Page 191 - J Trad Med 21-1-2566

J Thai Trad Alt Med Vol. 21 No. 1 Jan-Apr 2023 171

ผ่านกระบวนการยับยั้งการอักเสบ และเสริมสร้าง ogy and community health. 2022;76(2):128-32.
3. Xiong J, Lipsitz O, Nasri F, Lui L, Gill H, Phan L, Chen-Li
[59]
ภูมิคุ้มกันแก่ผู้ป่วย (ภาพที่ 1) D, Iacobucci M, Ho R, Majeed A, McIntyre RS. Impact
of COVID-19 pandemic on mental health in the general
บทสรุป population: A systematic review. Journal of affective
disorders. 2020;277:55-64.
กลุ่มอาการลองโควิดเป็นกลุ่มอาการที่ส่งผล 4. Rodriguez-Guerra M, Jadhav P, Vittorio TJ. Current
กระทบระยะยาวต่อผู้ป่วยโควิด-19 แม้ว่าผู้ป่วยจะ treatment in COVID-19 disease: A rapid review. Drugs
in context. 2021;10:2020-10-3. DOI: 10.7573/dic.2020-10-3
ตรวจไม่พบเชื้อโควิด-19 อาการดังกล่าวส่งผลกระ 5. Nalbandian A, Sehgal K, Gupta A, Madhavan MV,
ทบต่อสุขภาพในมิติของร่างกาย และจิตใจ การนวด McGroder C, Stevens JS, Cook JR, Nordvig AS, Shalev
เป็นรูปแบบการรักษาที่เป็นเอกลักษณ์เฉพาะและเป็น D, Sehrawat TS, Ahluwalia N, Bikdeli B, Dietz D, Der-
Nigoghossian C, Liyanage-Don N, Rosner GF, Bernstein
ที่นิยมในกลุ่มประชาชน จากการศึกษาที่ผ่านมาพบ EJ, Mohan S, Beckley AA, Seres DS, Choueiri TK, Uriel
ว่าการนวดส่งผลต่อการยับยั้งกระบวนการอักเสบ N, Ausiello JC, Accili D, Freedberg DE, Baldwin M,
Schwartz A, Brodie D, Garcia CK, Elkind MSV, Con-
และช่วยกระตุ้นภูมิคุ้มกันของร่างกาย ซึ่งกลไกดัง nors JM, Bilezikian JP, Landry DW, Wan EY. Post-acute

กล่าวมีความสอดคล้องกับการลดความรุนแรงของ COVID-19 syndrome. Nat Med. 2021;27(4):601-15.
6. Crook H, Raza S, Nowell J, Young M, Edison P. Long
อาการกลุ่มลองโควิด การนวดจึงมีความเป็นไปได้ที่ covid-mechanisms, risk factors, and management. BMJ

จะน�ามาพัฒนาเป็นแนวทางการรักษาที่มีศักยภาพใน (Clinical research ed). 2021;374:n1648.
7. Gordon JS. Holistic medicine: advances and shortcom-
การลดกลุ่มอาการลองโควิดในผู้ป่วย จึงควรมีการ ings. West J Med. 1982;136(6):546-51.
ศึกษาประสิทธิผลและความปลอดภัยของการนวดต่อ 8. Mushi V. The holistic way of tackling the COVID-19
pandemic: the one health approach. Trop Med Health.
ผู้ป่วยอาการกลุ่มลองโควิดในอนาคต อย่างไรก็ตาม
2020;48:69.
ในสถานการณ์การแพร่ระบาดของโควิด-19 แนวทาง 9. Roth A, Chan PS, Jonas W. Addressing the Long COVID

การรักษาด้วยการนวดควรอยู่บนพื้นฐานของความ crisis: integrative health and Long COVID. Glob Adv
Health Med. 2021;10:21649561211056597.
ปลอดภัยและลดความเสี่ยงในการแพร่กระจายของ 10. Badakhsh M, Dastras M, Sarchahi Z, Doostkami M, Mir
โควิด-19 ผ่านการใช้อุปกรณ์ป้องกันและมาตรการที่ A, Bouya S. Complementary and alternative medicine
therapies and COVID-19: A systematic review. Reviews
คุ้มครองทั้งผู้รักษาและผู้รับการรักษา on environmental health. 2021;36(3):443-50.
11. Heidari Z, Shahrbanian S, Chiu C. Massage therapy as
a complementary and alternative approach for people
References
with multiple sclerosis: A systematic review. Disabil
1. Li J, Huang DQ, Zou B, Yang H, Hui WZ, Rui F, Yee Rehabil. 2022;44(20):5758-69.
NTS, Liu C, Nerurkar SN, Kai JCY, Teng MLP, Li X, 12. Tague C, Seppelfrick D, MacKenzie A. Massage therapy
Zeng H, Borghi JA, Henry L, Cheung R, Nguyen MH. in the time of COVID-19. The J Altern Complement Med.
Epidemiology of COVID-19: A systematic review and 2021;27(6):467-72.
meta-analysis of clinical characteristics, risk factors, 13. Lechner-Scott J, Levy M, Hawkes C, Yeh A, Giovannoni
and outcomes. J Med Virol. 2021;93(3):1449-58. G. Long COVID or post COVID-19 syndrome. Mult Scler
2. Long E, Patterson S, Maxwell K, Blake C, Bosó Pérez R, Relat Disord. 2021;55:103268.
Lewis R, McCann M, Riddell J, Skivington K, Wilson- 14. Michelen M, Manoharan L, Elkheir N, Cheng V, Dagens
Lowe R, Mitchell KR. COVID-19 pandemic and its impact A, Hastie C, O’Hara M, Suett J, Dahmash D, Bugaeva P,
on social relationships and health. Journal of epidemiol- Rigby I, Munblit D, Harriss E, Burls A, Foote C, Scott J,