Page 83 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565 Vol. 20 No. 3 September-December 2022

นิพนธ์ต้นฉบับ

ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและฤทธิ์ยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์

ของตำารับยาบำารุงไขข้อ

รัตติยา ตั้งบูชาเกียรติ
วิทยาลัยการแพทย์แผนตะวันออก มหาวิทยาลัยรังสิต ตำาบลหลักหก อำาเภอเมือง จังหวัดปทุมธานี 12000
ผู้รับผิดชอบบทความ: rattiya.t@rsu.ac.th

บทคัดย่อ

โรคข้อเข่าเสื่อมและโรคปวดข้อรูมาตอยด์ เป็นสาเหตุของอาการปวดข้อในคนอายุมากกว่า 40 ปี และเป็นโรค
เรื้อรังที่ส่งผลกระทบต่อคุณภาพชีวิต การศึกษานี้สนใจน�าต�ารับยาบ�ารุงไขข้อในคัมภีร์โรคนิทานและคัมภีร์ธาตุวิภังค์
จากต�าราแพทย์ศาสตร์สงเคราะห์ มาศึกษาหาปริมาณสารประกอบฟีนอลิกรวม ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระ ฤทธิ์ต้านการ
อักเสบ และทดสอบความเป็นพิษต่อเซลล์กระดูกอ่อนหนู ATDC-5 โดยน�าต�ารับยามาสกัดด้วยตัวท�าละลายต่าง ๆ
ได้แก่ น�้า เอทานอล เอทิลอะซิเตท และเฮกเซน ปริมาณสารประกอบฟีนอลิกรวมพบว่า สารสกัดเอทิลอะซิเตท มี
ปริมาณสูงสุด และสารสกัดน�้ามีปริมาณต�่าสุด (GAE = 4.1218 และ 2.3001 mg GAE/g ตามล�าดับ) ผลการทดสอบ
ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระโดย ABTS radical scavenging assay พบว่าสารสกัดเอทานอลมีฤทธิ์สูงสุด และสารสกัดน�้ามี
ฤทธิ์ต�่าสุด (EEAC = 1.8241 และ 0.0378 mg EEAC/g ตามล�าดับ) ซึ่งผลสอดคล้องกับ DPPH radical scavenging
assay โดยเปรียบเทียบกับสารมาตรฐานวิตามินอี คือสารสกัดเอทานอลมีฤทธิ์สูงสุด และสารสกัดน�้ามีฤทธิ์ต�่าสุด (IC 50 =
0.0749 และ 1.4145 mg/ml ตามล�าดับ) ผลการทดสอบฤทธิ์ยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์ พบว่าสารสกัดเอทิลอะซิเตท
มีฤทธิ์ยับยั้งได้ดีที่สุด (IC 50 = 44.4961 mg/ml) สารสกัดเฮกเซนทุกความเข้มข้นไม่มีฤทธิ์ยับยั้ง การทดสอบความเป็น
พิษต่อเซลล์ ATDC-5 พบว่าสารสกัดน�้า เอทานอล เอทิลอะซิเตท ที่ความเข้มข้นสูงสุด 50 mg/ml ไม่เกิดความเป็นพิษ
ต่อเซลล์ ผลการศึกษานี้สรุปได้ว่า เอทิลอะซิเตท และเอทานอล เป็นตัวท�าละลายที่เหมาะสมส�าหรับสกัดสารที่มีฤทธิ์
ต้านอนุมูลอิสระ และมีฤทธิ์ยับยั้งการสร้างไนตริกออกไซด์ได้ เป็นหลักฐานทางวิทยาศาสตร์สนับสนุนสรรพคุณของ
ต�ารับยาบ�ารุงไขข้อในการช่วยบรรเทาอาการข้อเข่าเสื่อมและโรคปวดข้อรูมาตอยด์

ค�ำส�ำคัญ: ต้านอนุมูลอิสระ, ต้านการอักเสบ, ยาบ�ารุงไขข้อ, ยับยั้งไนตริกออกไซด์, ATDC-5cells

Received date 18/04/22; Revised date 10/09/22; Accepted date 30/11/22

497