Page 228 - วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก Journal of Thai Traditional & Alternative Medicine
ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564
Vol. 19 No. 2 May-August 2021
458 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

นิพนธ์ต้นฉบับ

ฤทธิ์ต้านอนุมูลอิสระและยับยั้งเอนไซม์ HMG-CoA Reductase ของสารสกัด

จากใบส้มป่อยและฤทธิ์ลดไขมันในเลือดในหนูแรทที่มีไขมันในเลือดสูง

สดุดี รัตนจรัสโรจน์ , สมจิตร์ เนียมสกุล, สมเกียรติ ปัญญามัง, ฐิติพร ทับทิมทอง, ณัฐพร พลแสน,
*
ยุวดี เมตตาเมธา, นงนุช มณีฉาย, ศักดิ์วิชัย อ่อนทอง
สถาบันวิจัยสมุนไพร กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ตำาบลตลาดขวัญ อำาเภอเมือง จังหวัดนนทบุรี 11000
ผู้รับผิดชอบบทความ: sadudee.r@dmsc.mail.go.th
*

บทคัดย่อ

ไขมันในเลือดสูงเป็นปัจจัยสำ�คัญของก�รเกิดหลอดเลือดแดงแข็ง ซึ่งเป็นส�เหตุสำ�คัญของก�รเป็นโรคหัวใจ
ข�ดเลือดและโรคหลอดเลือดของสมอง ใบส้มป่อยมีคุณสมบัติต้�นออกซิเดชันจึงอ�จช่วยลดคว�มเสี่ยงของก�รเกิด
ภ�วะหลอดเลือดแดงแข็งได้ อย่�งไรก็ต�ม ยังข�ดข้อมูลท�งวิทย�ศ�สตร์ที่สนับสนุนคำ�กล่�วอ้�งดังกล่�ว ง�นวิจัย
นี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษ�ฤทธิ์ต้�นอนุมูลอิสระและฤทธิ์ยับยั้งก�รสร้�งคอเลสเตอรอลของส�รสกัดใบส้มป่อยใน
หลอดทดลอง และฤทธิ์ลดไขมันในหนูแรทที่เหนี่ยวนำ�ให้มีภ�วะไขมันในเลือดสูงโดยให้อ�ห�รที่มีคอเลสเตอรอล
้
สูง พบว่�ส�รสกัดด้วยนำ�ของใบส้มป่อยส�ม�รถต้�นอนุมูลอิสระด้วยก�รดักจับอนุมูลซุปเปอร์ออกไซด์ (IC เท่�กับ
50

44.90 ± 4.17 ไมโครกรัม/มิลลิลิตร) และมีฤทธิ์ยับยั้งเอนไซม์ 3-hydroxy-3-methylglutaryl CoA reductase (HMG-CoA
reductase) (IC เท่�กับ 71.38 ± 5.80 ไมโครกรัม/มิลลิลิตร) ส่วนก�รศึกษ�ในหนูแรท พบว่�เมื่อให้ส�รสกัดส้มป่อย
50
ขน�ด 200-800 มิลลิกรัม/กิโลกรัม/วัน หรืออะทอร์ว�สแตตินขน�ด 20 มิลลิกรัม/กิโลกรัม/วัน พร้อมกับอ�ห�รไขมัน
สูงทุกวัน เป็นเวล� 12 สัปด�ห์ ส�ม�รถลดก�รเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลและ LDL ได้ เมื่อเทียบกับหนูกลุ่มควบคุมที่
ได้รับอ�ห�รไขมันสูง แต่ไม่มีผลต่อระดับไตรกลีเซอร์ไรด์และ HDL นอกจ�กนี้ ค่�ท�งชีวเคมีที่เกี่ยวข้องกับก�รทำ�ง�น
ของตับและไต ก�รเจริญเติบโต และก�รกินอ�ห�รของหนูกลุ่มที่ได้รับส�รสกัดส้มป่อยและย�ม�ตรฐ�นไม่แตกต่�ง
้
จ�กหนูกลุ่มควบคุมที่ได้รับอ�ห�รไขมันสูง แสดงให้เห็นว่�ส�รสกัดด้วยนำ�ของใบส้มป่อยมีศักยภ�พในก�รลดระดับ
ไขมันในเลือดเมื่อให้พร้อมกับอ�ห�รที่มีคอเลสเตอรอลสูง โดยกลไกก�รออกฤทธิ์ส่วนหนึ่งน่�จะเกี่ยวข้องกับก�ร
ยับยั้งเอนไซม์ HMG-CoA reductase และฤทธิ์ต้�นออกซิเดชันอ�จช่วยลดอุบัติก�รณ์ของหลอดเลือดแดงแข็ง ควรมี
ก�รศึกษ�ฤทธิ์และกลไกก�รลดไขมันของส�รสกัดส้มป่อยแยกส่วนต่อไปในห้องปฏิบัติก�รและในหนูแรทที่มีภ�วะ
ไขมันในเลือดสูง เพื่อห�ส�รออกฤทธิ์ก่อนนำ�ไปพัฒน�เป็นย�จ�กสมุนไพรที่ควบคุมปริม�ณส�รสำ�คัญเพื่อลดไขมัน
ในเลือดต่อไป
คำ�สำ�คัญ: ส้มป่อย, ฤทธิ์ลดไขมันในเลือด, ฤทธิ์ต้�นอนุมูลอิสระ, หนูแรทไขมันในเลือดสูง

Received date 12/01/21; Revised date 12/03/21; Accepted date 01/07/21

458