Page 194 - วารสารการแพทย์แผนไทยฯ ปีที่ 18 ฉบับที่ 3

626 วารสารการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ ทางเลือก ปีที่ 18 ฉบับที่ 3 กันยายน-ธันวาคม 2563

Survey of the Utilization of Herbs in a Family Forest: Case Study of

Mr. Chuangchan Usaprom’s Family Forest
Noppadol Hongsuwan , Rattana Intaket , Kraisri Srithupthai , Kanittha Thuma ,
*
*
*
*, §
Suthitra Phanraksa , Phakamat Tangsuwannakun ‡
†
* School of Thai Traditional Medicine, Faculty of Natural Resources, Rajamangala University of Technology Isan Sakon
Nakhon Campus, Sakon Nakhon 47160, Thailand
† Thai Traditional and Alternative Medicine Group, Loei Provincial Public Health Office, Loei 42000, Thailand.
‡ Thai Traditional Medicine Group, Phon Na Kaeo Hospital, Sakon Nakhon 47230, Thailand.
Corresponding author: noptmc0550@gmail.com
§
Abstract

The purpose of the research was to study the knowledge related to the use of herbs from Mr. Chuangchan
Usaprom’s family forest in Phanna Nikhom District, Sakhon Nakhon province. Combined methods for data col-
lection included a field survey and interviews with local key informants during January–February 2019. The herb
information obtained was classified according to their utilization. The results have shown that the 5-acre family
forest has 76 plant varieties classified into 40 families, 3 of which are most common, including Fabaceae (9 spe-
cies), Rubiaceae (8 species) and Apocynacae (4 species). When classified by usage characteristics, 6 plant groups
are: (1) medicinal, (2) native vegetables (3) woods for house construction, making appliances and using as fuel, (4)
seasonal fruit trees, (5) ornamental flowers (6) other utilities; many species can be used for several purposes. For
utilization, as many as 38 species are used as medicinal plants, mostly for postpartum care and body nourishment.
Most of the plant varieties can be utilized in every season, except that fruit plants are seasonal in the rainy season
and summer.
Key words: family forest, herbs, knowledge, plant varieties

บทนำ�และวัตถุประสงค์ สุราษฎร์ธานี เชียงราย และสกลนคร ที่ได้รับการ

จังหวัดสกลนครเป็นจังหวัดหนึ่งของประเทศ ส่งเสริมพัฒนาให้เป็นเมืองสมุนไพรตามแผนแม่บท
ไทยที่มีความหลากหลายในด้านต่าง ๆ โดยเฉพาะ แห่งชาติว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย ภูมิปัญญา
ทางด้านสิ่งแวดล้อมทางธรรมชาติ มีแหล่งอาหาร และทรัพยากรที่เป็นเอกลักษณ์ สะท้อนวัฒนธรรม

ทั้งพืชและสัตว์อุดมสมบูรณ์ รวมทั้งมี แร่ธาตุจาก รวมถึงเป็นรากฐานเกษตรกรรมที่มีคุณค่าของ
้
ธรรมชาติ มีเทือกเขาภูพานที่เป็นต้นนำาสำาคัญของ ประเทศไทย ทั้งนี้สมุนไพรเป็นส่วนหนึ่งในวิถีชีวิต
้
แม่นำาหลายสายที่ไหลลงสู่หนองหานแล้วไหลเชื่อมต่อ และสังคมไทยมาโดยตลอด ดังจะเห็นได้จากการนำา
้
ไปถึงแม่นำาโขง อีกทั้งสกลนครยังเป็นมหานครแห่ง สมุนไพรมาประกอบในอาหารคาว อาหารหวาน เป็น
[1]
พฤกษเวช เป็น 1 ใน 4 จังหวัด ซึ่งได้แก่ ปราจีนบุรี ยารักษาโรค ใช้ในการบำาบัดดูแลและฟื้นฟูสุขภาพ