Page 166 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565

580 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2565

มหำหิงคุ 25 มก./กก. ให้ผลเทียบเท่ำกับ sodium จระเข้ พบว่ำ ว่ำนหำงจระเข้ที่ควำมเข้มข้น 200 มก./
[40]
diclofenac นอกจำกนี้ ยังมีกำรศึกษำฤทธิ์ระงับ กก. สำมำรถยับยั้ง COX-2 ได้ โดยประเมินหลังกำร
อำกำรปวด ด้วยวิธี hot plate เช่นกัน พบว่ำ มหำหิงคุ ทดลอง 24 ชั่วโมง
[43]
ที่ควำมเข้มข้น 10 มก./กก. มีประสิทธิผลสูงสุด ที่เวลำ หอมแดง ชื่อวิทยำศำสตร Allium ascaloni-
15 นำที เมื่อทดสอบฤทธิ์ต้ำนกำรอักเสบในหนูทดลอง cum L. มีฤทธิ์ต้ำนกำรอักเสบ จำกกำรศึกษำฤทธิ์

โดยประเมินกำรบวมน�้ำที่อุ้งเท้ำของหนูทดลอง พบ ของกำรสกัดหัวหอมแดงด้วยเอทำนอลในหลอด
ว่ำ มหำหิงคุที่ควำมเข้มข้น 2.5 มก./กก. สำมำรถต้ำน ทดลอง โดยวิธี 3-[4,5-dimethylthiazol-2-yl]-2,5-
กำรอักเสบได้ และยังพบสำรส�ำคัญ monoterpenes dyphenyl tetra-zolium bromide (MTT) ศึกษำ

สำมำรถยับยั้งกำรท�ำงำนของ lipoxygenase ได้ [41] ผลของสำรสกัดต่อกำรแสดงออกของยีนที่เป็นสื่อ
ยำด�ำ (aloes) ชื่อวิทยำศำสตร Aloe vera (L.) กลำงกำรอักเสบ inducible nitric oxide synthase
Burm.f. เป็นพฤกษวัตถุที่ได้จำกว่ำนหำงจระเข้ มีกำร (iNOS), cyclooxygenase (COX)-2, COX-1, tu-

ทดสอบควำมเป็นพิษ ด้วยวิธี Brine shrimp letha- mor necrosis factor (TNF)-a, interleukin (IL)-1β
lity assay และ เปรียบเทียบควำมเป็นพิษ (LC 50) ของ และ IL-6 ในเซลลเพำะเลี้ยงมำโครฟำจ (RAW 264.7)

ยำด�ำและยำด�ำสะตุในไรทะเล โดย 3 วิธีที่แตกต่ำง ที่ได้รับกำรกระตุ้นด้วยสำร Lipopolysaccharide
กัน ได้แก่ กำรสะตุด้วยน�้ำเปล่ำ กำรสะตุด้วยกำรห่อ (LPS) โดยวัดปริมำณยีนที่แสดงออกด้วยวิธี reverse
ใบข่ำ และกำรสะตุด้วยน�้ำมะกรูด พบว่ำ ยำด�ำที่สะตุ transcription polymerase chain reaction (RT-

ด้วยใบข่ำ มีค่ำ LC มำกที่สุด แสดงถึงควำมเป็นพิษ PCR) ยังพบว่ำสำรสกัดหอมแดงที่ควำมเข้มข้น 62.5,
50
น้อยที่สุด ส่วนยำด�ำที่ไม่ผ่ำนกำรสะตุ มีค่ำ LC 50 น้อย 125 และ 250 มก./กก. มีฤทธิ์ยับยั้งกำรแสดงออก

ที่สุด แสดงถึงควำมเป็นพิษมำกที่สุด ยำด�ำที่สะตุแล้ว ของยีน iNOS, TNF-a, IL-1β และ IL-6 เพิ่มขึ้น
จึงมีกำรลดควำมเป็นพิษของตัวยำได้ดี (p = 0.023) ตำมควำมเข้มข้น ไม่มีควำมเป็นพิษต่อเซลล ไม่มี
[42]
และมีกำรศึกษำฤทธิ์ต้ำนกำรอักเสบของว่ำนหำง ผลต่อกำรแสดงออกของยีน COX-2 แต่สำมำรถ

ตารางที่ 1 การออกฤทธิ์ของสมุนไพรในต�ารับยาทาพระเส้น

ชื่อสามัญ ชื่อวิทยาศาสตร์ ส่วนที่ใช้ รส สรรพคุณตามต�าราไทย ฤทธิ์ทางเภสัชวิทยา

มะค�าไก่ Drypetes roxburghii ใบ ขมเบื่อเล็กน้อย [10] พอกแก้พิษฝี ถ่ายเส้น antinociceptive ,
[18]
[10]
[18]
(Wall.) Hurus. ถ่ายกระษัย anti-inflammatory ,
[19]
joint pain ,
rheumatism [19-20]
[21]
ขี้เหล็ก Senna siamea (Lam.) ใบ ขม แก้ระดูขาว แก้นิ่ว ขับ anti-inflammatory ,
[9]
H.S.Irwin & Barneby ปัสสาวะ แก้กระษัย ถ่ายพิษ analgesic
[21]
ไข้ พิษเสมหะ ถ่ายพรรดึก [9]