Page 85 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565

J Thai Trad Alt Med Vol. 20 No. 3 Sep-Dec 2022 499

สนองตอสิ่งแปลกปลอมบางชนิดก็ได ขึ้นกับปจจัย ไนตริกออกไซดมีความสามารถทําปฏิกิริยากับ
หลาย ๆ ดาน ลักษณะสําคัญของการอักเสบเรื้อรัง โมเลกุลอื่นสูงมาก มีบทบาทสําคัญในการสงสัญญาณ

คือ มีการสรางเนื้อเยื่อพังผืดขึ้น (fibrosis) มีการสราง ที่เกี่ยวของกับขั้นตอนทางสรีรวิทยา เชน กลไกการ
หลอดเลือดขึ้นจํานวนมาก และพบเซลลอักเสบชนิด ป้องกันของรางกาย การคลายตัวของกลามเนื้อเรียบ
macrophages และ lymphocytes ลักษณะทาง หรือการควบคุมภูมิคุมกัน ไนตริกออกไซดละลายได

คลินิิกของการอักเสบ โดยเฉพาะการอักเสบเฉียบพลัน ในของเหลวและไขมันและสามารถแพรผานนํ้า จะได
จะประกอบอาการหลัก 4 อาการ คือ ปวด บวม แดง เปนอนุมูลไนเตรทและไนไตรท เซลลที่ทําหนาที่ใน
[1]
และรอน ปฏิกิริยาการอักเสบที่เกิดขึ้นในเซลล ระบบภูมิคุมกันก็สามารถสรางอนุมูลไนตริกออกไซด
แมคโครฟาจซึ่งเปนเซลลเม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่งจะ ระหวางขั้นตอนการอักเสบ และอนุมูลไนตริก-
หลั่งสารสื่อ (chemical mediators) ในการอักเสบ ออกไซดจะทําปฏิกิริยากับอนุมูลซุปเปอรออกไซดได
ชนิดตาง ๆ เชน ไนตริกออกไซด พรอสตาแกลนดิน E2 อนุมูลเปอรออกซิลไนไตรท ที่มีความสามารถในการ

[2-3]
และไซโตไคน เปนตน การหลั่งสารสื่อการอักเสบ ทําปฏิกิริยาสูงมาก สามารถทําใหเกิดการแตกหักของ
ตาง ๆ ในปริมาณมากเกินไปจะทําใหมีการทําลาย ดีเอ็นเอ (DNA fragmentation) และเกิดภาวะเครียด

[7]
เนื้อเยื่อ หรือหลั่งเปนระยะเวลาตอเนื่องเกี่ยวของกับ ออกซิเดชัน โดยพบวาระดับของไนตริกออกไซดที่
การเกิดพยาธิวิทยาของโรคตาง ๆ เชน โรคกระเพาะ สูงขึ้นในเซลลกระดูกออนมีผลตอการเกิดการเสื่อม
และลําไสอักเสบ โรคขออักเสบรูมาตอยด โรคอัลไซเมอร สลายของกระดูกออนที่ผิวขอในโรคขอเขาเสื่อม
[8-9]
โรคพารกินสัน ภาวะช็อกจากการติดเชื้อ โรคเบาหวาน โรคขอเขาเสื่อม (osteoarthritis) เปนสาเหตุ
และโรคอักเสบตาง ๆ [2,4-5] การยับยั้งการหลั่งสาร อันดับแรกของอาการปวดขอในคนอายุมากกวา 40

สื่อการอักเสบ เชน ไนตริกออกไซด และพรอสตา- ปีขึ้นไป หรือหลังวัยหมดประจําเดือน พบในผูหญิง
แกลนดิน E2 ที่มากเกินไปนี้ เปนทางหนึ่งที่จะชวย มากกวาผูชายประมาณ 3 เทา เปนโรคเรื้อรังที่ไมคอย
ป้องกันและรักษาโรคตาง ๆ ที่เกี่ยวของกับการอักเสบ มีโรคแทรกซอนที่อันตรายรายแรง สาเหตุเกิดจากขอ

ได ปจจุบันมีความพยายามในการคนหาโมเลกุล เสื่อมตามวัย หรือขอรับนํ้าหนักมากเกินไป หรือมีการ
สารจากธรรมชาติที่สามารถลดการผลิตสารสื่อการ บาดเจ็บทําใหกระดูกออนตรงผิวขอตอสึกกรอนและมี
อักเสบเหลานี้เพื่อนําไปสูการผลิตยาตานการอักเสบ กระดูกงอก (หินปูนเกาะ) ขรุขระ เวลาเคลื่อนไหวขอ

ที่มีประสิทธิผลสูง และมีผลขางเคียงตํ่า ซึ่งพืชเปน จึงทําใหเกิดอาการปวดขัดในขอ อาจมีสาเหตุมาจาก
แหลงสําคัญของสารประกอบฟีนอลที่แสดงฤทธิ์ตาน กรรมพันธุ อายุมาก ความอวน อาชีพที่ตองใชขอมาก
[6]
อักเสบ เปนตน การรักษาใหแอสไพรินหรืออินโดเมทาซิน [10]
อนุมูลไนตริกออกไซด เปนโมเลกุลขนาดเล็ก โรคปวดขอรูมาตอยด (rheumatoid arthritis) เปน
ซึ่งมีอิเล็กตรอนไมอยูเปนคู สรางขึ้นในเนื้อเยื่อ โดย โรคเรื้อรังประเภทหนึ่งพบไดประมาณรอยละ 1-3 ของ

อาศัยเอนไซมไนตริกออกไซดซินเตส เกี่ยวของกับ คนทั่วไป พบในผูหญิงมากกวาผูชายประมาณ 4-5 เทา
กระบวนการเมทาบอไลซของอารจินีน ไปเปนซิทูลลิน และพบมากในชวงอายุ 20-50 ปี แตพบไดในคนทุก
และมีการสรางอนุมูลไนตริกออกไซดขึ้น อนุมูล เพศทุกวัย สาเหตุของโรคนี้พบวามีการอักเสบเรื้อรัง