Page 205 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 21 ฉบับที่ 2

J Thai Trad Alt Med Vol. 21 No. 2 May-Aug 2023 421

การแยกสาร mitragynine ออกจากกันและออกจาก เวลา 45 นาที กรองและน�าสารสกัดที่ได้มาระเหยแห้ง
การรบกวนของสารอื่น ซึ่งต้องมีค่า retention time ละลายกลับและปรับปริมาตรใน volumetric flask

แยกจากกันได้ดี ด้วย methanol จนครบ 100 มิลลิลิตร กรองผ่าน
nylon filter syringe น�าสารสกัดใบกระท่อมที่ได้ไป
3. ก�รวิเคร�ะห์ปริม�ณส�ร mitragynine ใน วิเคราะห์ด้วยเครื่อง UHPLC ด้วยวิธีที่พัฒนาขึ้น สาร

ใบกระท่อมจำ�นวน 17 ตัวอย่�ง สกัดละ 3 ซ�้า แล้วน�ามาหาค่าเฉลี่ย (mean)

เตรียมสารสกัดใบกระท่อมจ�านวน 17 ตัวอย่าง การค�านวณค่าความเข้มข้นของสาร mitragynine
โดยสกัดใบกระท่อมตัวอย่างละ 0.1 กรัม ด้วยวิธี ที่วิเคราะห์ได้จากสารสกัดใบกระท่อม (ร้อยละโดยน�้า

reflux โดยใช้ ethanol ปริมาตร 40 มิลลิลิตร เป็น หนักตัวอย่างใบกระท่อม, % w/w )

C S (% w/w) = C 0 (mg/ml) 5 ปริมาตรที่เตรียม (ml) 5 ระดับเจือจาง 5 100
1,000 5 น�้าหนักตัวอย่าง (g)

เมื่อ C 0 คือ ความเข้มข้นของสารที่วิเคราะห์ที่ค�านวณได้จากกราฟมาตรฐาน
C S คือ ความเข้มข้นของสารที่วิเคราะห์เพื่อแปลงเป็นร้อยละโดยน�้าหนัก

ผลก�รศึกษ� ขณะที่เมื่อใช้ UHPLC column ชนิด ARC-8 ขนาด

2.1 x 100 มิลลิเมตร ขนาดอนุภาค 3.0 ไมโครเมตร
1. ผลก�รพัฒน�วิธีวิเคร�ะห์ปริม�ณส�ร mi- UHPLC chromatogram ที่ได้แสดง peak ของสาร
tragynine ในใบกระท่อม mitragynine ที่ retention time 6.58 นาที แต่พบ

1.1 ผลการศึกษาหาวัฏภาคคงที่ (stationary peak ของสาร mitragynine ซ้อนทับกับ peak ข้าง

phase) และวัฏภาคเคลื่อนที่ (mobile phase) เคียง (Figure 1)
1) วัฏภาคคงที่ 2) วัฏภาคเคลื่อนที่
ผลการศึกษา UHPLC chromato- ผลการศึกษา chromatographic fin-

graphic fingerprint ของสารสกัดใบกระท่อมที่ gerprint ของสารสกัดใบกระท่อมที่ความยาวคลื่น
ความยาวคลื่น 222 นาโนเมตร ใช้ 0.1% ortho-phos- 222 นาโนเมตร ใช้ UHPLC column ชนิด ARC-18
phoric acid ในน�้า และ 0.1% ortho-phosphoric เป็นวัฏภาคคงที่ พบว่าเมื่อปรับเปลี่ยนองค์ประกอบ

acid ใน acetonitrile เป็นวัฏภาคเคลื่อนที่ พบว่า ของวัฏภาคเคลื่อนที่จากน�้าและ acetonitrile โดย
เมื่อใช้ UHPLC column ชนิด ARC-18 ขนาด 4.6 เพิ่ม 0.1% ortho-phosphoric acid เข้าไป เป็น 0.1%
5 150 มิลลิเมตร ขนาดอนุภาค 2.7 ไมโครเมตร ortho-phosphoric acid ในน�้า และ 0.1% ortho-

UHPLC chromatogram ที่ได้แสดง peak ของ phosphoric acid ใน acetonitrile ค่า retention
สาร mitragynine ที่ retention time 7.19 นาที time ของสาร mitragynine เปลี่ยนจาก 8.02 นาที

และมีการแยกออกจาก peak อื่นอย่างชัดเจน ใน เป็น 7.19 นาที และมี peak shape ของสาร mitragy-