Page 195 - วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 19 ฉบับที่ 2 พฤษภาคม-สิงหาคม 2564

J Thai Trad Alt Med Vol. 19 No. 2 May-Aug 2021 425

Isolation of Pinostrobin, a Chemical Marker from Fingerroots for Quality
Control Purposes

Duangpen Pattamadilok , Apirak Sakpetch
*
Medicinal Plant Research Institute, Department of Medical Sciences, Ministry of Public Health, Talat-kwan Sub-District,
Mueang District, Nonthaburi 11000, Thailand
Corresponding author: duangpen.p@dmsc.mail.go.th
*

Abstract
Pinostrobin is a major constituent of fingerroot or krachai in Thai [Boesenbergia rotunda (L.) Mansf.]. From
preliminary study, isolation of high-purity pinostrobin could be possible. This compound will be used as a chemical
marker in method development for quality control of fingerroot for which no standard method had been established
for this medicinal plant in Thailand. The aims of this study were to study the isolation method of pinostrobin from
fingerroot and to develop a chemical identification method of fingerroot using the thin layer chromatography (TLC)
technique. Isolation of pinostrobin was performed by maceration of fingerroot with 95% ethanol and evaporation
of the filtrate to gain yellow precipitate. Sephadex LH20 gel filtration was performed and pale yellow powder
was obtained. Recrystallization was carried on to obtain off-white powder. Structural identification of the isolated
compound was undertaken using spectroscopic analysis. A TLC method using pinostrobin as a chemical marker
was developed. Sample was prepared by extracting fingerroot powder with methanol, using silica gel 60 as sta-
tionary phase and a mixture of dichloromethane and methanol (70:1) as mobile phase, and then sprayed with NP/
PEG. Results showed that 97.06% pure pinostrobin could be isolated with 0.86% yield. Using this uncomplicated
method, the high-purity and high-yield compound could be obtained. In the TLC analysis, a spot of pinostrobin at
the R value of 0.95 was observed. This method could be further used for quality control of fingerroot.
f
Key words: fingerroot, Boesenbergia rotunda, pinostrobin, quality control

บทนำ�และวัตถุประสงค์ กระจุก ผิวสีนำาตาลอ่อน เนื้อในสีเหลือง ลำาต้นเทียม
้
กระชาย มีชื่อวิทยาศาสตร์ว่า Boesenbergia มีใบ 2-7 ใบ เป็นใบเดี่ยวเรียงสลับ รูปไข่กลับแกม

rotunda (L.) Mansf. วงศ์ Zingiberaceae ชื่อ รูปขอบขนาน หรือรูปรีแกมรูปใบหอก กว้าง 5-12
[1, 2]
พ้อง ได้แก่ Boesenbergia pandurata (Roxb.) เซนติเมตร ยาว 12-50 เซนติเมตร ปลายเรียวแหลม
Schltr, Curcuma rotunda L., Gastrochillus โคนมนหรือแหลม ขอบเรียบ เส้นกลางใบ ก้านใบและ

panduratus (Roxb.) Ridl., Kaempferia pandu- กาบใบด้านบนเป็นร่อง ด้านล่างนูนเป็นสัน ก้านใบ
rata Roxb ชื่ออื่น ๆ ได้แก่ ขิงทราย หัวกะแอน หัว เรียบ ยาว 7-25 เซนติเมตร กาบใบสีชมพู ยาว 7-25
[2]
ชาย หัวละแอน เป็นพืชล้มลุก มีเหง้าสั้น รากอวบ เซนติเมตร ลิ้นใบยาวประมาณ 5 มิลลิเมตร ปลายเว้า
[2]
รูปทรงกระบอกหรือรูปไข่ค่อนข้างยาวปลายเรียว ตื้น ดอกออกเป็นช่อเชิงลดออกที่ยอดระหว่างกาบใบคู่
กว้าง 1-2 เซนติเมตร ยาว 4-10 เซนติเมตร ออกเป็น ในสุด ยาวประมาณ 5 เซนติเมตร ดอกสีขาวอมสีชมพู