Page 195 - J Trad Med 21-1-2566

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 21 ฉบับที่ 1 มกราคม-เมษายน 2566 Vol. 21 No. 1 January-April 2023
J Thai Trad Alt Med Vol. 21 No. 1 Jan-Apr 2023 175

บทปริทัศน์

การทบทวนวรรณกรรมตำารับยาสมุนไพรรักษาโรคผิวหนัง

ของภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย

ปฐมา จันทรพล, อำาพล บุญเพียร , ฐิติมาพร แสงจันทร์, ณัฐศจี พุกสุข
*
วิทยาลัยเทคโนโลยีทางการแพทย์และสาธารณสุข กาญจนาภิเษก คณะสาธารณสุขศาสตร์และสหเวชศาสตร์ สถาบันพระบรมราชชนก
กระทรวงสาธารณสุข จังหวัดนนทบุรี 11150
ผู้รับผิดชอบบทความ: aumpol@kmpht.ac.th
*

บทคัดย่อ

การศึกษานี้เป็นการวิจัยเอกสาร มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาข้อมูลการใช้สมุนไพร และโครงสร้างตำารับยาสมุนไพร
ที่ใช้รักษาโรคผิวหนังของภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย โดยการสืบค้นงานวิจัยที่เกี่ยวข้องที่มีการตีพิมพ์เผยแพร่ไว้
ในฐานข้อมูลอิเล็กทรอนิกส์ ระหว่างปี พ.ศ. 2554 ถึงปี พ.ศ. 2564 ผลการศึกษา สามารถรวบรวมตำารับยาได้ 133
ตำารับ รวบรวมสมุนไพรได้ 262 ชนิด โดยวิธีการใช้ที่พบมากที่สุด คือ การทา (72 ตำารับ) สมุนไพรส่วนใหญ่อยู่ในวงศ์
Leguminosae (14 ชนิด) พืชสมุนไพรที่มีความถี่ของการรักษาโรคผิวหนังที่พบมากที่สุด คือ ข้าวเย็นเหนือ (4.20)
ส่วนของสมุนไพรส่วนใหญ่ใช้รากในการนำามาปรุงยา (79 ชนิด) รสของยาสมุนไพรส่วนใหญ่มีรสฝาด (34 ชนิด)
ภาพรวมของโครงสร้างตำารับยารักษาโรคผิวหนัง จะนิยมใช้สมุนไพรรสฝาดมากที่สุด รองลงมาเป็นสมุนไพรรสเมา
เบื่อ ผลจากการศึกษาครั้งนี้ สามารถนำาข้อมูลไปใช้สำาหรับการศึกษาสมุนไพรรักษาโรคผิวหนัง ต่อยอดเพื่อพัฒนา
ผลิตภัณฑ์ในเชิงพานิชย์ เพิ่มมูลค่าสมุนไพรไทย และสามารถนำาไปเป็นแนวทางในการตั้งตำารับยาสมุนไพรรักษาโรค
ผิวหนังสำาหรับแพทย์แผนไทยได้

คำ�สำ�คัญ: ตำารับยาสมุนไพร, โรคผิวหนัง, ภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย

Received date 01/10/22; Revised date 13/01/22; Accepted date 30/01/23

175