Page 70 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565
Vol. 20 No. 2 May-August 2022
268 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 20 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2565

นิพนธ์ต้นฉบับ

ผลของการใช้โปรแกรมกระตุ้นการเพิ่มน�้านมวิถีไทยต่อปริมาณและระยะเวลาการไหล

ของน�้านมในมารดาหลังคลอด

อนรรฆอร จิตต์เจริญธรรม , เพ็ญศิริ จันทร์แอ, ธีระ ผิวเงิน , ขนิษฐา ทุมา, จรินยา ขุนทะวาด,
*
ภานิชา พงษ์นราทร, จุฑาทิพย์ ศิริศิลป์
สาขาวิชาการแพทย์แผนไทย มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีราชมงคลอีสาน วิทยาเขตสกลนคร จังหวัดสกลนคร 47160
* ผู้รับผิดชอบบทความ: Anunkaorn@gmail.com

บทคัดย่อ

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยกึ่งทดลอง มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบผลของใช้โปรแกรมกระตุ้นการเพิ่มน�้านมวิถี
ไทยต่อปริมาณและระยะเวลาการไหลของน�้านมในมารดาหลังคลอด กลุ่มตัวอย่างที่ใช้ศึกษาเป็นมารดาหลังคลอด
แล้ว 4 ชั่วโมง สัญญาณชีพปกติ ตั้งครรภ์แรก อายุ 21-35 ปี คลอดด้วยวิธีปกติในโรงพยาบาลพื้นที่ท�าวิจัยของจังหวัด
สกลนคร เลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเฉพาะเจาะจงคุณสมบัติตามเกณฑ์ที่ก�าหนด จ�านวน 130 คน แบ่งแบบสุ่มออกเป็น
5 กลุ่ม ได้แก่ 1) กลุ่มควบคุม 2) กลุ่มทดลองที่ดื่มน�้าขิง 3) กลุ่มทดลองที่ได้รับการนวดเต้านม 4) กลุ่มทดลองที่ได้
รับการประคบเต้านม และ 5) กลุ่มทดลองที่ได้รับการทรีตเม้นท์ทั้งหมด โดยกลุ่มทดลองจะได้รับการทรีตเม้นท์ 1
ครั้ง ใช้เวลากลุ่มละ 15 นาที แล้วตวงวัดปริมาณน�้านมภายหลังการทดลองทุก 1 ชั่วโมง จนครบเวลา 4 ชั่วโมง เครื่อง
มือที่ใช้ในการเก็บรวบรวมข้อมูล คือ แบบสอบถามข้อมูลและแบบบันทึกปริมาณน�้านม วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติ
ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน paired t-test และ one-way ANOVA
ผลการวิจัยพบว่า เมื่อเปรียบเทียบความแตกต่างปริมาณการไหลของน�้านมมารดาหลังคลอดกลุ่มทดลอง
ที่ได้รับทรีตเม้นท์ ในกลุ่มที่ 2 ถึง กลุ่มที่ 5 ตั้งแต่ระยะเวลาก่อนการให้โปรแกรมจนสิ้นสุดการทดลองในเวลา
4 ชั่วโมง มีค่าเฉลี่ยปริมาณการไหลของน�้านม 0.63 ± 0.18, 2.01 ± 0.26, 2.94 ± 0.22, 4.54 ± 0.97 มิลลิลิตร ตามล�าดับ
แตกต่างกันอย่างมีนัยส�าคัญทางสถิติเมื่อเทียบกับกลุ่มควบคุม (p < 0.05) ซึ่งมีค่าเฉลี่ยปริมาณการไหลของน�้านม
0.16 ± 0.09 มิลลิลิตร จึงสรุปได้ว่า การใช้โปรแกรมกระตุ้นการเพิ่มน�้านมวิถีไทยหลังคลอดบุตรแล้ว 4 ชั่วโมงทันที มี
ผลในการช่วยเพิ่มปริมาณการไหลน�้านมเร็วขึ้นตั้งแต่ชั่วโมงแรกของการให้โปรแกรม มีค่าเฉลี่ยในการเพิ่มขึ้นชั่วโมง
ละ 2.15 มิลลิลิตร โดยประโยชน์ที่ได้จากการวิจัยนี้จะเป็นทางเลือกในการน�าข้อมูลมาใช้ส่งเสริมการเลี้ยงลูกด้วยนม
แม่ในสถานบริการด้านสุขภาพต่อไป

ค�ำส�ำคัญ: โปรแกรมกระตุ้นน�้านมวิถีไทย, การนวดเต้านม, การประคบเต้านม, การดื่มน�้าขิง

Received date 12/10/21; Revised date 24/03/22; Accepted date 02/08/22

268