Page 200 - วารสารการแพทย์แผนไทย ปีที่ 19 ฉบับที่ 3

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 19 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2564
ปีที่ 19 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2564
746 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Vol. 19 No. 3 September-December 2021

ปกิณกะ

ทองพันชั่ง-ใบ (THONG PHAN CHANG-BAI)

คณะอนุกรรมการจัดทำาตำาราอ้างอิงยาสมุนไพรไทย*
ในคณะกรรมการคุ้มครองและส่งเสริมภูมิปัญญาการแพทย์แผนไทย

บทความนี้นำาเสนอยาสมุนไพรแต่ละชนิด ที่คณะอนุกรรมการฯ จัดทำาขึ้นและรวบรวมจัดพิมพ์
เป็นรูปเล่ม “ตำาราอ้างอิงยาสมุนไพรไทย” เพื่อเป็นเวทีประชาพิจารณ์

Folium Rhinacanthi Nasutae

Snake Jasmine Leaf

ใบทองพันชั่งเป็นใบแห้งของพืชที่มีชื่อ
วิทยาศาสตร์ว่า Rhinacanthus nasutus (L.) Kurz
ในวงศ์ Acanthaceae [1-2]

ชื่อพ้อง Justicia nasuta L., Rhinacanthus
communis Nees [3-4]
ชื่ออื่น ใบทองคันชั่ง, ใบหญ้ามันไก่, dainty

spurs leaf [1-2,5] บนสีเขียวเข้ม ด้านล่างสีจางกว่า เส้นแขนงใบข้างละ
ลักษณะพืช ไม้ล้มลุกหลายปีถึงไม้พุ่มเล็ก 5-7 เส้น ก้านใบยาว 0.5-1 เซนติเมตร ช่อดอก แบบ
สูงได้ถึง 1.5 เมตร ล�าต้นมักเป็นเหลี่ยม ยอดและกิ่ง ช่อกระจะแยกแขนง ออกที่ยอดและตามง่ามใบ

อ่อนมีขน ใบ เป็นใบเดี่ยว เรียงตรงข้าม รูปใบหอก ใกล้ปลายกิ่ง ช่อที่ยอดยาวได้ถึง 50 เซนติเมตร ใบ
รูปรีแกมรูปขอบขนานถึงรูปรีแกมรูปไข่ กว้าง 1.5-5 ประดับรูปใบหอก กว้างประมาณ 0.5 มิลลิเมตร ยาว

เซนติเมตร ยาว 3-12 เซนติเมตร ปลายแหลม โคน ประมาณ 2 มิลลิเมตร ใบประดับย่อยเล็กมาก ก้าน
สอบถึงรูปลิ่ม ขอบเรียบหรือเป็นคลื่น แผ่นใบด้าน ดอกสั้นมาก กลีบเลี้ยงยาว 5-6 มิลลิเมตร โคนเชื่อม

*ประธานอนุกรรมการ นพ. วิชัย โชควิวัฒน, รองประธานอนุกรรมการ รศ.ดร. ชยันต์ พิเชียรสุนทร, อนุกรรรมการ ศ.ดร. พเยาว์
เหมือนวงษ์ญาติ, รศ. กัลยา ภราไดย, รศ.ดร. วันดี กฤษณพันธ์, รศ.ดร. รพีพล ภโววาท, นายวินิต อัศวกิจวิรี, นพ. ปราโมทย์
เสถียรรัตน์, ดร. ก่องกานดา ชยามฤต, นางจารีย์ บันสิทธิ์, น.ส.นันทนา สิทธิชัย, นางนัยนา วราอัศวปติ, นางเย็นจิตร เตชะดำารงสิน,
นางอภิญญา เวชพงศา, นายวุฒิ วุฒิธรรมเวช, ผศ. ร.ต.อ.หญิง สุชาดา สุขหร่อง, นายยอดวิทย์ กาจญจนการุณ, นางพรทิพย์
เติมวิเศษ, อนุกรรมการและเลขานุการ ดร. อัญชลี จูฑะพุทธิ, อนุกรรมการและผู้ช่วยเลขานุการ น.ส. สารินี เลนะพันธ์, นางบุษราภรณ์
จันทา, น.ส.จิราภรณ์ บุญมาก, ว่าที่ ร.ต. ทวิช ศิริมุสิกะ

746