Page 196 - วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

426 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

อ่อน ใบประดับรูปหอก ยาว 4-5 เซนติเมตร กลีบเลี้ยง เป็นต้น [3-8]
สีขาวหรือสีขาวอมสีชมพูอ่อน โคนติดกันเป็นหลอด พิโนสโตรบิน (pinostrobin) เป็นองค์ประกอบ

ยาว 1.5-2 เซนติเมตร ปลายแยกเป็น 3 แฉก โคนกลีบ ทางเคมีชนิดหลักที่พบในกระชายซึ่งเป็นสมุนไพรพื้น
ดอกติดกันเป็นหลอด ยาว 4.5-5.5 เซนติเมตร ปลาย บ้านที่พบได้ทั่วไปในประเทศไทย มีฤทธิ์ทางชีวภาพ
แยก 3 แฉก รูปขอบขนาน แฉกใหญ่ 1 กลีบ กว้าง ที่หลากหลาย เช่น ต้านเชื้อแคนดิดาอัลบิแคนส์ ต้าน

ประมาณ 7 มิลลิเมตร ยาวประมาณ 1.8 มิลลิเมตร เชื้อไวรัส ต้านออกซิเดชัน ต้านอักเสบ ต้านลิวคิเมีย
อีก 2 แฉก ขนาดเท่ากัน กว้าง 5 มิลลิเมตร ยาว ต้านเอนไซม์อโรมาเทส (anti-aromatase) ต้านเซลล์
1.5 เซนติเมตร กลีบข้างมี 2 กลีบ สีชมพูอ่อน รูปไข่ มะเร็งเต้านม ปกป้องเซลล์ประสาท เป็นต้น [9-11]

กลับ ยาวประมาณ 1.5 เซนติเมตร กลีบปากอยู่ตรง จากการศึกษาเบื้องต้นพบว่า สามารถแยกสาร
กลางมีสีขาวหรือสีชมพู รูปไข่กลับหรือรูปขอบขนาน พิโนสโตรบินจากกระชายเพื่อนำามาใช้เป็นสารเทียบ
กว้าง 2.5-3.5 เซนติเมตร โค้งเว้าเข้าใน ขอบหยิกงอ (chemical marker) สำาหรับการควบคุมคุณภาพ

เล็กน้อยปลายผาย มีสีชมพูหรือสีม่วงแดงเป็นเส้น ๆ สมุนไพรชนิดนี้รวมถึงการควบคุมคุณภาพสมุนไพร
เกือบทั้งกลีบ เกสรเพศผู้สมบูรณ์มี 1 อัน ก้านชูอับเรณู ชนิดอื่นที่มีพิโนสโตรบินเป็นองค์ประกอบ เป็นการ

สั้น หุ้มก้านชูยอดเกสรเพศเมีย สันอับเรณูพับกลับ ลดการสั่งซื้อสารมาตรฐานจากต่างประเทศซึ่งมีราคา
ปลายเว้าตื้น รังไข่ใต้วงกลีบรูปขอบขนาน มี 3 ช่อง แพงกว่า ดังนั้น การศึกษานี้จึงมีวัตถุประสงค์เพื่อ
แต่ละช่องมีออวุลจำานวนมาก ผลแบบผลแตกแห้ง ศึกษาวิธีแยกพิโนสโตรบินจากกระชายและศึกษาวิธี

[2]
เมล็ดสีดำา เยื่อหุ้มเมล็ดจักเป็นครุย ตำาราสรรพคุณ ตรวจเอกลักษณ์ทางเคมีของสมุนไพรชนิดนี้โดยใช้
ยาไทยว่า กระชายมีรสเผ็ดร้อนขม แก้ปวดมวนในท้อง พิโนสโตรบินเป็นสารเทียบ

แก้ชัก แก้ท้องอืดท้องเฟ้อ บำารุงกำาลัง บำารุงกำาหนัด
เป็นต้น [2] ระเบียบวิธีศึกษ�
การศึกษาองค์ประกอบทางเคมีของกระชายพบ

ว่า ส่วนใหญ่เป็นสารทุติยภูมิกลุ่มเฟลโวนอยด์ (flavo- 1. วัสดุ
noids) เช่น pinostrobin (5-hydroxy 7-methoxy 1.1 สมุนไพร
flavanone), pinocembrin (5,7-dihydroxy flava- กระชายสด นำ้าหนัก 10 กิโลกรัม นำามาคัดเลือก

none), boesenbergin A, boesenbergin B, pan- ส่วนที่ไม่ต้องการออกแล้วล้างให้สะอาด ผึ่งให้สะเด็ด
duratin A, 4-hydroxypanduratin A, panduratin นำ้า แล้วนำามาหั่นเป็นชิ้นเล็ก ๆ ตากให้แห้ง จากนั้นนำา
B-1, panduratin B-2, rubranine, rotundaflovone, มาอบในตู้อบร้อนที่อุณหภูมิ 50 องศาเซลเซียส เป็น

silybin, alpinetin, cardamonin นอกจากนี้กระชาย เวลาวันละ 8 ชั่วโมง ติดต่อกัน 2 วัน แล้วนำาไปบดเป็น
้
ยังมีนำามันระเหยง่าย ซึ่งมีองค์ประกอบ ได้แก่ nerol, ผงหยาบ ได้ผงกระชาย นำ้าหนัก 1.5 กิโลกรัม บรรจุใน
camphor, cineole, fenchene, limonene, heman- ถุงเก็บตัวอย่างปิดปากถุงให้สนิท
thidine และสารกลุ่มโพลิฟีนอล (polyphenol) เช่น 1.2 สารมาตรฐาน
caffeic acid, coumaric acid, chlorogenic acid pinostrobin (Sigma, Switzerland) ความ