.14

ขอสรุป ผูเขาอบรมไดรับความรูในการดูแลผูปวยโรคขอเขาเสื่อมเพิ่ม ผูปวยลดอาการปวดขอขอฝดขอตึง ใช
งานขอเขาไดดีขึ้น สามารถพัฒนาศักยภาพของเจาหนาที่ดูแลผูปวยกลุมโรคเขาเสื่อม ขยายการดูแลผูปวย

กลุมโรคเขาเสื่อมในตําบลอื่น และการดูแลผูปวยในกลุมอื่นๆ ไดตอไป

106